Kil Tabletten Tablete Kitap Ahmet YÜKSEL Gazi Üniversitesi Kütüphanesi

Bilginin Kayıt Edildiği Malzemeler -Ahşap Malzeme ( Tahta ) -Kil Tabletler -Papirüs -Parşümen -Kağıt -Manyetik ve Elektronik Ortam 2

Bilim dünyası ilk yazıyı M. Ö Bilim dünyası ilk yazıyı M.Ö.3000 yıllarında Sümer ve Elamlı’lardaki Protoliterate adı verilen resim yazı ile başlatmaktadır.

Kil Tablet 1930 yılı öncesi yapılan kazılarda bulunan M.Ö.3000 yıl öncesine ait 50 binin üzerindeki tabletlerin büyük kısmı İstanbul Arkeoloji Müzesinde yer almaktadır. Kil tablet üzerindeki şiir şu mısralarla başlar:  Ey sevgili Güvey, canımın içi  Ey güzeller güzeli, ballar balı,  Canıma can katan arslanım benim,  Güzellikte bir tane, ballar balı.

Asur Kralı Assurbanipal’ın M. Ö Asur Kralı Assurbanipal’ın M.Ö.669-626 yıllarında Ninive şehrindeki Saray Kütüphanesinde 22 bin den fazla tablete sahip kültür merkezi olduğu 1840 yılında İngiliz Layart tarafından yapılan kazılar sonucu anlaşıldı.

Papirüs Mısırlıların yazı için kullandığı papirüs Nil’in kıyılarında yetişen bir bitki olup ince sahifalar halinde kesilen parçalar yapıştırılarak rulolar haline getirilirdi.

Parşömen Adını Bergama’dan alan bağlanmış keçi ve kuzu derisinden yapılan pergamen iki tarafına da yazı yazılmaya elverişli olup bugünkü kitap biçiminin doğmasını sağlamıştır.

Kağıt Çin Kaynakları M.Ö. 105 yıllarında kağıttan bahsetmektedir.Stein Aurel Çin settinde M.S.137 tarihli paçavradan yapılan kağıda yazılı mektuplar buldu. Avrupa’da ilk kağıt İspanya’da 1150 yılında üretilmiştir.

Matbaanın İcadı

E-kitap E-Kitap teknolojisi 1971 yılında Illinois Üniversitesinde 10 bin kitaptan meydana gelen Bir elektronik halk kütüphanesi oluşturma Hedefi ile başlamıştır.(Gutenberg Projesi)

E-kitap okuyuculara herhangi bir kitabın içeriğine elektronik formda erişim olanağı sağlayan kitaptır.Teknik olarak diz üstü, masa üstü, Cep bilgisayarları, ve diğer e-kitap okuyucu cihazları ile okunabilen basılı kitapların tıpkı kopyalarından oluşan elektronik dosyalar olarak tanımlanabilen e-kitaplar basılı kitapların bütün özelliklerini barındırmakla beraber ek olarak okuyucuya yeni kolaylıklar da sağlayan yeni kitap biçimidir.

E-kitap teknolojisi E-kitap Donanımı -Rocket ebook Reader -Softbook Reader -EB Dadicated reader -RCA REB 1100/1200 -GEB 1150/2150 -e-bookMan EBM-900/901/911 -Pocket PC ve Palm OS cihazları

E-Kitap Yazılım Microsoft Reader Adobe Acrobat ebook Reader Glassbook Reader Macromedia flash player

E-KİTAPLARIN AVANTAJLARI -Güncel yayınlara ve güncellemelere çabuk ve hızlı erişim -Basılı yayınlara göre maliyetinin düşük olması -Çevre dostu olması -Yayınevi ve yazar açısından geri bildirim alabilmesi -Daha geniş kitleye ulaşması -Engelliler için kolay kullanılabilir olması -Kelimenin altını çizebilme not alabilme kelime taraması yapabilme -Her ortamda okunabilme -Puntoların ayarlanabilmesi -Onlarca kitabın kolay taşınması -Başka kaynaklara yapılan bağlantılara erişme kolaylığı -Yayıncı tarafından maddi kayıpları en aza indirme

E-KİTAPLARIN DEZAVANTAJLARI Birbirlerine uymayan formatlarda yazılması İstenmeyen çevrimiçi erişimler Yüksek fiyat politikası Güvenlik eksikliği Daha az denetim Uzun süre metin okuma zorlukları Yazılım ve donanımlarda karşılaşılan kullanım zorlukları Telif hakları, lisans antlaşmalarındaki kısıtlama, E-kitap donanımlarının hala pahalı olması Yayımcı ile yazar arasındaki ilişkinin azalması

E-Kaynakların Seçim Kriterleri B 1 1 kapsam 2 3 4 4 5 6 içerik işlevsellik maliyet maliyet Lisanslar Teknik Özellikler 16 16 16

