ortalama Hasta başı test sayısı ANKARA 2. BÖLGE KAMU HASTANE BİRLİ BAĞLI SAĞLIK TESİSLERİNDE HASTA BAŞI TEST İSTEM ORANLARI Çiğdem Sönmez1, Kadir Okhan Akın2,Arzu Kösem3, Emin Sevinç4 ,Murat Parpucu5 ,Ahmet Reşat Doğusan5, Serdar Mercan6 ,Oğuz Sarıyıldız 6 1Ankara 2. Bölge Kamu Hastaneler Birliği, Dr. Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji Eğitim Ve Araştırma Hastanesi - Tıbbi Biyokimya, 2Ankara 2. Bölge Kamu Hastane Birliği, Keçiören Eğitim Ve Araştırma Hastanesi - Tıbbi Biyokimya, 3Ankara 2. Bölge Kamu Hastaneler Birliği, Gölbaşı Hasvak Devlet Hastanesi - Tıbbi Biyokimya, 4Ankara 2. Bölge Kamu Hastane Birliği, Sincan Dr. Nafiz Körfez Devlet Hastanesi - Tıbbi Mikrobiyoloji 5Ankara 2. Bölge Kamu Hastaneler Birliği - Tıbbi Hizmetler, 6Ankara 2. Bölge Kamu Hastaneler Birliği - Genel Sekreterlik AMAÇ: Ankara 2. Bölge Kamu Hastaneleri Birliği (KHB) bağlı sağlık tesislerinin ayaktan ve yatan hastalar için, hasta başına ortalama istenen laboratuvar test sayılarını poliklinikler ve servisler için ayrı ayrı inceledik. Bu çalışmadan elde edilen verileri hastanelerimizde çalışan klinisyenlerle paylaşarak, gereksiz test istemlerini ve laboratuvarların iş yüklerinin azaltılmasını ve sağlık tesislerimizde görev alan klinisyenlerde konuyla ilgili farkındalık oluşturmayı amaçladık. GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmadaki 16 sağlık tesisinin (2 Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 5 Branş Hastanesi ve 9 Devlet Hastanesi) 22 poliklinik ve 15 servisin hasta başına istenen test sayılarının ortalama, ortanca, minimum ve maksimum değerleri alınarak poliklinik, servis ve hastane bazında değerlendirildi. BULGULAR: Sağlık tesislerimizin polikliniklerine başvuran hastalardan istenen test sayıları incelendiğinde hasta başına en fazla test isteyen branşların nefroloji, endokrinoloji, gastroenteroloji, dahiliye ve intaniye poliklinikleri olduğu görülmüştür. Bu polikliniklerde hasra başı istenen test miktarlarının ortanca değerleri sırasıyla 10.2 (8.1-11.3), 8.8 (0.6-14.3), 7.7 (1.9-13.5), 6.2 (1.2-15.9) ve 5.5 (2.3-8.6) olarak bulunmuştur. KBB, ortopedi, plastik cerrahi, fizik tedavi ve rehabilitasyon polikliniklerinin ortanca değerlerinin düşük olduğu gözlenmiştir. Sağlık tesisi bazında tüm poliklinikler beraber değerlendirildiğinde hasta başına en fazla test istenen sağlık tesislerinin ortanca değerleri sırasıyla 8.8(3.4-16.3) , 6.7 (2.3-145), 6.5(0.7-18.3),4.5(1.6-19.7) dir. Servis bazında incelendiğinde sağlık tesislerinde en fazla test istemine sahip tesisler, yoğun bakım, gastroenteroloji, nöroloji, kardiyoloji ve göğüs hastalıkları servisleri olarak bulunmuştur. Bu servislerin hasta başına test istemlerinin ortanca değerleri sırasıyla 121.3 (40.8-214.6), 102.9(83.9-299.6), 56.2(4.7-88.3), 38.7(2-207.1) ve 38.3(2.1-73.6)’dir. Genel cerrahi, KBB, ortopedi, kadın doğum, üroloji, plastik cerrahi servislerinin ortanca değerlerinin düşük olduğu gözlenmiştir. Sağlık tesisi bazında tüm servisler beraber değerlendirildiğinde hasta başına en fazla test istenen sağlık teslerinin ortanca değerleri sırasıyla 210.8 (207.1-214.6), 89 (38.3-203.1), 52.2 (3.3-190.3), 31.1 (0.4-36.3), 28.1 (1.9-56.6) olarak bulunmuştur. Sağlık tesisleri