Çoktan Seçmeli Sorular (MCQ) Y. E. Kocabaşoğlu, MD, MPH, PhD WHO Collaborating Centre for Pharmacotherapy Teaching and Training University of Groningen Faculty of Medical Sciences The Netherlands

Özet Kavramlara Bakış Sahalara göre ÇSS tipleri Tekniğe göre ÇSS tipleri ÇSS’nun özellikleri ÇSS yazma ipuçları Yaygın hatalardan kaçınma

Genel Kavramların Gözden Geçirilmesi Çoktan Seçmeli Sorular February 2002: Y. E. Kocabaşoğlu, University of Groningen, the Netherlands

Tarihsel Gelişim 1950’ler: Kaydolan öğrenci sayısında hızlı artış  güvenilir sınav yapma gereksiniminde artma 1960: USA National Board of Medical Examiners MCQ (ÇSS) kullanmaya başladı 1965 ÇSS dünyayı fethetti 1975 ÇSS’nin kısıtlılıklarına bağlı tatminsizlikler

Adı nereden geliyor? Multiple (Çok) Choice (Seçenekli) Questions (Sorular)

Çoktan Seçmeli Sorular (ÇSS) En yaygın sınav yapma biçimi “en iyi yanıtı seçin” Tamamen Tamamen yanlış x x x x x doğru Zor kısmı seçenekleri yazmak Biri HARİCİNDE aşağıdakilerden hepsi doğru… Birden fazla ‘doğrunun’ kullanılması

Millerin Ustalık Piramidi Mesleki doğruluk Davranış Yapar Gösterir Kavrama Nasıl bilir Bilir Miller GE. The assessment of clinical skills/competence/performance. Academic Medicine (Supplement) 1990; 65: S63-S7.

Millerin Ustalık Piramidi Mesleki doğruluk Performans değerlendirme Yapar Gösterir Yazılı, sözlü, bilgisayarlı değerlendirme Nasıl bilir Bilir Miller GE. The assessment of clinical skills/competence/performance. Academic Medicine (Supplement) 1990; 65: S63-S7.

ÇSS Neyi Ölçer Bilgi Davranış Beceriler Entelektüel İletişimsel Yapar Gösterir Bilgi Nasıl bilir Bilir Davranış Beceriler Entelektüel İletişimsel Uygulamaya yönelik

Avantajları Objektiflik, güvenilirlik ve geçerlilik Çok yönlülük: aynı anda çok kapsamlı ve değişik bilgi değerlendirilebilir Entelektüel becerilerin tam ve belirsizlik içermeyen değerlendirilmesi Öğrenci ve öğretmene ayrıntılı geri bildirim Oluşturulması ve kullanılması nispeten ucuz Puanlamak hızlı ve kolay Soru analizleri için uygun

Dezavantajları Belirsizlik içermeyen soruları hazırlamak zaman gerektirir Bilginin hatırlanmasına yatkınlık İpuçları verir Kullanılmadan önce soruların gerçek zorluğu değerlendirilemez İletişim ve uygulama becerilerini değerlendirmek için kullanılamaz İstenmeyen ipuçlarına yatkın Yanlış yorumlama yaygın Test bilgisine meyilli

Ölçülen Alana Göre Soru Tipleri Çoktan Seçmeli Sorular February 2002: Y. E. Kocabaşoğlu, University of Groningen, the Netherlands

Alana Göre ÇSS Bilginin hatırlanması Verinin yorumlanması Problem çözme

Tip 1: Doğrunun Hatırlanması Öğrenci yeterli performans için gereken doğruları, ilkeleri, etki mekanizmalarını, işlemleri, model ve yöntemleri hatırlayabildiğini gösterir

Tip 1: Bilginin Hatırlanması Aşağıdaki formüllerden hangisi matematiksel olarak Fick prensibini gösterir? A. (AO2 -VO2) / O2 Tüketimi (ml/dk) B. Kardiyak Output (litre/dk) / Kalp Hızı (atım/dk) C. Kalp Hızı (atım/dk) / Kardiyak Output (litre/dk) D. O2 Tüketimi (ml/dk) / (AO2 -VO2) E. Kardiyak Output (litre/dk) / Vücut yüzeyi (m2)

Tip 2: Verinin Yorumlanması Öğrenci, hatırladığı ilke ve yöntemleri kullanarak veya uygulayarak rutin bir problemi çözebildiğini gösterir Öğrenci mevcut verileri inceledikten sonra yorumlar ve durumla ilişkili bağlantıları kavrar.

Tip 2: Verinin Yorumlanması Aşağıdaki verilere Fick Prensibini uygulayın ve bir köpeğin dalağından elde edilen glikoz miktarını (mg/dk olarak) hesaplayın: Kardiyak Output: 2 l/min Arteriyel glikoz: 100 mg/ml Atım Volumü: 200 ml/min Dalak Veni Glikozu: 96 mg/ml Kardiyak Index: 2.8 l/m2 Dalak kan akımı: 50 ml/min Hesaplarınıza göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A. 140 B. 178 C. 200 D. 225 E. 250

Tip 3: Problem Çözme Öğrenci; verilerin analizi, mantık yürütme, kendisine rehberlik edecek emsal teşkil etmeyen bilimsel yöntemlerin özel sentez ve uygulamaları ile alışık olmadığı bir probleme çözümler bulabildiğini gösterir.

Tip 3: Problem Çözme Hastaya ait veriler içeren herhangi bir sorunun mecburen problem çözmeyi de kapsayacağı düşüncesine güçlü bir eğilim vardır.

Yapım Tekniğine Göre Soru Tipleri Çoktan Seçmeli Sorular February 2002: Y. E. Kocabaşoğlu, University of Groningen, the Netherlands

Yapıma Göre ÇSS Tipleri En iyi yanıt (A-tip) sorular Doğru-yanlış (TFQ) sorular Çoklu Doğru-Yanlış (T/F-type) Soruları İddia-gerekçe (AR-type) Soruları Eşleştirme (M-type) Soruları Genişletilmiş Eşleştirme (xM-type) Soruları Karşılaştırma (C-type) Soruları Seçip biriktirmeli (Çoklu yanıt) Sorular

Tip 1: En İyi Yanıt Her ‘en iyi yanıt tipi’ soru (A-tip soru) bir kök ve sadece birisinin doğru yada en iyi olduğu genellikle 4 - 5 seçenekten oluşur.

