Yerel Yönetimlerin Sermaye Piyasalarından Finansmanı Bekir Sıtkı ŞAFAK Sermaye Piyasası Kurulu Kurul Başkan Yardımcısı 24.11.2012

Yerel Yönetimler Sermaye Piyasalarından Neden Faydalanamıyor? Yapısal Nedenler Merkezi yönetimin borçlanma ihtiyacı çıkar çatışması yaratıyor İller Bankası piyasanın çok altında maliyetleri ile borçlanma imkanı sağlıyor Yerel Yönetimlere Özgü Nedenler Borçlanma aracı ihraçlarında mali kredibilite/aşırı borçlu olmama önem kazanıyor Yerel yönetimlerin alacakları halihazırda finansal kuruluşlara temlik edilmiş, teminat verilmiş durumda Sermaye piyasasına erişim finansal saydamlık, düzenli raporlama ve yönetimsel kararlılık gerektiriyor Sermaye Piyasasına Özgü Nedenler Yerel yönetimlerin borçlanma araçlarını satın alacak kurumsal yatırımcı eksikliği var Tasarruf oranının düşük olması uzun vadeli kurumsal yatırımcıların oluşmasını engelliyor

Yerel Yönetimlere Özgü Çözümler Sermaye Piyasasına Özgü Çözümler Yerel Yönetimlerin Sermaye Piyasalarına Erişimi İçin Neler Yapılabilir - Yapılıyor? Yapısal Çözümler Kamu finansman dengesinin iyileştirilmesi İller Bankasının sermaye piyasasına entegre olduğu yeni roller üstlenmesi Yerel Yönetimlere Özgü Çözümler Mali disiplin/aşırı borçlanmadan kaçınma Yerel yönetimlerin gelirlerinin çeşitlendirilmesi Yerel yönetimlerin finansal saydamlık ve düzenli raporlama yapabilmek için gerekli organizasyon değişikliğine gitmeleri Sermaye Piyasasına Özgü Çözümler Kurumsal yatırımcıların yatırım yapabilecekleri araçların kapsamının genişletilmesi Yeni Bireysel Emeklilik Sistemi gibi reformlarla hanehalkının tasarruf etmesinin teşvik edilmesi

Yerel Yönetimlerin Sermaye Piyasalarından Finansmanı Yerel yönetimler, Sermaye Piyasası Kanununda ihraççı olarak tanımlanmıştır. Yerel Yönetimlerin İhraç Edebilecekleri Araçlar Borçlanma Araçları Tahvil Finansman Bonosu Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler Varlık Teminatlı Menkul Kıymetler Kira Sertifikaları Altyapı Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları

Borçlanma Araçlarına İlişkin Düzenlemelere www. spk. gov Borçlanma Araçlarına İlişkin Düzenlemelere www.spk.gov.tr Adresinden Ulaşılması Mümkündür İlgili Tebliğ: Seri:II, No:22 sayılı “Borçlanma Araçlarının Kurul Kaydına Alınmasına İlişkin Esaslar Tebliği” İhraç Limiti: SPK, Bakanlar Kurulu Kararı (3/9/2009 tarihli ve 27338 sayılı RG) Kayda Alma Ücreti: SPK, Bakanlar Kurulu Kararı (4/9/2009 tarihli ve 27339 sayılı RG)

Temel Borçlanma Araçları Nelerden Oluşmaktadır? Borçlanma Araçları = İhraççıların borçlu sıfatıyla düzenleyip Kurul kaydına alınmak suretiyle ihraç ederek sattıkları sermaye piyasası araçları Tahvil (1 yıldan uzun vadeli) Finansman bonosu (1 yıla kadar vadeli) Banka bonosu (Halka arzda 60 gün-1 yıl; tahsisli satışta 15 gün-1 yıl) Hisse senedine dönüştürülebilir tahvil (1 yıldan uzun vadeli) Değiştirilebilir tahvil (1 yıldan uzun vadeli) Altın, gümüş ve platin bonosu (60 gün-1 yıl vadeli)

Borçlanma Aracı İhraçlarına İlişkin Temel Esaslar Nedir? Kayda alınan borçlanma araçlarının, bir yıllık dönem içinde farklı vade yapısı ve faiz oranı üzerinden satılabilmesi mümkün (raf kayıt) İhraççının veya yatırımcının talebine bağlı erken itfa mümkün Kaydileştirme zorunluluğu var Derecelendirme zorunluluğu yok Halka arzda aracı kuruluş kullanma zorunluluğu var