bazında incelendiğinde hasta başına en çok test istenen ilk 5 sağlık tesisinde test isteme oranları sırasıyla 12 (3.4-198.5), 11.4 (0.7-190.3), 11.3 (2.3-214.6), 9.6 (1.1-207.1), 6.7 (1.6-40.8)dir. Bu hastanelerden üçü Eğitim ve Araştırma Hastanesi, ikisi Branş hastanesi olduğu izlenmektedir. SONUÇ VE TARTIŞMA: Klinisyenlerin test istem alışkanlıklarını değiştirmek, gereksiz test istemlerinin ve takrarlarının önüne geçmek uzun planlı bir çalışmayı gerektirmektedir. Birliğimiz bünyesinde bu amaçla çalışmalar planlanmış ve uygulamaya başlanmasına karar verilmiştir. Yapılması planlanan çalışmalar: İlk olarak bu çalışmalara katılacak laboratuvar uzmanlarının (her hastaneden en az bir tane olmak üzere) belirlenecek ve Eğitici grup olarak bu gruba hatırlatıcı ve tamamlayıcı eğitimler verilecektir. Hastane bazında önce laboratuvarı en çok kullanan klinisyen grubundan başlamak üzere tüm klinisyenlerle periyodik olarak bilgilendirme toplantıları yapılacaktır Tüm klinisyenlere belirli periyotlarda laboratuvar kullanım oranları ve test istem sayıları ile geri bildirimler yapılacaktır. Literatürde klinisyenlere geri bildirimlerin test istemlerinde belirgin azalmaya yol açtığını gösteren çalışmalar yer almaktadır (1-4). Ancak çalışmaların çoğunda geri bildirimin kesilmesini takiben laboratuvar istemlerinin belirli periyotta tekrar eski haline geldiği de görülmektedir. Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde tüm asistan doktorların Akılcı test istemi Eğitimi alması sağlanacaktır. Klinisyenlerle toplantılar yapılarak test istem intervalleri oluşturulacak ve uygulanacaktır (5-9). Branş ve hasta tanılarına göre test eşleştirmeleri yapılacaktır Birliğimize bağlı tüm hastanelerde yapılan hasta test sonuçları merkezi bir sunucuda toplanarak tüm hastanelerimizde tüm sonuçların görülmesi sağlanacaktır. Böylece test istem intervali, geri bildirim gibi kuralların tüm hastanelerimizde uygulanması sağlanacaktır (5-9). Kamu Hastaneleri Birliği(KHB) Ankara İli 2. Bölge 16 hastane polİklinik test tüketim tablosu POLİKLİNİKLER ortalama Hasta başı test sayısı Ortanca Minimum Maksimum Acil Polikliniği 10,3 8,1 5,3 6,8 2,3 0,7 1,9 0,8 11,4 0,5 4,3 6,6 0,4 0,9 1,2 1,1 2,1 Dahiliye Polikliniği 14,5 11,9 12,3 2,5 15,9 5,4 15,3 6,2 7,1 2,6 Çocuk Polikliniği 3,2 6,0 3,3 6,1 13,3 1,7 8,0 2,9 4,4 3,0 0,6 1,3 Gastroenteroloji Polikliniği 13,2 13,5 5,9 7,7 4,8 Beyin Cerrahi Polikliniği 8,7 16,3 0,1 2,7 2,4 Genel Cerrahi Polikliniği 9,6 10,6 2,2 1,8 5,5 1,4 3,4 3,1 Kalp ve Damar Polikliniği 3,5 Kulak Burun Boğaz Polikliniği 8,3 11,2 4,2 0,2 0,3 4,0 Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniği 13,7 1,6 2,0 0,0 Plastik Cerrahi polikliniği 8,2 10,0 1,0 Üroloji Polikliniği 1,5 3,9 12,0 3,6 Kadın Doğum Polikliniği 4,9 9,5 7,3 5,2 4,7 4,1 İntaniye Polikliniği 6,7 8,5 8,6 5,6 5,7 Göğüs Polikliniği 4,5 18,3 Anestezi Polikliniği Cildiye Polikliniği 9,0 Endokrin Polikliniği 12,7 8,8 14,3 6,5 Fizik Tedavi Polikliniği 19,7 Kardiyoloji Polikliniği 9,7 12,1 14,8 4,6 Nefroloji Polikliniği 11,3 9,9 10,5 10,2 Nöroloji Polikliniği 7,0 7,5 Poliklinik ortanca Poliklinik minimum Poliklinik maksimum SERVİSLER Dahiliye Servisi 71,2 64,4 22,2 71,7 23,4 11,0 40,5 12,4 20,9 Çocuk Servisi 17,1 