Tip 1: En İyi Yanıt Doğru cevap Reseptörler için hangi ifade doğrudur? A. İlaç reseptörleri elektron mikroskobunda görülebilen belirgin anatomik yapılardır B. Tüm reseptörler hücre yüzeyinde yer alırlar Eğer farklı ilaçlar aynı doku yanıtına neden oluyorsa o zaman hepsi aynı reseptör üzerinden etki ediyor demektir. Kompetitif antagonistler genellikle aynı reseptör üzerinden agonist olarak etki ederler.

Tip 1: En İyi Yanıt En İyi Yanıt Pseudogut için aşağıdakilerden hangisi en uygundur? (en iyi cevabı seçin) A) Sıklıkla kadınlarda olur B) Nadiren bir eklemde akut ağrı ile ilişkilidir C) Kondrokalsinozis bulgusuyla birlikte olabilir D) Çoğu vaka herediterdir E) Allopurinol tedavisine iyi yanıt verir

Tip 1: En İyi Yanıt A) kadınlar B) Akut eklem ağrısı C) kondrokalsinozis D) Çoğunlukla herediter E) Allopurinole yanıt verir B C D E A Yanlış Doğru Çağrışımlar kalıtsallık cinsiyetr (A) Rx

Tip 2: Doğru/Yanlış Soruları Her doğru/yanlış sorusu (TFQ tip) öğrencinin doğru (kabul edilebilir) ya da yanlış (reddedilebilir) olduğuna karar vereceği bütün bir ifadeden ibarettir.

Tip 2: Doğru/Yanlış Soruları D/Y Soruları izole bilginin hatırlanmasını vurgulamaya eğilimlidir Yazması kolay görünür Çoğu seçenekler “bilgi” bütünlüğünün uçlarında yer almazlar Tamamen yanlış x x x x Tamamen doğru Belirsizlik içermeyen seçenekler sunulmadığı takdirde genellikle en iyi cevap biçimindeki sorulardan daha zordur

Tip 2: Doğru/Yanlış Soruları Bir erkeğin kalbine giden yol: T F Vena Cava T F Pulmoner venler T F Aorta T F Mide

Tip 2: Doğru/Yanlış Soruları Sadece bir barometreyi kullanarak bir binanın yüksekliğini ölçmek için hesaplamanız gereken: T F Zeminle çatı arasındaki basınç farkı T F Çatıdan aşağı bırakınca yere düşünceye kadar geçen süre T F yere çarpmasıyla çarpma sesinin gelmesi arasındaki zaman farkı T F barometrenin uzunluğu ve gölgesinin uzunluğu

Tip 2: Doğru/Yanlış Soruları Gökyüzünün rengi: T F Pembedir T F Mavidir T F Renksizdir T F Bulutluysa beyazdır T F Havaya bağlıdır

Tip 2: Doğru/Yanlış Soruları Yaygın Problemler Belirsizlik yaygındır Atlama hataları yaygındır Çoğu seçenekler “bilgi” bütünlüğünün uçlarında yer almazlar (açıkça doğru ya da yanlış değildirler) Önem vermemeye yol açar Şansını deneme olasılığı yüksek Ayırıcılığı diğer ÇSS’lar kadar iyi değildir.

Tip 3: Çoklu Doğru/Yanlış Soruları Çoklu doğru-yanlış tip sorular (T/F-tip sorular) öğrencinin bilgisini veya konu, hasta ya da işlemle ilgili değişik yönleri anlayıp anlayamadığını detaylı test etmek içindir. T/F-tip sorular izole bilgilerin hatırlanmasını vurgulamaya meyillidir. T/F-tip sorular dört ya da beş doğru/yanlış ifadenin takip ettiği bir kökten oluşur.

Tip 3: Çoklu Doğru/Yanlış Soruları Öğrenci bu ifadelerden her birinin doğru (kabul edilebilir) ya da yanlış (kabul edilemez) olduğuna karar vermek durumundadır. Her soru öyle bir tarzda yazılır ki hiçbir ikili alternatif hepsi doğru seçeneğinin elenmesine yol açmaz. Öğrenci, 1, 2, 3 veya tüm ifadelerin doğru olabileceği 5 kombinasyon ya da yanıttan birisini seçmesine izin veren kodlama sistemine göre soruyu yanıtlar

Tip 3: Çoklu Doğru/Yanlış Soruları Sık kullanılan (Eğitici): aşağıdaki yarım bırakılmış ifadelerden her birisi için, bir ya da daha fazla tamamlama doğrudur. Sadece 1, 2 ve 3 doğruysa; (A)’yı seçin Sadece 1 ve 3 doğruysa; (B) yi seçin Sadece 2 ve 4 doğruysa (C)’yi seçin; Sadece 4 doğruysa (D)’yi seçin; Hiçbiri doğru değilse (E)’yi seçin.

Tip 3: Çoklu Doğru/Yanlış Soruları Hayatı boyunca Groningen’de yaşamış 45 yaşında astım hastası bir kadın 4 yıllık guatr öyküsü ve hipotiroidiyi düşündüren klinik özelliklerle kliniğinize başvuruyor. Olası tanınız: Öğrenci şunlarıdeğerlendirmelidir: 1. İyot eksikliği: Hollanda’da hipotiroidizmle ilişkisi yoktur. 3. Dishormonogenez: 45 yaşında ve 4 yıllık öyküyle uyumlu değil 5. Tiroid kanseri: genellikle hipotiroidizmle bir arada bulunmaz 2. İlaca bağlı guatr: astım hastaları iyot içeren ilaçlar alırlar 4. Oto-immün tiroidit: tipik olarak orta yaş kadınlarda ve hipotiroidi ile birlikte görülür 1. İyot eksikliği 2. İlaca bağlı guatr. 3. Dishormonogenezis. 4. Oto immün tiroidit. 5. Tiroid kanseri. (A) Sadece 1, 2 ve 3 doğruysa; (B) Sadece 1 ve 3 doğruysa; (C) Sadece 2 ve 4 doğruysa; (D) Sadece 4 doğruysa; (E) Hepsi yanlışsa

