EKOSİSTEM İBRAHİM İMANCI FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ

Yeryüzünde istediğiniz herhangi bir yere gidebileceğiniz söylense, siz nereye gitmek isterdiniz? Yurdumuzun en gür ormanlarının bulunduğu Doğu Karadeniz’e mi gitmek isterdiniz? Yoksa Tanzanya’daki yağmur ormanlarını keşfetmeyi mi? Ya da Şili’deki dağlara tırmanmayı mı? Belki de Kuzey kutbuna maceralı bir yolculuğa çıkmak isterdiniz. Dünyada pek çok büyüleyici yer var.

Canlıların uyum sağlayabileceği koşullar yalnızca Dünya’da var Güneş’ten aldığı ışın miktarı,sıcaklığı, karada ve sudaki yaşama ortamları canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için uygundur.

Bir otomobil düşününüz Onlarca farklı parçadan oluşmuştur. Otomobilin tekerleklerinin, direksiyonunun, motorunun ve diğer parçalarının görevi farklıdır. Bu parçaların bir arada uyum içinde çalışmasıyla otomobil, yani sistem işler. Böylece otomobilinizle istediğiniz yere gidebilirsiniz.

Sistem her biri ayrı bir görev üstlenmiş parçalardan oluşan bir bütündür.

Sistemi oluşturan parçaların her biri; Kendi görevini yürütürken aynı zamanda diğer parçalarla da uyumlu bir işbirliği içindedir Böylece uyumlu çalışan parçaları sayesinde sistem bütünlüğünü korur ve varlığını sürdürür.

Bunların içinde bulunduğu alan, bu sistemin birer parçasıdır. Dünya da üzerinde yaşamaya uyum sağlamış organizmalarla birlikte varlığını sürebilen bir sistem oluşturur. Güneş ışınları, Toprak, Su, Bitkiler, Hayvanlar, Mikroorganizmalar, Bunların içinde bulunduğu alan, bu sistemin birer parçasıdır. Bu sisteme özel bir ad veriyoruz.

Bu halka sizce neye benziyor?

Şimdi şu sorulara cevap arayalım Halkanın her elemanının üstlendiği bir görev var mı? Bu halkadaki herhangi bir canlı kendi başına varlığını sürdürebilir mi? Sivrisineği bu halkadan ayırmak neleri değiştirir? Diğer elemanların ayrılması ne gibi sonuçlar yaratır?

Her elemanın varlığını sürdürürken belli bir görev üstlendiği bu sistemlere verilen özel ad EKOSİSTEMDİR Ekosistem dendiğine aklınıza dünyanın herhangi bir yeri, bu yerle ilgili her türlü koşul, bu koşullara uyum sağlamış canlıların oluşturduğu sistem gelmelidir.

Ekosistem örneklerini çevrenize baktığınızda her yerde görebilirsiniz. Bir deniz, bir orman, yaşadığınız yerdeki göl ya da akarsu birer ekosistemdir Bu örnekleri çoğaltabilirsiniz.

Ekosistem örneklerinden birini düşünününüz Bu ekosistemdeki elemanları listeleyiniz. Listenizde çimen, papatya, kuş, köpek, karınca gibi canlıların bulunduğu bir grup, Hava, su, güneş ışığı, rüzgar, toprak gibi cansızların bulunduğu başka bir grup oluşturdunuz mu?

İşte ekosistem elemanları Canlı ve cansız olarak gruplandırılır

Sizce tüm ekosistemlerde bulunan elemanlar aynı özelikte midir? Tuz gölü ekosisteminde sudaki tuz oranıyla, bir akarsu ekosisteminde bulunan sudaki tuz oranı aynı mıdır? Bozkırdaki toprak ve ormandaki toprak farklılık göstermez mi? Kutuplardaki sıcaklık tropikal ormanlarınkiyle aynı olabilir mi?

Her ekosistemin özellikleri farklıdır Yaşadığınız ekosistemin sıcaklığı gece ile gündüz, yaz ile kış arasında farklıdır. Deniz ekosistemlerindeki tuz miktarı da mevsimlere göre değişebilir

Bir bölgedeki toprağın çeşidine göre, topraktaki mineralleri, besin ve su miktarı da değişir Toprak çeşitliliğindeki bu farklılıklar orada hangi canlıların yaşayabileceğini belirler Gül ile bezelye bitkilerinin iyi yetiştiği topraklar birbirinden farklıdır. Çimenlerin iyi yetişebilmesi için özel toprak gerekir Porsuk ve tarla sincabının yaşam alanlarındaki toprak farklıdır.

Ekosistemde, topraktan başka Sıcaklık Nem Işık Rüzgar gibi cansız elemanlar da ekosistem özelliklerini belirler

Çölde bir penguene rastlayabilir misiniz? Bir ekosistemde ancak buradaki cansız koşullara uyum sağlamış canlılar yaşayabilir. Çölde bir penguene rastlayabilir misiniz? Kutuplarda bir yılan görebileceğinizi düşünür müsünüz?

Kısaca Ekosistem DOĞADAKİ CANLI VE CANSIZ VARLIKLARIN, ARALARINDA SİSTEMLİ İLİŞKİLER KURARAK OLUŞTURDUKLARI SİSTEME DENMEKTEDİR