56,5 25,0 77,3 8,4 40,7 17,7 Gastroenteroloji Servisi 92,6 83,9 299,6 113,1 102,9 Beyin Cerrahi Servisi 24,6 36,3 34,7 19,0 39,3 Genel Cerrahi Servisi 25,3 18,2 35,6 Kulak Burun Boğaz Servisi 15,6 11,5 Ortopedi ve Travmatoloji Servisi 24,5 22,5 23,9 47,9 7,9 Plastik Cerrahi Servisi 21,6 55,3 24,2 Üroloji Servisi 24,3 18,9 32,3 17,9 Kadın Hastalıkları ve Doğum Servisi 19,3 20,7 30,0 31,2 15,0 İntaniye Servisi 18,0 121,5 27,6 190,3 Göğüs Servisi 24,0 20,6 207,1 38,7 99,0 50,0 Kardiyoloji Servisi 56,8 73,6 38,3 62,5 3,8 Nöroloji Servisi 88,3 26,4 56,2 69,0 69,4 22,6 Yoğun Bakım 214,6 198,5 178,9 95,0 56,6 124,2 118,5 86,5 40,8 121,3 Servis ortanca 89,0 210,8 31,1 28,1 34,9 52,2 17,0 Servis minimum servis maksimum 45,3 Hastane Ortanca Hastane Minimum Hastane Maksimum 90,8 Refleks testler belirlenecek ve laboratuvar uzmanlarının refleks testleri istemesi sağlanacaktır.  Tüm bu çalışmaları yaparken hasta ve çalışan memnuniyeti unutulmamalıdır. Klinisyenlerin test istemleri kısıtlanmamalıdır. Ancak sık geri bildirimler ve planlı eğitimlerle farkındalık yaratmak önemlidir. Laboratuarlarımızın etkin ve verimli kullanımını sağlamak için hastanelerde klinisyenlerin konuyla ilgili olarak belirli aralıklarla bilgilendirilmesi, geri bildirimler yapılması ve bu tip çalışmaların sürekli olarak tekrarlanması birlik bünyesinde görev alan laboratuvar uzmanlarının yapılması oldukça önemlidir. Hastanelerimizde yapılan testlerin sonuçlarının tüm hastanelerimiz tarafından görülmesini sağlanması, klinisyenlerle ve laboratuvar uzmanlarıyla beraber çalışarak istem sıklığını belirlenmesi ve zaman içinde belirli kısıtlamaların getirilmesi test istemlerinin azaltılabilmesi için çözüm olacaktır. Bu politika ve uygulamalar birlik bünyesinde oluşturulacak ve birliğimizdeki tüm hastanelerde uygulanacaktır. KAYNAKLAR 1. Gama R, Nightingale PG, Broughton PMG, Peters M, Ratcliffe JG, Bradby GVH, Berg J. Modifying the request behaviour of clinicians. J Clin Pathol 1992;45:248-249. 2. Young DW. Improving laboratory usage: a review. Postgrad _ MedJ 1988,64:283-9. 3. Fraser CG, Woodford FP. Strategies to modify the test- requesting patterns of clinicians. Ann Clin Biochem 1987;24:223-31. 4. Gama R, Nightingale PG, Broughton PMG, et al. Feedback oflaboratory usage and cost data to clinicians: Does it alter requesting behaviour? Ann Clin Biochem 1991;28:143-9. 5. Kwok j, Jones B. Unnecessary repeat requesting of tests: an audit in a government hospital immunology laboratory. J Clin Pathol 2005;58:457–462. doi: 10.1136/jcp.2004.021691. 6. Axt-Adam P, van der Wouden JC, van der DE. Influencing behavior of physicians ordering laboratory tests: a literature study. Med Care 1993;31:784–94. 7. Davidoff F, Goodspeed R, Clive J. Changing test ordering behavior. A randomized controlled trial comparing probabilistic reasoning with cost- containment education. Med Care 1989;27:45–58. 8. Mozes B, Lubin D, Modan B, et al. Evaluation of an intervention aimed at reducing inappropriate use of preoperative blood coagulation tests. Arch Intern Med 1989;149:1836–8. 9. van Walraven C, Goel V, Chan B. Effect of population-based interventions on laboratory utilization: a time-series analysis. JAMA 1998;280:2028–33.