Kapsam: Hangi konu ve disiplinlerle ilgili kaynaklardan oluştuğu, Bilgilerin hangi formatlarda yer aldığı, Kullanıcı gurubunun beklenti ve gereksinimlerini karşılayabilirliği, Kaynağın orijinal hallerini yansıtıp yansıtmadığı, Arşivine sahip olmaya izin verip vermediği, Ne kadar eski yıllara erişim izni verdiği Bilgilerin güncel ve güvenirliği, Geniş kapsamlımı veya özel kapsamlımı olduğu

İçerik; Resim, grafik, görüntü gibi çoklu ortamların olup olmadığı, Doğruluk, otorite, güncellik, Kaynağı oluşturan veya pazarlayan kurumların alanlarında tanınmış ve güvenilir olmaları, Seçilen kaynağın düzenli olarak güncellenip güncellenmediği,

İşlevsellik; Kullanım kolaylığı Erişebilirlik, Tarama ara yüzlerinin niteliği, Ekran tasarımı, Destek, yardım tuşlar ve kılavuzlarının iyi düzenlenmiş olup olmadığı

Maliyet; Konsorsiyuma üye olup olmadığı, Kullanıcı sayısının maliyeti Basılı veya diğer formatlardaki fiyat karşılaştırmaları, Belge indirmede maliyet farkları, Potansiyel kullanıcı sayısının dikkate alınıp alınmadığı, Kaynağın içeriğinin tek tek veya konu bazında alınıp alınamayacağı Sahip olmamı veya abonelik mi olduğu

Lisanslar; Lisans antlaşmalarının anlaşılır olması ve avantaj dezavantajları Lisans antlaşmalarındaki kısıtlama

Teknik Özellikler; Kaynak kullanımında yazılım veya donanım ihtiyaçları, Yazılım ve donanım özelliklerinin kütüphanenin mevcut sistemiyle uyumu, Hizmet veren sunucunun güvenirliliği

Elektronik kitapların kütüphane ve son kullanıcılar icin değeri Üniversitelerin değerli örnek veri destekleri ile: 23

Kurumlar neden e-book yatırımı yapar? 1 1 Daha düşük maliyet, yüksek verim 2 3 4 İçerik kalitesi yüksek ve tercih edilen içeriğe erişim ihtiyaci Akademik dünya ve bilimsel araştırmalarda kitapların yadsınamayan önemli rolü Arastırmacıların artan performansı ve kullanımdan doğan memnuniyet 24 24 24

Basılıya kıyasla daha düşük kullanım maliyetleri 1 Yil #Ebooks (Kumulatif) Harcanan tutar Toplam Kullanim Kullanim basina maliyet 2007 292,002 $185,991   2008 345,186 $224,047 151,089 $1.48 2009 411,364 $204,678 251,273 $0.81 2010 484,768 $383,167 563,871 $0.68 2011 614,203 $732,725 709,944 $1.05 eBooks Print books Basılıya oranla kullanım basına yaklasık $18 daha düsük maliyet Source: The Value of E-books to Academic Libraries, A Study of the E-books Catalogue at the University of Illinois, Urbana Champaign, LIBVALUE, May 2011 Source: CARLI, 2008, A Domestic Monograph Collection Assessment in Illinois Academic Libraries: What are we buying and how is it used? 25 25

E-book koleksiyonlarından sağlanan yüksek fayda 1 Toronto Üniversitesindeki kullanim % (Ornek: Elsevier e-kitap koleksiyonları) Kullanım icin bilesik yıllık artıs oranı 43.47% Analiz edilen ebook baslık sayilari 2008: 4995 2009: 5487 2010: 5981 2011: 6444 Chapter başına yaklasık olusan maliyet $1.18 26 *Elsevier E-book uses from ScienceDirect.com. Excludes ScholarsPortal usage 26

Kitaplarin en az %50’si icin minimum 4’den fazla kullanım 1 Toronto Üniversitesinde en az 4 defa kullanım gösteren Elsevier e-kitapların % oranı* En az 4 yada da daha fazla kullanımın bir tam kitap ödünce karsılık geldigi öngörülmektedir 27 *E-book uses from ScienceDirect.com. Excludes ScholarsPortal usage 27

4 kereden fazla kullanılan e-kitaplar Downloaded 501–700 Downloaded 701–900 Downloaded 301–500 Downloaded 901 > Downloaded 101–300 Downloaded 81–100 Downloaded 61–80 Downloaded 4–20 Downloaded 41–60 3,840 e-kitap: 2011 yılında 4 yada daha fazla chapter indirilmis e-kitap sayısı Downloaded 21–40 28 28

1 yıllık erisim sonrasında, Ingiltere üniversitelerinde benzer sonuclara rastlanmıstır (2011 yılı) 29

Kurumlar neden e-book yatırımı yapar? 1 Daha düsük maliyet, yüksek getiri 2 3 4 içerik kalitesi yüksek ve tercih edilen içerige erisim ihtiyacı Akademik dünya ve bilimsel arastırmalarda kitapların yadsınamayan önemli rolü Arastırmacıların artan performansı ve kullanımdan doğan memnuniyet 30