Tip 3: Çoklu Doğru/Yanlış Soruları 28 yaşında bir çocuklu bir kadın tirotoksikoz nedeniyle 6 aydır antitiroid ilaçlar almaktadır.Bir arkadaşı radyo aktif iyotla başarılı bir şekilde tedavi edilmiştir. Sık sık ilaçlarını almayı unuttuğunu düşünerek bunun yerine radyoaktif iyot tedavisi almayı istemektedir. 1. Radyoaktif iyot kullanımı ile ilgili sorunları kendisiyle görüşürüm. 2. Olası bir alternatif olarak cerrahiyi kendisiyle tartışırım. 3. Daha ileri bir tedavi biçimi gerektiğini söylerim. 4. Yaşı nedeniyle radyoaktif iyottan kaçınmanın en iyisi olacağını anlatırım. 5. Arkadaşının tedavisini daha fazla soruştururum (A) Sadece 1, 2 ve 3 doğruysa; (B) Sadece 1 ve 3 doğruysa; (C) Sadece 2 ve 4 doğruysa; (D) Sadece 4 doğruysa; (E) Hepsi yanlışsa

Tip 3: Çoklu Doğru/Yanlış Soruları Yaygın kök (Anne): Osman 4 aylık bir erkek bebek olup, son iki gündür devam eden ishal şikayetiyle size getirilmiştir. Huzursuzdur ve kolaylıkla ağlamaktadır. Hafif dehidratasyon ve vücut ısısında hafif yükselme (rektal, 37.9°C) dışında fizik muayenesi normaldir. Akut çocukluk diaresi tanısına karar verdiniz.

Tip 3: Çoklu Doğru/Yanlış Soruları Soru 1 (Çocuk): Osman’a yaklaşımda: 1. Tedavide amaç kaybolan sıvı ve elektroliti yerine koymaktır 2. Ateş kontrolü için parasetamol supozituar reçete edilir 3. Anne sütüyle beslenmeye devam etmesi anneye önerilir 4. Altta yatan sebebi yok etmek için hemen antibiyotik başlanır 5. Tuz alımı kısıtlanır (A) Sadece 1, 2 ve 3 doğruysa; (B) Sadece 1 ve 3 doğruysa; (C) Sadece 2 ve 4 doğruysa; (D) Sadece 4 doğruysa; (E) Hepsi yanlışsa . Olgu özeti: 4 aylık,erkek, 2 gün süren diare. Huzursuzluk ve irritasyon. Vücut Isı 37.9°C, hafif dehidratasyon. Akut diare

Tip 3: Çoklu Doğru/Yanlış Soruları Soru 2 (Çocuk): Osman’ın takibinde: 1. Eğer ORS tedavisine rağmen 72 saatten sonra diare devam ederse izotonik intravenöz infüzyon başlanır 2. Eğer parasetamol ateşi kontrol edemezse Aspirin’e geçerim 48 saat devam eden diareden sonra anti motilite ilaçları düşünürüm (örn. Diphenoxylate) 72 saatten sonraki diarede bakteriyel etyoloji düşünürüm 5. ORS’ye rağmen 72 saatten uzun süren diarede barsak biyopsisini düşünürüm (A) Sadece 1, 2 ve 3 doğruysa; (B) Sadece 1 ve 3 doğruysa; (C) Sadece 2 ve 4 doğruysa; (D) Sadece 4 doğruysa; (E) Hepsi yanlışsa Olgu özeti: 4 aylık,erkek, 2 gün süren diare. Huzursuzluk ve irritasyon. Vücut Isı 37.9°C, hafif dehidratasyon. Akut diare

Tip 4: İddia-Gerekçe Tip İddia-gerekçe tip (AR-tip) soru doğru/yanlış soru tiplerini birleştirir, komplike konuları test etmeye izin verir ve daha yüksek öğrenme düzeyi gerektirir. Soru, iddia ve gerekçe şeklinde iki ifadeden oluşur. Öğrenci bunların doğruluğunu belirler Her ikisi de doğruysa, sonraki basamakta gerekçenin iddiayı doğru açıklayıp açıklamadığına karar verir Her olası sonuç için bir seçenek vardır

Tip 4: İddia-Gerekçe Tip Yaygın kullanım (Eğitici): aşağıdaki her soru bir iddia ve gerekçeden oluşmaktadır. Aşağıdaki seçeneklerden doğru yanıtı seçip yuvarlak içine alınız: A. Her ikisi doğru, gerekçe iddiayı doğru olarak açıklıyor B. Her ikisi doğru, fakat gerekçe iddiayı doğru olarak açıklamıyor C. İddia doğru, fakat gerekçe yanlış ifade edilmiş D. İddia yanlış ancak gerekçe doğru ifade edilmiş E. Hem iddia hem de gerekçe yanlış ifade edilmiş.

Tip 4: İddia-Gerekçe Tip Hepatektomi sonrası kan şekeri düzeyi süratle düşer. S1 Kan şekerinin temel kaynağı karaciğer glikojenidir. çünkü Ailelere ateşli bir hastalık sırasında çocuklarına aspirin vermemeleri önerilir. S2 Özellikle ateşli dönemlerde olmak üzere aspirin çocuklarda peptik ülser gelişimini kolaylaştırır çünkü Hipertansiyon ve mikroalbuminemiyle birlikte diabeti olan hastalarda β-blokerler seçkin ilaçlardır S3 β-blokerlerdiğer alternatif ilaçlara göre son dönem böbrek hastalığına ilerleyişi yavaşlatır. çünkü İddia Gerekçe A. Doğru Doğru, iddiayı açıklar B. Doğru Doğru, iddiayı açıklamaz C. Doğru Yanlış D. Yanlış Doğru E. YAnlış Yanlış

Tip 5: Eşleştirmeli Tip Eşleştirme tipi ÇSS’lar (M-tip sorular) öğrencinin, bir sorudaki listenin her seçeneğini olası en yakın cevapla eşleştirmesini gerektirir. Her seçim bir kere, birden fazla yapılabilir ya da hiç seçilmeyebilir Soru sayısı 10-20 arasında olmalıdır Sorular iki sayfayı aşmamalıdır

Tip 5: Eşleştirmeli Tip Yaygın kullanım (Eğitici): Aşağıda A’dan E’ye kadar olan seçeneklerden sonra numaralanmış ifadeler vardır(1 ile 5. Sorular arası). Her ifade için en yakın gelen bir seçeneği seçin. Hiç seçim yapmayabileceğiniz gibi bir ya da birden fazla seçim de yapabilirsiniz. A. Sodyum bikarbonat B. Sodyum karboksimetilsellüloz C. Aliminyum hidroksit jel D. kaolin / pectin E. Yukarıdakilerin hiçbirisi