Borçlanma Araçları Hangi Yatırımcılara Satılabilir? Yatırımcı Grupları Halka (Halka arz yöntemi, izahname düzenlenir) 100 ile sınırlı olmak üzere belirli gerçek veya tüzel kişilere (Tahsisli satış, izahname düzenlenmez) Nitelikli yatırımcılara (Nitelikli yatırımcılara satış, izahname düzenlenmez)

Borçlanma Araçlarına İlişkin Tebliğde Yerel Yönetimlere Özgü Düzenlemeler Nedir? Yerel Yönetimlere İlişkin Hükümler: Madde 11: Yerel yönetimlerin borçlanma aracı ihraç limitleri 3/8/2009 tarihli ve 2009/15344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nda yer alan esaslar ve Kanun çerçevesinde Sermaye Piyasası Kurulunun teklifi ve ilgili Bakanın onayı ile belirlenir. Madde 22: Tabi oldukları mevzuat uzun vadeli borçlanmaya imkan verdiği takdirde Yerel yönetimler ödünç para bulmak için, Kanun’un 13 üncü maddesi uyarınca 3/8/2009 tarihli ve 2009/15344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nda yer alan esaslar çerçevesinde, menkul kıymet niteliklerini taşımak üzere borçlanma araçları ihraç edebilirler.

Borçlanma Aracı İhraç Limiti Aşağıdaki Şekilde Belirlenir İhraççı: Halka açık şirket Halka arz varsa limit = Özkaynak x 10 Halka arz yoksa limit = Özkaynak x 5 İhraççı: Halka kapalı şirket Halka arz varsa limit = Özkaynak x 6 Halka arz yoksa limit = Özkaynak x 3 Özelleştirme kapsamına alınanlar dahil kamu iktisadi teşebbüsleri yukarıda belirtilen limitlere tabidir. Daha önce ihraç edilen ve halen tedavülde olan borçlanma araçlarının nominal tutarı, yeni ihraç limitinden düşülür.

Borçlanma Araçlarına İlişkin Kayda Alma Ücreti Nasıl Hesaplanır? Vadesi 180 güne kadar olanlar için: 5/10.000 Vadesi 181 gün ile bir yıl (dahil) arasında olanlar için: 7/10.000 Vadesi bir yıl ile iki yıl (dahil) arasında olanlar için: 1/1.000 Vadesi iki yıldan fazla olanlar için: 2/1.000

Alacak Teminatlı veya Alacağa Dayalı Sermaye Piyasası Araçları Nedir? Alacak Teminatlı/Alacağa Dayalı Sermaye Piyasası Araçları Bilanço içi ihraçlar Bilanço dışı ihraçlar (Covered Bonds) Varlık Teminatlı Menkul Kıymetler (VTMK) – Asset Covered Bonds (Menkul kıymetleştirme) Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (VDMK) – Asset Backed Securities

Varlığa Dayalı Menkul Kıymetlere İlişkin Düzenlemelere www. spk. gov Varlığa Dayalı Menkul Kıymetlere İlişkin Düzenlemelere www.spk.gov.tr Adresinden Ulaşılması Mümkündür İlgili Tebliğ: Seri:III, No:35 sayılı “Varlık Finansmanı Fonlarına ve Varlığa Dayalı Menkul Kıymetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” İhraç Limiti: Yok Kayda Alma Ücreti: SPKn madde 28

Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (VDMK) ve Menkul Kıymetleştirme Nedir? VDMK = Fon portföyündeki varlıklar karşılık gösterilerek ihraç edilen sermaye piyasası araçları Menkul kıymetleştirme nedir? Menkul kıymet ihracı ile; Bilançoda yer alan alacakların belirli bir iskonto ile yatırımcılara satılması, Karşılığında nakit girişinin sağlanması işlemidir. VDMK ihracı, vadesi sonradan tahsil edilecek alacakların yatırımcılara satılması suretiyle ihraççıya ihraç tarihinde nakit girişi sağlar. Satılan varlıklardan elde edilen nakit akımları, VDMK’ları satın alan yatırımcılara yapılacak dönemsel anapara ve faiz ödemelerinde kullanılır. VDMK ihracı, vadesi sonradan tahsil edilecek alacakların yatırımcılara satılması suretiyle ihraççıya ihraç tarihine nakit girişi sağlayan menkul kıymetleştirme işlemidir. Bu işlem Tebliğ uyarınca çeşitli kurumların ve kontrollerin varlığını ve Varlık Finansmanı Fonunun kurulmasını öngörmektedir. Bu nedenle, mahalli idarelerce doğrudan VDMK ihraç edebilmesinin mümkün olamayacağı düşünülmekle birlikte, mahalli idarelerce oluşturulan alacakların bir aracı kuruluş tarafından kurulan VFF’ye devredilmek suretiyle mahalli idarelerin alacaklarına menkul kıymetleştirilmesinin mümkün olabileceği düşünülmektedir.