Satin alınan E-kitapların prestij ve kalitesi önemlidir ! 2 Academic Kitap Başlıkları Alanlarında önemli yazarlar Kaliteli Imprint seçenekleri Ency. Of Animal Behavior — CHOICE Outstanding Academic Title for 2011! 5 stars from Doodys for Essentials in Stem Cell Biology Nobel Laureate Christopher Sims – contributing author to Handbook of Monetary Economics George Paxinos – The Rat Brain in Stereotaxic Coordinates,6E Top 50 most cited item in ISI Web of Science Academic Press – 70 years heritage William Andrew – Unique in polymers & plastics science 31 31

Yayınevi kitap yazarları arasında cakısmanın az olmasının önemi ! 2 2010 yili icin bir ornek Yayıncı C, 426 baslık Yayıncı A 1489 baslık Yayıncı B 766 baslık 1 Yayıncı C 573 Yazar 1 Yayıncı B 1231 Yazar Yayıncı A 2539 Yazar 7 3232 32

Yazarların ortalama kalitesinin ölçümlenmesi.. 2 Yayıncı C Yayıncı A Yayıncı B Median h-index 13 9 11 Kaynak: SciVal Analytics Team & Innodata, August 2012 33 33

Kurumlar neden e-book yatırımı yapar? 1 Daha düşük maliyet, yüksek getiri 2 3 4 icerik kalitesi yüksek ve tercih edilen icerige erisim ihtiyaci Akademik dünya ve bilimsel arastırmalarda kitaplarin yadsınamayan önemli rolü Arastırmacıların artan performansı ve kullanımdan doğan memnuniyet 34

Akademik dünyada kitapların önemi 3 Önem: Dergi ve kitapların karsılastırması Makale (n=1160) Kitap % (n=918) Onemli degil 1.1 0.9 Az onemli 31.4 19.7 Onemli 29.5 29.8 Cok onemli 25.1 31.3 Kesinlikle cok onemli 12.9 18.3 Carole Tenopir, Kutuphanecilik bilimleri okulu bolum baskani, Tenesse universitesi Kaynak: UK Scholarly Reading and the Value of Library Resources, 2012, Tenopir and Volentine Survey sample: 1064 participants at 6 UK institutions 35 35

Kitaplar – Bilimsel konulara mükemmel giris kaynagi 3 24 ayrı konu alanından 1235 makale, 1 kitapta, multi disipliner bir konu olan noroekonomi alanında referans gosterilmektedir Kaynak: Scopus verisi 36 36

Kurumlar neden e-book yatırımı yapar? 1 Daha dusuk maliyet, yuksek getiri 2 3 4 Icerik kalitesi yüksek ve tercih edilen iceriğe erisim ihtiyaci Akademik dünya ve bilimsel arastirmalarda kitaplarin yadsınamayan önemli rolü Arastırmacıların artan performansı ve kullanımdan doğan memnuniyet 37

Platformun önemi… Kullanici Toplam memnuniyeti 4 Platform Kullanıcı başına averaj isaretlenen kitap sayisi Yayinci C platform 8.24 Yayinci A platform 5.99 Yayinci B platform 4.49 Kaynak: Measuring Researchers’ Use of Scholarly information through Social Bookmarking, Borrego, June 2012 Data: 62,134 records from BibSonomy Kullanici Toplam memnuniyeti Yayıncı C Yayıncı A Yayıncı B Kaynak: Resdearchg & academic Relation. Elsevier. Jul 2012 (4158 users) 38 38

Esnek sağlama modellerine iliskin secenekler Baslik secim Sahip olma Konu koleksiyonlari secimi Sahip olma Kanita dayali (kullanim temelli) model Sahip olma ve sadece erisimden olusan kombine secenekler 39

Gazi Üniversitesi Elsevier E-Kitaplar kullanımları ve Akademik çıktılara olası yansımalar   40 40

Gazi Üniversitesi 2007 yılı itibariyla başlayan, konu alanları ve yıl koleksiyonlarından oluşan sahiplenme/satın almaya dayalı model Takip eden yıllarda ek konu ve yıl koleksiyonları ile güncelleme E-kitaplar/monograflar Ansiklopediler Handbooks 41

Gazi Üniversitesi akademik cıktılarının analizi 2004-2011 Makale üretiminde %28 artış Bilimsel yetkinlik alanlarinda %11.5 artış 2007-2011 2004-2008 42

Gazi Üniversitesi akademik çıktılarının bilimsel etki analizi, makale basına averaj atıflar 43

Gazi Üniversitesinin Türkiye’de durumu Makale üretimine göre son 5 yıl icinde ilk 10’da yer alan üniversiteler icinde; Makale üretiminde 4. Üretilen makalelerin bilimsel yetkinlik düzeyinde 3. Türkiye’nin küresel bilimsel yetkinliklerine katkıda ise 1. sırada yer almaktadır. 44