Tip 5: Eşleştirmeli Tip Soru 1: Fosfor emilimini azaltıcı özelliğinden dolayı aynı zamanda hipoparatiroidizm tedavisinde de kullanılan Bir gastrik antasit Soru 2: Özellikle bebek ve yaşlılarda alkaloza neden olabilecek bir gastrik antasit. Question 3: Asit-rebound fenomenine yol açma dezavantajı olan bir gastrik antasit. A. sodium bicarbonate B. sodium carboxymethylcellulose C. aluminum hydroxide gel D. kaolin / pectin E. Yukarıdakilerin hiçbirisi

Tip 5: Eşleştirmeli Tip Soru 4: gastrik pepsini çöktüren ve inaktive eden bir gastrik antasit. Soru 5: bir gastrik antasit ve karaciğerde glikojene çevrilebilen bir demulsent. A. sodium bicarbonate B. sodium carboxymethylcellulose C. aluminum hydroxide gel D. kaolin / pectin E. Yukarıdakilerin hiçbirisi

Tip 5: Eşleştirmeli Tip Yaygın kullanım (eğitici): karın ağrısı olan her hasta için en olası tanıyı seçiniz A. Abdominal anevrizma K. Böbrek taşı B. Apandisit L. Mezenterik adenit C. Barsak obstrüksiyonu M. Mezenter arter trombozu D. Koleisitit N. Over kist-rüptürü E. Kolon kanseri O. Pankreatit F. Konstipasyon P. Pelvik İnflamatuar hastalık G. Divertikülit Q. Peptik ülser H. Ektopik gebelik R. Perfore peptik ülser I. Endometriosis S. Piyelonefrit J. Herni T. Torsiyon

Tip 5: Eşleştirmeli Tip Soru 1: 25 yaşında kadın hastada, sağ alt kadranda ani başlayan, süreklilik gösteren ve şiddeti gittikçe artan karın ağrısı mevcut. Bulantısı var, kusma yok. Ağrı başlamadan hemen öncesinde barsak hareketleri normaldi. Sağ alt kadranda derin palpasyonda aşırı hassasiyet ve defans var, rebound yok; barsak sesleri var. Pelvik muayenede sağ tarafta 7 cmlik aşırı hassas kitle bulundu. Hematokrit %32. Beyaz küre 18,000/mm3. Serum amilazı normal. Gaitada gizli kan negatif

Tip 5: Eşleştirmeli Tip A. Abdominal anevrizma K. Böbrek taşı B. Apandisit L. Mezenterik adenit C. Barsak obstrüksiyonu M. Mezenter arter trombozu D. Koleisitit N. Over kist-rüptürü E. Kolon kanseri O. Pankreatit F. Konstipasyon P. Pelvik İnflamatuar hastalık G. Divertikülit Q. Peptik ülser H. Ektopik gebelik R. Perfore peptik ülser I. Endometriosis S. Piyelonefrit J. Herni T. Torsiyon 25 yaş, kadın, ani başlayan, gittikçe artan devamlı sağ alt kadran ağrısı. Bulantı +, kusma yok. FM: sağ alt kadranda derin palpasyonda hassasiyet ve defans +, no rebound. Barsak hareketleri: normal. Pelvik : 7 cm, hassas sağ yerleşimli kitle. Hct: is 32%. Beyaz küre: 18,000/mm3.

Tip 5: Eşleştirmeli Tip Soru 2: 84 yaşında bir bakım evinde kalan erkek hasta iyi lokalize edilemeyen ve gittikçe artan ve son 3 gündür 3-4 saatte bir tekrarlayan alt karın ağrısı şikayetiyle geliyor. Bulantı kusması yok; son barsak hareketi kaydedilmemiş Muayenede karın yumuşak, sol alt karında ele gelen, hafif hassas kitle. Hematokrit 28%. Beyaz küre 10,000/mm3. Serum amilazı normal. Gaitada gizli kan pozitif

Tip 5: Eşleştirmeli Tip A. Abdominal anevrizma K. Böbrek taşı B. Apandisit L. Mezenterik adenit C. Barsak obstrüksiyonu M. Mezenter arter trombozu D. Koleisitit N. Over kist-rüptürü E. Kolon kanseri O. Pankreatit F. Konstipasyon P. Pelvik İnflamatuar hastalık G. Divertikülit Q. Peptik ülser H. Ektopik gebelik R. Perfore peptik ülser I. Endometriosis S. Piyelonefrit J. Herni T. Torsiyon 84 yaş, erkek, iyi lokalize edilemeyen, gittikçe artan ve son 3 gündür 3-4 saatte bir tekrarlayan alt karın ağrısı. Bulantı, kusma yok. FM: Palpable, hafif hassas, sol alt karında kitle. Hematokrit: 28%. Beyaz küre: 10,000/mm3. Serum amilazı normal. Gizli kan +.

Tip 6: Karşılaştırma Tipi Karşılaştırma tipi sorular (C-tipi sorular) kişinin iki ya da daha fazla hastalık, semptom, bulgu, işlem ve etki mekanizmasını karşılaştırmasına ve farklılıklarını bulmasına izin verir. C-tip soruları hazırlarken, tezat oluşturan tuzaklardan sakınmak gerekir — bu özellikle sınırdaki marjinal öğrenciye değil de daha fazlasını bilenlere sorun yaratır.