VDMK İhracına İlişkin Temel Esaslar Nedir? Halka arz edilerek veya edilmeksizin tahsisli veya nitelikli yatırımcılara VDMK satışı mümkün Halka arzda derecelendirme zorunluluğu var Halka arzda aracı kuruluş kullanma zorunluluğu var Üçer aylık dönemler itibariyle Fonun net varlık değeri üzerinden yüzbinde beş (5/100.000) oranında Kurul kayıt ücreti alınır

Bir VDMK İhracı Nasıl Gerçekleşir? Saklayıcı (Takasbank ve saklamaya yetkili diğer kuruluşlar) Kaynak Kuruluş (Varlıkları oluşturan veya devralan anonim ortaklık veya TOKİ) Kurucu (Banka, İFK, Finansal Kiralama Şirketi, Finansman Şirketi, Aracı Kurum) Halka Arz (İzahname/sirküler düzenleme ve rating zorunlu) VDMK Anapara ve Faiz Ödemeleri Mal ve Hizmet Geri Ödemeler Aracı Kurum Varlık Finansmanı Fonu VDMK İhraç Geliri Nitelikli Yatırımcılar / Yurt dışına satış (Halka arz kapsamına girecek satış yapılmazsa izahname/sirküler düzenlenmesi ve rating zorunlu değil) Borçlu A Borçlu B VDMK Anapara ve Faiz Ödemeleri VDMK İhraç Geliri Geri Ödemeler Bağımsız Denetim Kuruluşu Derecelendirme Kuruluşu Hizmet Sağlayıcı (Banka, İFK, Finansal Kiralama Şirketi, Finansman Şirketi, Aracı Kurum) Fon Kurulu (3 üye, en az 1’i bağımsız) Fon Operasyon Sorumlusu (Banka, Aracı Kurum, PYŞ veya gerçek kişi) Kurucu veya Üçüncü Bir Tarafın Sigortası, Garantisi, Teminatı veya Taahhüdü Fon Denetçisi (Fon Kurulu Üye Şartlarını Haiz)

VDMK İhracında Varlık Finansmanı Fonu (VFF) Kuruluşu Neden Gereklidir? İhraççı statüsünde bir Varlık Finansmanı Fonu (VFF) kurulur. VFF nedir? ihraç edilen VDMK karşılığında toplanan paralarla, VDMK sahipleri hesabına inançlı mülkiyet esaslarına göre oluşturulan malvarlığıdır Kimler kurucu olabilir? Bankalar, finansal kiralama ve finansman şirketleri, ipotek finansmanı kuruluşları ve Tebliğde yer alan nitelikleri taşıyan aracı kurumlar Yerel yönetimler doğrudan kurucu olarak sayılmamakla birlikte, yerel yönetimlere ilişkin alacakların Tebliğ kapsamında kurucu niteliklerine sahip bir kuruma devredilerek dolaylı olarak menkul kıymetleştirilmesi mümkün

VDMK İhracına Hangi Tür Alacaklar Konu Edilebilir? Dayanak Varlıklar = Krediler (tüketici, ticari ipotek, proje finansman ve kurumsal krediler) Leasing alacakları TOKİ alacakları Nakit benzeri varlıklar Yedek hesaplardaki varlıklar

VDMK İhracına İlişkin Önemli Unsurlar Nedir? Fon portföyüne dahil varlıkların değeri, VDMK sahiplerine olan yükümlülüklerden az olamaz. Varlıkların vadesi gelmiş tüm ödemelerinin zamanında yapılmış olması gerekir. Kredi kalitesinin artırılmasına yönelik işlemler yapılabilir. Fonun finansal tablolarının ve hizmet sağlayıcının faaliyetlerinin yılda bir kez bağımız denetimi yapılır. Fon varlıklarının mevcudiyetini koruduğuna dair altı ayda bir bağımsız denetçi rapor hazırlar. Fon malvarlığı, VDMK’lar itfa edilinceye kadar, başka bir amaçla tasarruf edilemez, rehnedilemez, teminat gösterilemez, kamu alacaklarının tahsili amacı da dâhil olmak üzere haczedilemez, ihtiyati tedbir kararı verilemez ve iflas masasına dâhil edilemez.

Kayda Alma Ücreti: SPKn madde 28 Varlık Teminatlı Menkul Kıymetlere İlişkin Düzenlemelere www.spk.gov.tr Adresinden Ulaşılması Mümkündür İlgili Tebliğ: Seri:III, No:38 sayılı “Varlık Teminatlı Menkul Kıymetlere İlişkin Esaslar Tebliği” İhraç Limiti: Yok Kayda Alma Ücreti: SPKn madde 28

Varlık Teminatlı Menkul Kıymet (VTMK) Nedir? VTMK: İhraççının genel yükümlülüğü niteliğinde olan ve varlıkların teminatı altında Kurulca kayda alınarak ihraç edilen borçlanma senetleridir. İskonto esasına göre veya değişken faiz/getiri ödemeli olarak ihraç edilebilir. Doğrudan ya da alacakların temellükü yoluyla dolaylı olarak ihraç edilebilir.

VTMK İhracına İlişkin Temel Esaslar Nedir? Halka arz edilerek veya edilmeksizin tahsisli veya nitelikli yatırımcılara VTMK satışı mümkün Derecelendirme zorunluluğu yok Kaydileştirme zorunluluğu var Halka arzda aracı kuruluş kullanma zorunluluğu var Üçer aylık dönemler itibariyle teminat varlıkların net bugünkü değeri üzerinden yüzbinde beş oranında Kurul kayıt ücreti

Kimler VTMK İhraç Edebilir? Bankalar Finansman, faktoring ve leasing şirketleri Gayrimenkul yatırım ortaklıkları Kendi kanunlarınca menkul kıymet ihracına yetkili kamu kurum ve kuruluşlar Bu kuruluşlar yerel yönetim alacaklarını temellük ederek VTMK ihraç edebilirler

Hangi Tür Alacaklar Karşılığında VTMK İhraç Edilebilir? Tüketici kredileri Ticari krediler Finansal ve operasyonel kiralama sözleşmelerinden doğan alacaklar Faktoring işlemlerinden doğan alacaklar İhracat işlemlerinden doğan alacaklar Vadeli satışlardan alacaklar Esnaf ve sanatkarlar ile küçük işletme kredilerinden doğacak alacaklar Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının portföylerindeki gayrimenkullerin satış veya satış vaadi sözleşmelerinden kaynaklanan alacaklar. TOKİ alacakları Likidite senetleri, DİBS, mevduat (teminat havuzunun max. %10u)

Bir VTMK İhracı Nasıl Gerçekleşir? Bağımsız Denetim Aracı Kuruluş Kaynak Kuruluş (alacakların temellükü varsa) – Saklama Sözleşmesi İhraççı * Teminat Varlıklar * VTMK Halka Arz Nitelikli Yatırımcılar Teminat havuzuna dahil edilen / çıkarılan varlıkların kontrolü En az 3 veya 6 ayda bir teminat uyum ilkelerine uyumun kontrolü ve raporlanması Teminat Sorumlusu (ayrı bir bağımsız denetim kuruluşu)

VTMK İhracına İlişkin Önemli Unsurlar Nedir? İhraççı bilançosunda yer alan varlıklar ile oluşturduğu teminat havuzuna dayalı olarak VTMK ihraç eder ve böylece yatırımcılardan fon sağlar. Alacaklardan elde edilen gelirler periyodik olarak yatırımcılara aktarılır. İhraççılar, ihraç ettikleri VTMK’ya teminat teşkil eden varlıkları kendi malvarlıklarından ayrı ve özel hesaplarda izlemek, bunlar için ayrı muhasebe hesapları açmak veya ayırt edici sistem altyapısı oluşturmak suretiyle teminat defteri tutmakla yükümlüdürler.

VTMK İhracı İle Yatırımcılara Nasıl Bir Koruma Sağlanır? Kanuni Koruma: Teminat varlıklar, VTMK itfa edilinceye kadar, teminat amacı dışında tasarruf edilemez, rehnedilemez, teminat gösterilemez, kamu alacaklarının tahsili amacı da dâhil olmak üzere haczedilemez, iflas masasına dâhil edilemez, ayrıca bunlar hakkında ihtiyati tedbir kararı verilemez. Teminat varlıklarla ilgili nakit akışı ayrı hesapta izlenir. Vade uyumsuzluğu veya erken itfa riskine karşı teminat yenileme zorunluluğu vardır. Teminat uyum ilkeleri düzenli olarak test edilir. Teminat varlıkların gözetimi için Kurulca yetkilendirilmiş bir bağımsız denetim kuruluşunun teminat sorumlusu olarak atanması zorunludur.