Tip 6: Karşılaştırma Tipi Yaygın kullanım (eğitici): aşağıda harflerle belirtilen seçenekleri numaralanmış bir dizi ifade izlemektedir (9 -15. Sorular) Her ifade için en uygun seçeneği seçiniz: A. İfade sadece B12 eksikliği anemisi için doğrudur B. İfade sadece demir eksikliği anemisi için doğrudur C. İfade sadece orak hücreli anemi için doğrudur D. İfade hem demir hem de B12 eksikliği anemisi için doğrudur E. İfade bu anemilerin hepsi için doğrudur

Tip 6: Karşılaştırma Tipi Soru 1: Hematopoez için gerekli bir elementin yokluğuna bağlı anemi gelişir Soru 2: Tedaviye yaklaşımda esas oral replasman yapmaktır Soru 3: Tedavi için intrensek faktör desteği gerekebilir A. Sadece B12 eksikliği anemisinde B. Sadece demir eksikliği anemisinde C. Sadece orak hücreli anemide D. Hem demir hem B12 eksikliği anemisinde E. Bu anemilerin hepsinde

Tip 6: Karşılaştırma Tipi Soru 4: Hastaya yaklaşımda dehidratasyon ve enfeksiyonların önlenmesi gerekir Soru 5: Bir krizi tetikleyebileceği için ağır egzersizden kaçınmak gerekir Soru 6: Eritrosit yıkımını tetikleyebileceği için diyette tuz kısıtlanır A. Sadece B12 eksikliği anemisinde B. Sadece demir eksikliği anemisinde C. Sadece orak hücreli anemide D. Hem demir hem B12 eksikliği anemisinde E. Bu anemilerin hepsinde

Tip 7: Çoklu Yanıt Soruları Seçip biriktirilen yanıtları olan (Çok yanıtlı) sorular bilişsel olarak çoklu doğru/yanlış sorularına eşdeğerdir. Öğrencinin olası alternatiflerin bulunduğu bir listeden belli sayıda en iyi seçeneği ya da tümünü seçmesi gerekir Bunlar şu tip seçeneklere iyi alternatiftirler: yukarıdakilerin hepsi yukarıdakilerin hiçbiri A ve D … haricinde …

Tip 7: Çoklu Yanıt Soruları Tek yanıt biçimi: temel minerallerden (kalsiyum, fosfor, potasyum, magnezyum, demir) fakir bir diyet şunların gelişimine katkıda bulunabilir: A. Hipertansiyon, osteoporoz, anemi B. Kanser, koroner kalp hastalığı, böbrek yetmezliği C. Obesite, gastrointestinal malabsorbsiyon, diabet D. Yukarıdakilerin hiçbirisi

Tip 7: Çoklu Yanıt Soruları Çoklu yanıt tipi: temel minerallerden (kalsiyum, fosfor, potasyum, magnezyum, demir) fakir bir diyet şunların gelişimine katkıda bulunabilir: (en uygun 3 cevabı seçiniz): A. Anemi B. Kanser C. Koroner kalp hastalığı D. Diabet E. Gastrointestinal malabsorbsiyon F. Hipertansiyon G. Obesite H. Osteoporoz I. Böbrek yetmezliği

Tip 7: Çoklu Yanıt Soruları Osman 4 aylık bir erkek bebek olup, son iki gündür devam eden ishal şikayetiyle size getirilmiştir. Huzursuzdur ve kolaylıkla ağlamaktadır(irritasyon) Hafif dehidratasyon ve vücut ısısında hafif yükselme (rektal, 37.9°C) dışında fizik muayenesi normaldir. Akut çocukluk çağı diaresi tanısına karar verdiniz Osmana yaklaşımınızda (doğru olan bütün yanıtları işaretleyiniz):

Tip 7: Çoklu Yanıt Soruları Tedavinin amacı kaybedilen suyu + elektroliti geri vermek B. Anneye, anne sütü vermeye devam etmesi önerilir C. Altta yatan nedeni ortadan kaldırmak için hemen antibiyotik başlanır D. ORT’ye rağmen 72 saatten sonra hala diare devam ederse izotonik İV infüzyon başlanır E. Ateşi kontrol etmek için parasetamol supozituar reçete edilir F. Ateş parasetamolle kontrol altına alınamazsa aspirin başlanır G. ORT’ye rağmen 72 saatten uzun süren diarede barsak biyopsisi düşünülür 4 aylık, 2 günlük ishal. İrrite ve huzursuz. Hafif dehidratasyon, vücut ısısı 37.9°C. Akut çocukluk çağı diaresi. Tüm doğru yanıtları işaretleyin

Bir Çoktan Seçmeli Soru Sınavının Özellikleri Çoktan Seçmeli Sorular February 2002: Y. E. Kocabaşoğlu, University of Groningen, the Netherlands

Bir ÇSS Testinin Özellikleri İlgililik Eşitlik Denge Geçerlilik Güvenilirlik Tarafsızlık Özgünlük Uygulanabilirlik Ayırıcılık

Değerlendirme Hazırlama İlkeleri Öğrenme ilkesi: öğrencinin öğrenmesini arttırma ve eğitici uygulamalara destek İçerik ilkesi: önemli ve ilişkili içeriğe odaklanma Birleştirme ilkesi: ders ve uygulamalarla bilgi ve becerilerin birleştirilmesini sağlama Geçerlilik ilkesi: Üst düzey bilgi, beceri ve performansa ait geçerli ve güvenilir veri sağlama

ÇSS’larda Yaygın Hatalardan Kaçınma Çoktan Seçmeli Sorular February 2002: Y. E. Kocabaşoğlu, University of Groningen, the Netherlands

Yaygın ÇSS Hataları Anlamsızlık Bütünsel hata Belirsizlik Alışkanlık Taraf tutma(önyargı) İstenmeyen ipuçları Küçültme

Teknik aksaklıklar:Test uyanıklıkları Gramerle ilgili ipuçları Mantıksal ipuçları Mutlak terimler Uzun yazılmış doğru cevap Kelime tekrarları Bir noktaya eğilme stratejisi

Aksaklıklar:Konu dışı Zorluklar Seçenekler uzun, karmaşık veya tekrarlanmış Sayısal veriler düzenli ifade edilmemiş (örn. 0-20%, 35%, 60%dan büyük, 90%) Seçeneklerdeki terimler belirsiz (örn. nadiren, genellikle) Seçeneklerdeki dil paralel değil Yukarıdakilerden hiçbirisi seçenek olmuş Kökler aldatıcı ve gereksiz şekilde karmaşık Bir sorunun yanıtı ilgili başka bir sorunun yanıtını bilmeye bağlı

Köklerin Yazılması Verilen seçeneklerle tamamlanacak ya da cevaplanacak tek ve kesin bir ifade kullanın Aşağıdakilerden hangisi doğru değildir? Tip 1 Diabette asıl sorun pankreasta insülin üretiminin olmaması ya da çok az olmasıdır Metformin’in önemli bir yan etkisi laktik asidozdur. Hipertansiyon ve mikroalbuminürisi olan diyabetlilerde ACE inhibitörleri seçkin ilaçlardır. Diabet için tanısal eşik değeri 150 mg/dL AKŞ’dir. HbA1c kan şekeri regülasyonu için kullanışlı bir göstergedir. Özellikle renal fonksiyon bozukluğu olan ve alkol kullanan diabetik hastalarda, aşağıdakilerden hangisi laktik asidoza yol açabilir? Metformin Acarbose Chlorpropamide Glibenchlamide Insulin