Kira Sertifikalarına İlişkin Düzenlemelere www. spk. gov Kira Sertifikalarına İlişkin Düzenlemelere www.spk.gov.tr Adresinden Ulaşılması Mümkündür İlgili Tebliğ: Seri:III, No:43 sayılı “Kira Sertifikalarına ve Varlık Kiralama Şirketlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” İhraç Limiti: Yok Kayda Alma Ücreti: 25.08.2011 tarih ve 2011/2228 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, SPKn madde 28

Kira Sertifikası Nedir? Kira Sertifikası: Varlık kiralama şirketinin (VKŞ) satın almak veya kiralamak suretiyle devraldığı varlıkların finansmanını sağlamak amacıyla düzenlediği ve sahiplerinin bu varlıklardan elde edilen gelirlerden payları oranında hak sahibi olmalarını sağlayan menkul kıymettir. Özel sektör şirketlerinin (kaynak kuruluş), bir VKŞ aracılığı ile mülkiyetlerindeki veya kiralamak suretiyle devralacakları varlıkları kullanarak finansman sağlamalarına imkan veren bir enstrümandır.

Kira Sertifikalarının Diğer Borçlanma Araçlarından Farkı Nedir? Para karşılığı varlık el değiştirir Para karşılığı kağıt/elektronik kayıt el değiştirir Varlıklardan elde edilen gelir (Belirli) Faiz Bir varlıkta bölümlendirilmemiş pay Alacaklılık hakkı Varlık alımı satımı Varlık alım satımı yoktur Sabit veya değişken getirili olabilir Sabit veya değişken faizli olabilir Daha fazla taraf ve sözleşme yapma zorunluluğu Daha sınırlı taraf ve sözleşme yapma zorunluluğu Varlığın üzerinde bölümlendirilmemiş pay Katılımcı yapı Farklı risk/getiri bileşenleri Kaynak: Mohd Radzuan Tajuddin, Suruhanjaya Sekuriti

Kira Sertifikaları İhracına İlişkin Temel Esaslar Nedir? Halka arz edilerek veya edilmeksizin tahsisli veya nitelikli yatırımcılara satışı mümkün Derecelendirme zorunluluğu yok Kaydileştirme zorunluluğu var Halka arzda aracı kuruluş kullanma zorunluluğu var Halka arzda değerleme raporu hazırlanma zorunluluğu var Kurul kayıt ücreti borçlanma araçları ile aynı

Kimler kira sertifikası ihraç edebilir? Aracı kurumlar, bankalar ve kaynak kuruluşlar tarafından münhasıran kira sertifikası ihraç etmek üzere anonim şirket olarak kurulan VKŞ’ler ihraç edebilir. VKŞ, devraldığı varlıkları tekrar kaynak kuruluşa kiralamak suretiyle kira geliri elde etmek, söz konusu kira gelirlerine dayalı olarak kira sertifikası ihraç etmek ve kira süresi sonunda ilgili varlığı kaynak kuruluşa devretmek amacıyla kurulur. VKŞ’nin satın alacağı veya kiralayacağı her türlü menkul veya gayrimenkul mallar ve maddi olmayan varlıklar ihraca konu edilebilir. VKŞ faaliyetleri esas sözleşmesi ile sınırlandırılır.

Zorunlu Faaliyet Alanları Yasaklanmış Faaliyetler Varlık Kiralama Şirketi (VKŞ)’nin Esas Sözleşmesi Nasıl Düzenlenmelidir? Zorunlu Faaliyet Alanları Kira sertifikası ihraç etmek, Kendi nam ve kira sertifikası sahipleri hesabına varlığı devralmak, kiralamak, varlıklardan elde edilen gelirleri payları oranında yatırımcılara ödemek, Kira sözleşmesi sonunda başlangıçta anlaşılan koşullarda kiraya konu varlığı kaynak kuruluşa devretmek. Diğer Esaslar Gayrimenkullerin VKŞ’ye devrinde kaynak kuruluş lehine ön alım hakkı tescil edilir, İtfa esasları esas sözleşmede düzenlenir, Taahhütlerin yerine getirilmemesi varlık başka bir kuruluşa devredilerek yatırımcılara geri ödeme yapılır, Yatırımcıların gelirleri üzerinde hak sahibi olduğu belirtilir. Yasaklanmış Faaliyetler Yan taraftaki faaliyetler dışında herhangi bir ticari faaliyette bulunamaz, Kredi kullanamaz, borçlanamaz, sahip olduğu varlıkları kira sertifikası ihracı amacı dışında tasarruf edemez, Sahip olduğu varlıklar üzerinde 3. kişiler lehine ayni hak tesis edemez, Varlığı, yükümlülüklerini tam yerine getiren kaynak kuruluş dışında başka bir kişiye devredemez.

Kira Sertifikası İhracı Nasıl Gerçekleşir? (7) Vade sonunda varlıkların geri transferi (10) Kira Sertifikalarının itfası (1) Varlıkların transferi (2) Kira sertifikası ihracı Kurucu Varlık Kiralama Şirketi (4) Alım bedelinin transferi ve varlıkların kiralanması (3) K.S. için yapılan ödeme Yatırımcılar Kaynak Kuruluş (6) Dönemsel kira ödemelerinin transferi (5) Dönemsel kira ödemeleri (8) Varlığın geri alımı için yapılan ödeme (9) Vade sonunda alım bedelinin transferi

Kira Sertifikaları İhracında Önemli Unsurlar Nedir? - I Kaynak kuruluş ile VKŞ arasında, kaynak kuruluşun sahip olduğu varlıkların VKŞ’ye devri, bu varlıkların VKŞ tarafından kaynak kuruluşa kiralanması ve vade sonunda geri devredilmesi hususlarına ilişkin şartları belirleyen bir sözleşme imzalanır. VKŞ, sözleşme kapsamında devralacağı varlıklar için gereken finansmanı, Kurul’ca kayda alınan kira sertifikalarını ihraç etmek suretiyle yatırımcılardan temin eder. Böylece varlıkların mülkiyeti VKŞ’ye geçerken kaynak kuruluş ihtiyacı olan finansmanı elde etmiş olur. Kaynak kuruluş tarafından vade boyunca yapılan kira ödemeleri, VKŞ aracılığı ile yatırımcılara aktarılır. Böylece yatırımcılar sahip oldukları kira sertifikaları ile payları oranında dönemsel kira geliri elde etmeye hak kazanırlar. Vade sonunda ise VKŞ’nin mülkiyetine geçmiş olan varlıkların kaynak kuruluşa geri devri suretiyle elde edilen nakit, yatırımcılara payları oranında dağıtılarak kira sertifikaları itfa edilir.

Kira Sertifikaları İhracında Önemli Unsurlar Nedir? - II Ödemelerin vadesi VKŞ yönetim kurulu tarafından belirlenir. Ödemeler, varlıklardan elde edilen gelirlerden karşılanır. Aynı anda tek bir tertip kira sertifikası ihraç edilebilir ve tedavülde bulunabilir. Kaynak kuruluşun VKŞ’ya karşı temerrüde düşmesi halinde, varlıklar devredilerek yatırımcılara ödeme yapılır. Kira sertifikasına konu varlıklar ve gelirler VKŞ’nin muhasebe kayıtlarında yatırımcılarla ilişkilendirilmek suretiyle izlenir. Kira sertifikasına konu işlemler sözleşmeye bağlanır. VKŞ’nin yönetim giderleri esas sözleşmede belirlenir ve izahnamede açıklanır.

Altyapı GYO Modeli Kurulumuzun Seri:VI No:24 sayılı Altyapı Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Tebliği Tanım Altyapı yatırım ve hizmetlerine, Altyapı yatırım ve hizmetlerine ilişkin projelere, Yukarıdaki unsurlara dayalı hak ve sermaye piyasası araçlarına, Ortak olmak veya borçlanma senedi satın almak suretiyle altyapı şirketine, Ortak olmak veya borçlanma senedi satın almak suretiyle diğer altyapı gayrimenkul yatırım ortaklıklarına, Ortak olmak suretiyle işletmeci şirketlere, Bunlar dışında kalan para ve sermaye piyasası araçlarına yatırım yapan, halka açılmak ve portföy işletmeciliği faaliyetinde bulunmak üzere kurulan/ dönüşen sermaye piyasası kurumlarıdır.

AGYO Türleri Belirli bir projeyi gerçekleştirmek üzere kurulabilirler. Münhasıran belirli bir projeyi gerçekleştirmek üzere kurulan ortaklıklar, başka bir projeyi portföylerine dahil edemezler. Amaçlarında bir sınırlama olmaksızın süreli veya süresiz olarak kurulabilirler.