Köklerin Yazılması Gereksiz ve ilgisiz materyalden kaçının Diabetes Mellitus ayak amputasyonları, son dönem böbrek hastalıkları ve körlüğün önde gelen nedenlerinden birisidir. Yara iyileşme sürecindeki bozulma diabetik ayağa katkıda bulunan faktörlerden birisidir. Diabetik Ayak gelişimine katkıda bulunan en önemli faktör hangisidir?: Kemik kırılmalarının artması Derin ven trombozu riskinin artması Diabetik nefropati Diabetik nöropati Kas atrofisi Diabetes Mellitus ayak amputasyonları, son dönem böbrek hastalıkları ve körlüğün önde gelen nedenlerinden birisidir. Yara iyileşme sürecindeki bozulma diabetik ayağa katkıda bulunan faktörlerden birisidir. Diabetik Ayak gelişimine katkıda bulunan en önemli faktör hangisidir?:

Köklerin Yazılması Eğer okuma becerisini ölçen bir test yapmıyorsanız, sorunun kökünde net ve anlaşılır bir dil kullanın Gelişmekte olan bir ülke için doğurganlık düzeylerindeki azalmanın en olası sonucu nedir? Doğurganlık düzeyi en alt noktaya yaklaştıkça, gelişmekte olan bir ülke vatandaşları için en olası seçenek hangisidir? kadın iş gücü katkısının oranında azalma nüfus konsantrasyonunda yayılma etkisi genç bağımlılığı oranında düşme eğilimi nüfus piramidinde tabanın genişlemesi artmış bebek ölüm hızı

Köklerin Yazılması Negatifleri çok az kullanın. Aşağıdakilerden hangisi osteoporozun bulgu ve belirtilerinden değildir? kemik dansitesinde azalma sık kemik kırıkları vücut ısısında artma bel ağrısı

Köklerin Yazılması Hem soru hem seçeneklerde negatifi asla kullanmayın Tip-2 Diabetes mellitus için hangisi doğru değildir? Etyolojide, artmış periferik insülin rezistansının önemli rolü vardır Yüksek insülin seviyelerine sahip hastalar nadir değildir 35 yaş altında nadiren görülen bir hastalıktır Hastaların doğal meyve şekerleri dışında şeker kullanmalarına izin verilmez Yukarıdakilerden hiçbirisi

Köklerin Yazılması Tek cevaplı ÇSS’larda, tartışmasız doğru bir yanıt olduğundan emin olun Diabetik Ayak gelişimine neden olan en önemli faktör nedir?: Diabetin makrovasküler komplikasyonları Diabetin mikrovasküler komplikasyonları Yara iyileşmesinde bozulma Diabetik nöropati Hasta eğitimini olmaması

Çeldiricilerin yazılması Çeldirici olarak akla yatkın ve cazip alternatifleri kullanın Diabetik Ayak gelişimine neden olan en önemli faktör nedir?: Kemik kırılmalarının artması Derin ven trombozu riskinin artması Diabetik retinopati Diabetik nöropati Egzersiz yapmama

Çeldiricilerin yazılması Doğru yanıta yönelik gramer ipuçları vermekten kaçının Aşağıdakilerden hangileri vücutta kalsiyum metabolizmasının düzenlenmesinden sorumludur? paratiroid glandlar tiroid dalak pankreas karaciğer

Çeldiricilerin yazılması Yukarıdakilerin hepsi –doğru seçenek olmadığını belirlemek için sadece bir tane yanlış belirle. Aşağıdakilerden hangisi beyaz şarap yapımında kullanılan üzümdür? Albariño Viognier Cabernet Sauvignon Chardonnay Yukarıdakilerin hepsi. Aşağıdakilerden hangisi beyaz şarap yapımında kullanılan üzümdür? Albariño Viognier Cabernet Sauvignon Chardonnay Yukarıdakilerin hepsi. Aşağıdakilerden hangisi beyaz şarap yapımında kullanılan üzümdür? Albariño Viognier Cabernet Sauvignon Chardonnay Yukarıdakilerin hepsi.

Çeldiricilerin yazılması Yukarıdakilerin hepsi –doğru cevap olarak işaretlemek için sadece iki doğru belirle Aşağıdakilerden hangisi beyaz şarap yapımında kullanılan üzümdür? Albariño Viognier Narince Chardonnay Yukarıdakilerin hepsi Aşağıdakilerden hangisi beyaz şarap yapımında kullanılan üzümdür? Albariño Viognier Narince Chardonnay Yukarıdakilerin hepsi. Aşağıdakilerden hangisi beyaz şarap yapımında kullanılan üzümdür? Albariño Viognier Narince Chardonnay Yukarıdakilerin hepsi

Çeldiricilerin yazılması Yukarıdakilerin hiçbirisi – öğrencinin doğru yanıtı bilip bilmediğini araştırmaz! Aşağıdaki üzümlerden hangisi şampanya yapımında kullanılır? Albariño (İspanya) Viognier (Rhône vadisi) Riesling (Almanya) Cabernet Sauvignon (Bordo kırmızı üzüm) Yukarıdakilerden hiçbirisi Albariño Viognier Riesling Cabernet Sauvignon Yukarıdakilerden hiçbirisi Gronlund, NE. How to construct Achievement Tests. Englewood Cliffs, Prentice Hall, 1988.