Kurucular Kamu + Özel Özel Kamu Altyapı GYO Profesyonel Yönetim Lider Sermayedar İMKB İMKB + Borsa Dışı Aracı kuruluş Aracı kuruluş Ortaklık Portföyü Nitelikli Yatırımcılara Önceden Belirlenmiş Yatırımcılara Arz Halka Arz Altyapı yatırım ve hizmetleri ile altyapı projeleri Diğer (Menkul kıymet, nakit vb likit varlıklar) (Yerel/yabancı yatırımcılar) (Yerel/yabancı yatırımcılar) Bağımsız Değerleme Bağımsız Denetim 39

Ani Usulde Kuruluş Dönüşüm Kayıtlı sermayeli AO olması, Asgari yüzde 10'u nakit karşılığı olmak üzere başlangıç sermayesinin 100 milyon TL den az olmaması Ticaret unvanında AGYO ibaresi bulunması Portföy işletmeciliği faaliyetinde bulunmak üzere başvurma ES’nin mevzuata uygun olması Kurucuların ve yöneticilerin belli şartları haiz olması Kuruculardan en az birinin lider sermayedar olması

Ani Usulde Kuruluş Dönüşüm-İstisnalar İSTİSNA 1: Kurucu ortaklardan en az birinin kamu kurum ve kuruluşu niteliğinde tüzel kişi olması ve ortaklık sermayesine, en az yüzde 20 oranında iştirak etmesi halinde sermayenin asgari yüzde 10'unun nakit karşılığı olması şartı aranmaz. İSTİSNA 2: Kurucu ortaklardan en az birinin kamu kurum ve kuruluşu niteliğinde tüzel kişi olması ve ortaklık sermayesine, en az yüzde 80 oranında iştirak etmesi halinde başlangıç sermayesi 5 milyon TL olarak uygulanır. Ancak, pay arzının çıkarılmış sermaye artırımı şeklinde yapılması sonucunda çıkarılmış sermayenin 100 milyon TL ye ulaşması zorunludur. İSTİSNA 3: Münhasıran belirli bir projenin gerçekleştirilmesi amacıyla kurulan ortaklıklarda, ortaklığın faaliyet konusu ile doğrudan ilgili olması koşuluyla, gayrimenkul ile gayrimenkul üzerindeki sair ayni haklar dışında kalan maddi ve gayri maddi varlıkların ayni sermaye olarak konulabilmesine de imkan sağlanabilmektedir.

Lider Sermayedar Lider Sermayedar: Ortaklıkta tek başına veya bir araya gelmek suretiyle sermayenin %20’si oranında pay sahibi olan ve mevzuatta yazılı şartları taşıyan ortak veya ortaklar Gerçek kişilere ilişkin şartlar Tüzel kişilere ilişkin şartlar İSTİSNA: Kamu kurum ve tüzel kişileri ile kamu yararına faaliyet gösteren tüzel kişilerde kendi özel mevzuatlarında aranan şartlar dışında lider sermayedara ilişkin mali yeterlilik şartları aranmayabilir. Gerçek kişilere ilişkin şartlar Toplam menkul ve gayrimenkul varlıklarının rayiç değerinin en az 100 milyon TL olması, birden fazla gerçek kişinin lider sermayedar olması halinde ise gerçek kişi lider sermayedarların menkul ve gayrimenkul varlıklarının rayiç değerinin toplamının en az 150 milyon TL olması, Tüzel kişilere ilişkin şartlar En az 3 yıllık faaliyet geçmişinin olması, Son hesap dönemine ait konsolide ve konsolide olmayan mali tablolarının bağımsız denetimden geçmiş olması, Mali tablolarında yer alan özsermayesinin; kuruluşta, en az kurulacak ortaklığın çıkarılmış sermayesi tutarında, aktif toplamının ise kurulacak ortaklığın çıkarılmış sermayesinin en az 2 katı olması; dönüşümde ise, en az dönüşecek ortaklığın özsermayesi tutarında, aktif toplamının ise dönüşecek ortaklığın özsermayesinin en az 2 katı olması, Lider sermayedarın, ortaklığın faaliyet konusunu yakından ilgilendiren hukuk, inşaat, mühendislik, maliye, bankacılık ve finans gibi alanlar ile Kurulca uygun görülecek diğer alanlarda en az 3 yıllık tecrübeye sahip olması gerekmektedir. Birden fazla kişinin lider sermayedar olarak belirlenmesi halinde bu limitler her bir tüzel kişi için ayrı ayrı aranmaktadır.

İmtiyazlı Paylar AGYO’lar sadece yönetim kurulu üyelerinin seçiminde aday gösterme imtiyazı tanıyan paylar ihraç edebilirler Halka açılma sonrasında, hiçbir şekilde yönetim kurulu üyeliğine aday gösterme imtiyazı da dahil olmak üzere imtiyaz yaratılamaz AGYO’larda yönetim hakimiyeti sağlayacak orandaki imtiyazlı payların, kuruluş/dönüşüm aşamasında ve halka arz suretiyle satış süresinin bitimini takip eden 2 yıl boyunca sadece lider sermayedar tarafından iktisap edilmesi gerekmektedir İmtiyazlı payların devri Kurul iznine tabidir

Halka Arz AGYO’ların çıkarılmış sermayesinin; 200 milyon TL’den az olması halinde portföy işletmeciliği faaliyet yetki belgesinin tescilini müteakip 2 yıl içinde, 200 milyon TL ve daha fazla olması halinde portföy işletmeciliği faaliyet yetki belgesinin tescilini müteakip 4 yıl içinde ortaklığın çıkarılmış sermayesinin asgari yüzde 49’u oranındaki paylarının nitelikli yatırımcılara veya önceden belirlenmiş yatırımcılara veya halka arz edilmesi zorunludur. Halka arzı müteakip borsaya kotasyon başvurusunda bulunulması zorunludur. Asgari yüzde 49 oranına, bir veya birden fazla arz sonucu ulaşılması mümkündür.

Nitelikli Yatırımcılara Arz Belirli bir altyapı şirketine veya projesine, işletme döneminden önce yatırım yapılması, Veya İşletme dönemine geçilmiş altyapı şirket ve projelerinin, portföy değerinin %60’tan az olması halinde ortaklıkların payları sadece nitelikli yatırımcılara veya önceden belirlenmiş yatırımcılara tahsisli olarak arz edilebilir. Borsaya kotasyon zorunlu değildir.

Portföyün Yönetilmesi Altyapı Gayrimenkul Portföyü: Yeterli sayıda yönetici ve personel istihdam ederek kendileri yönetebilir Ya da ortaklık dışından hizmet alabilir Para ve Sermaye Piyasası Araçları Portföyü: Aktif toplamının %10’unu aşarsa: Portföy yöneticisi istihdam edip kendi yönetebilir Yatırım danışmanlığı yetki belgesi olan kuruluştan danışmanlık hizmeti alabilir Portföy yöneticiliği yetki belgesi olan bir kuruluşa bırakabilir

Yapamayacakları İşler Ticari, sınai veya zirai faaliyetlerde bulunma yasağı Portföy işletmeciliği faaliyeti dışında sermaye piyasası faaliyetinde bulunma yasağı Altyapı yatırım ve projelerinin inşaat işlerini üstlenme ve bu amaçla personel ve ekipman edinme yasağı (projelerin kontrol işleri amacıyla istihdam edilen personel dışında) Altyapı yatırımlarına ilişkin işletmecilik faaliyetleri, idare ile yapılan sözleşmenin zorunlu tuttuğu haller haricinde, ortaklık bünyesinde gerçekleştirilemez Kendi personeli vasıtasıyla başka kişi ve kuruluşlara proje geliştirme, proje kontrol vb hizmetler verme yasağı Ödünç para verme işiyle uğraşamazlar

Portföy Sınırlamaları Ortaklıklar portföy değerlerinin asgari olarak yüzde 75'ini Altyapı yatırım ve hizmetlerine, Altyapı yatırım ve hizmetlerine ilişkin projelere, Bunlara dayalı hak ve sermaye piyasası araçlarına,Ortak olmak veya borçlanma senedi satın almak suretiyle altyapı şirketine, Ortak olmak veya borçlanma senedi satın almak suretiyle diğer altyapı gayrimenkul yatırım ortaklıklarına, yatırmak zorundadır. Tebliğ’de belirlenen diğer sınırlamalar

Değerleme Portföydeki borsaya kote edilmeyen altyapı şirketlerinin rayiç değerlerinin tespiti her yıl sonu itibarıyla yapılır Portföydeki altyapı yatırımlarının değerlemesi rayiç değerlerinin tespiti her yıl sonu itibarıyla yapılır Varlıkların portföye dahil edilmesi veya portföyden çıkarılmasında değerleme yaptırılması gerekir Proje kapsamındaki altyapı yatırımlarının yapımına başlanabilmesi için, yasal prosedüre uyulduğunun ve gerekli belgelerin tam ve doğru olarak mevcut olduğunun tespit edilmesi Ortaklık portföyünde bulunan para ve sermaye piyasası araçlarının değerlemesinde Kurulca belirlenen genel düzenleme ve ilkelere uyulur

Kamuyu Aydınlatma Esas Sözleşme İzahname Sirküler Finansal Tablolar ve Portföy Tablosu Özel Durum Açıklamaları Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu (Kurul ve KAP’a gönderilmesi zorunlu) Üç aylık rapor: Son 3 aylık gelişmeleri içeren rapor

TEŞEKKÜRLER… İletişim: Bekir Sıtkı ŞAFAK (312) 292 83 50 bsafak@spk.gov.tr