. Diğer tipler: karşılaştırma 7 1.33 Tablo1: Summatif test sorularının tür ve biçimleri Tip Biçim Soru sayısı Toplamın % ‘si Seçim tipi . En iyi yanıt 13 2.47 . eşleştirme 25 4.74 . Doğru-yanlış: basit 1 0.19 çoklu 33 6.26 iddia 2 0.38 . Diğer tipler: karşılaştırma 7 1.33 sıralandırıcı 4 0.76 Sub-total 85 16.13 Destek tip . Kısa cevap yazılı 122 23.15 . Kısıtlı cevap yazılı 320 60.72 Sub-total 442 83.87 Total 527 100.00

Grafik 1: Relevance’a göre soruların dağılımı Grafik 2: Bilişsel düzeylere göre soruların dağılımı

Tablo 2: Eğitim amaçlarına ulaşılıp ulaşılamadığını ölçme derecesi (relevance) Tip Biçim Relevance Yüksek Düşük Soru sayısı Toatalin %si Soru sayısı Toplamın %si Seçim tipi . En iyi yanıt 4 4.71 9 10.59 . eşleştirme 15 17.65 10 11.77 . Doğru-yanlış 32 37.65 1 4.71 . İlave tipler 10 11.76 1 1.18 Sub-total 61 71.77 21 28.23 Destek-tip* . Kısa cevap 21 24.71 7 8.23 . kısıtlı- yazılı cevap 54 63.53 3 3.53 Sub-total 75 88.24 10 11.76 * Random sample of 85 items out of 442 supply type items, proportional to the amount of selection-type items of each discipline

Tablo 3: Bilişsel düzeylere göre sorular Tip Biçim Bilişsel karmaşıklık derecesi Hatırlama Yorumlama Problem çözme Soru Totalin Soru Totalin Soru Totalin sayısı %si Sayısı %si Sayısı %si Seçim tipi . En iyi yanıt 11 12.94 1 1.18 1 1.18 . Eşleştirme 25 29.41 0 0 0 0 . Doğru-yanlış 36 42.35 0 0 0 0 . İlave tipler 9 10.59 0 0 2 2.35 Sub-total 81 95.29 1 1.18 3 3.53 Destek-tip* . Kısa cevap 111 25.11 10 2.26 1 0.23 . kısıtlı- yazılı cevap 268 60.64 16 3.62 36 8.14 Sub-total 379 85.75 26 5.88 37 8.37

Tablo 4: Seçme tip sorularda yapı hatalarının dağılımı Soru biçimi Soru sayısı Olası hataların sayısı* Yapılanma hataları Kusur sayısı Olası % En iyi yanıt 13 260 53 20.38 Eşleştirme 25 250 139 55.60 Doğru-yanlış 36 288 57 19.79 Toplam 74 798 249 31.20 * Number of possible flaws = number of items x number of guidelines (e.g. MCQ – 13 items x 20 guidelines = 260 possible flaws)

Tablo 5: Objektif soruların tanımlanması En iyi Yanıt Soruları Eşleştirme soruları Doğru-yanlış soruları Sorudaki Soru sayısı Sorudaki Soru sayısı Sorudaki Soru sayısı Hata sayısı hata sayısı hata sayısı 0 2 0 0 0 7 1 2 1 0 1 11 2 0 2 0 2 10 3 1 3 2 3 6 4 4 4 5 4 2 5 0 5 5 5 veya fazla 0 6 0 6 6 7 2 7 4 8 0 8 3 9 2 9 veya fazla 0 10 veya fazla 0 Total 13 Total 25 Total 36

Table 6: En iyi yanıt tipi sorulara uymayan kurallar Kural Kurala uymayan soru toplamı * N. % . Makul seçenekler 10 76.92 . Tek başına anlamlı kök 6 46.15 . Sorunun çoğu kökte 5 38.46 . Yukarıdakilerden hiçbirinden kaçınma 4 30.77 . Kökte tek bir problem 4 30.77 . Kökte basit ve anlaşılır bir dil 4 30.77 . kök/ seçenekler gramer tutarlılığı 3 23.08 . Yapıya paralel seçenekler 3 23.08 . Kısa ve gereksiz kelime içermeyen seçenekler 3 23.08 . Kökte gereksiz materyal yok 2 15.38 . Homojen seçenekler 2 15.38 . Sadece tek doğru cevap 2 15.38 . Benzer uzunlukta seçenekler 2 15.38 . Kök/ seçenek kelime ilişkileri 1 7.69 . Kesin terimler 1 7.69 . Beş seçenekten üçü 1 7.69 * Toplam 30 soru incelenmiştir

Tablo 7: Eşleştirme tipi sorulara uymayan kurallar Kurallar Kurallara uymayan toplam soru sayısı * N. % . Cevapların kaç kere kullanılabileceğine 25 100.00 yönelik talimatlar . Solda uzun tanımlar sağda kısa cevaplar 25 100.00 . Eşleştirme için temel 21 84.00 . Mantıksal sırayla düzenlenmiş yanıtların listesi 17 68.00 . Yanıt ve tanımların eşit sayıda olmaması 16 64.00 . Yanıtlar birden fazla kullanılabilir ya da hiç kullanılmayabilir 16 64.00 . Listelerde homojen materyal 8 32.00 . Tanım ve yanıtta kelime uyumu 7 28.00 . Basit ve anlaşılır bir dille yazılmış kelime ve 2 8.00 cümlelerden oluşan listeler clear . Kısa listeler (10’un altında) 2 8.00 * Toplam 25 soru incelenmiş

Tablo 8: Doğru/yanlış tipi sorulara uymayan kurallar Kurallar Kurala uymayan toplam soru sayısı* N. % . Her ifadede sadece tek merkezi düşünce 15 41.67 . Uzun, karmaşık cümlelerden kaçın 13 36.11 . İfadeler tartışmasız olarak doğru ya da yanlış olmalı 10 27.78 . Benzer uzunlukta ifadeler 9 25.00 . Kesin, mutlak terimler 6 16.67 . Negatif kelime ve ifadelerden kaçın 3 8.33 . Gerçek ifadeler yerine kitap cümleleri 1 2.78 * Toplam 36 soru incelenmiş

Daha İyi ÇSS Yazmanın İpuçları ve Sırları Çoktan Seçmeli Sorular February 2002: Y. E. Kocabaşoğlu, University of Groningen, the Netherlands

Bir ÇSS’nun Yapısı Kök (sorunun metin kısmı) Uyaran (stimulus) (bir diz seçeneğe ya da bir birime destek veren grafik, bilgi, resim vs.) Seçenekler (alternatifler ya da kökten sonra gelen seçim ifadeleri) Anahtar (seçenekler listesindeki doğru yanıtlar) Çeldiriciler (seçenekler listesindeki doğru olmayan yanıtlar)

Genel Kurallar Başlangıçtaki amacınızı daima aklınızda tutun Sıradanlıktan kaçının: sadece önemli kavramlar üzerinde sorular yazın Düşünceleri test etmekten kaçının Her soruda sadece bir yönü test edin Çok karmaşık ya da tuzak sorulardan kaçının Basit biçimler kullanın Sorunun büyük çoğunluğu kökte yer alsın. (İdeal soru= uzun kök, kısa seçenekler)

Genel Kurallar Kök bir ya da birkaç sözcükten değil bütün bir ifadeden oluşmalıdır. Seçeneklere bakmadan sorunun cevaplanabileceğinden emin olun Kökte lüzumsuz bilgi bulundurmayın Yorum problemlerinden kaçının Mantık olarak belirsizlik oluşturmayan ifadeler kullanın Sadece bir doğru cevap olduğundan emin olun Kökteki kelime veya ifadeleri doğru cevap seçeneğinde tekrarlamayın

Genel Kurallar Kökü yazdıktan hemen sonra doğru yanıtı yazın ve tartışmasız doğru olduğundan emin olun. En iyi seçenek sorularında cevap, otoritelerin kabul ettiği en iyi olmalıdır. Çeldiricilerle doğru yanıtın uzunluğu, karmaşıklığı, ifadesi ve stili aynı olmalıdır Makul ve mantıklı seçenekler kullanın: Her seçenek içeriği ve yapısı ile, soruya karşılık olabilecek gibi görünmelidir.

Genel Kurallar Çeldiricilerle doğru cevap arasında sadece ifade veya vurgulama farkı değil tatminkar şekilde farklılık olmalıdır. İnce ayrımları olan seçeneklerden, bu ayrımları yapma yeteneği dersinizin özel bir amacı değilse kaçının. Yeterli sayıda seçenek sağlayın Dolduruculardan kaçının: üçten fazla makul seçenek bulmak imkansız görünüyorsa yer doldurmak adına kendinizi zorlamayın Seçeneklerin başka yerde bulunmadığından emin olun

Genel Kurallar Yaygın görülen kavram hataları ve öğrenci hatalarına dayalı çeldiriciler oldukça etkilidir. Sorunun yanıtı olmayan doğru ifadeler genellikle güçlü çeldiricilerdir.   Yaygın hatalar ya da yanlış düşüncelere dayandırarak, çeldiricilerin inanırlığını arttırabilirsiniz. Öğrencilerin yabancı olduğu terminolojiyi kullanarak yanlış seçenekler oluşturmak adil değildir.

Genel Kurallar Negatif vurgulu sorulardan kaçının eğer kaçınamıyorsanız altını çizin Çift negatifi asla kullanmayın ‘Bir içinde iki’ seçeneklerden kaçının Doğru yanıtı düşündürecek ipuçlarından kaçının Seçenekleri gramer olarak tutarlı yazın Seçeneklerde mutlak ifadelerden (hepsi, asla, daima) kaçının, test kurdu öğrenciler bu tip ifadeleri hemen eleyebilirler.

Genel Kurallar Mutlak doğru yanıtın olduğu sorular dışında “yukarıdakilerden hiçbirisi” bir seçenek olarak kullanılmamalıdır, kullanılırsa %25 oranında doğru cevap olmalıdır. “yukarıdakilerin hepsi“ seçeneğini kullanmaktan kaçının. Seçeneklerin tümünü bilmeksizin,diğer seçeneklerden bir yanlış bilinirse bu seçenek de elenir ya da yukarıdan iki doğru bilinirse cevap bu seçenek olur. Seçenekleri alfabetik sıraya koyun Soruların numarası varsa bunları düzene koyun

Genel Kurallar Materyalinizi gözden geçirin: Kullanılacak en uygun soru tipi bu mu? Bu soru gerçekçi ve uygulamaya yönelik mi? Testteki diğer sorulardan bağımsız mı? Özgün mü? Net ve anlaşılabilir mi? Kısa, odaklanmış ve tam mı? Doğrudan eğitim hedeflerinden mi kaynaklanıyor? Öğretilen içeriğe uyuyor mu? Mesleki olarak önemli bir konuyla mı ilgili? Doğru yanıtı ele veriyor olmaktan kaçınılmış mı?

Genel Kurallar Kök anlamlı bir problemi mi ortaya koyuyor? Kök ilgisiz materyalden temizlenmiş mi? Soru kökü pozitif ifadelerden kurulmuş mu (mümkünse)? Negatif ifade kullanılmışsa uyarı yapılmış mı(büyük harf, altını çizmek gibi)? Seçenekler ve kök gramer olarak uyumlu mu? Seçenekler kısa ve gereksiz kelimelerden temizlenmiş mi? Açık çeldiriciler yerine makul seçenekler kullanılmış mı? Sadece tek bir doğru veya açıkça en iyi yanıt var mı?

Genel Kurallar Bir meslektaş yada kullanıcının görüşlerini alın Seçenekler yaklaşık aynı uzunlukta ve homojen mi? Yukarıdakilerin hepsi ve hiçbiri seçeneklerinden kaçınılmış mı? Bir meslektaş yada kullanıcının görüşlerini alın

Genel Kurallar Soruları Hazırlarken... Kişiler dakikada yaklaşık 300 kelime okurlar Grafikler, tablolar, savlar, tanımlamalar, bilgi ve kombinasyon Her uyaran 250-300 kelime içerir. Her birim 3-5 soru (max.testin % 25’i) Öğrenciler uyarana başvurmalı Aynı kavram ya da beceriyi iki kere test etmekten kaçının Birim soruları birbirinden bağımsız

Genel Kurallar Soruları Hazırlarken... Her soru diğerlerinden bağımsız olsun Materyalini gözden geçir: Sorularınız değişik bilişsel alanları test ediyor mu? Bilgi hatırlamayı gerektiren soruları toplam soruların küçük bir yüzdesi ile sınırlandırdınız mı? Doğru yanıt olarak A, B, C, D’leri rasgele ve eşit oranda dağıttınız mı? Her önemli konu hakkında en az bir soru var mı? Her konu hakkındaki soru sayısı o konunun önemi ve güçlüğüne uygun mu?

This presentation (methods_MCQ.zip) can be found at: http://www.indepth.org/assess

© 2000-2002. Y. E. Kocabaşoğlu. All rights are reserved. WHO Collaborating Centre for Pharmacotherapy Teaching and Training University of Groningen, Faculty of Medical Sciences Discipline Group for Clinical Pharmacology The Netherlands