Tutarlı Bir Katalog için Otorite Kontrolü

... konulu sunumlar: "Tutarlı Bir Katalog için Otorite Kontrolü"— Sunum transkripti:

1 Tutarlı Bir Katalog için Otorite Kontrolü
Emine H. Gür Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi 50. Kütüphane Haftası Etkinlikleri, İstanbul Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi

2 İçerik Otorite kontrol işlemi nedir? Neden ve nasıl yapılır?
Hangi alanlar için otorite işlemi yapılmalıdır? Otorite kaydı alanları (MARC) Otorite kontrol işleminin yararları Otomasyon programları ve otorite modülü RDA ve otorite kontrolü

3 Otorite kontrol işlemi nedir?
Kütüphane kataloğunda erişim noktası olarak belirlenen; Yazar, kurum, seri, konu, uniform title girişlerinin doğru ve tek tip yazılışları ile aralarındaki önemli bağlantıları göstererek, belirli bir uyum ve tutarlılık sağlama işlemidir.

4 Neden yapılır ? Erişim noktaları için özel olarak tanımlanmış bir giriş belirlenir Kontrollü kelimeler, kontrollü terimler, otorite dizinleri Kayıtlar arasında çapraz göndermeler yaparak anlamlı ilişkiler kurar Kütüphane kataloğunda kayıt girişi devam ederken erişim noktaları arasında tutarlılık sağlar Otorite kayıtları ile kullanıcılar, özel bir ismi, konuyu, çalışmayı kapsayan, ilişkili olan terimleri ya da kelimeleri birleştirilmiş olarak bir form altında bulurlar

5 Hangi alanlar için otorite kontrol yapılmalıdır?
Yazar girişleri (names) Kurum adları (corporate names) Konu başlıkları (subject headings) Seriler (series) Tekbiçim başlıklar (uniform title, works)

6 Yazar ve kurum girişlerinde karşılaşılan sorunlar
Takma adlar Ön adlar Bekarlık ve evlilik soyadları Birleşik soyadlar Soyluluk ünvanları Latin alfabesi dışında karakterlerle girilen isimler (Arap, Kiril, Çin, Japon...) Kurumlarda ad değişikliği Kurumların diğer dillerdeki giriş biçimleri Kısaltılmış biçimleri Alt kurum girişleri

7 MARC otorite alanları 1xx temel giriş alanı
4xx bakınız göndermesi (see) 5xx ayrıca bakınız (see also) 6xx notlar alanı

8 örnek Kitap adı Bir varmış bir yokmuş : çocuk masalları, 1935.
Yazar adı Server Bedi

9

10

11

12

13 Yazar otorite kaydı alanları
Temel alınan giriş Bakınız göndermesi Not alanları

14

15

16 Katalog girişi 1xx alanı
Otorite modülü kaydın 4xx alanı Otorite modülü kaydın 1xx alanı

17 Kütüphane kataloğunda kayıt girişi devam ederken erişim noktaları arasında tutarlılık sağlar

18 Kullanıcının arama olasılıklarına göre ekleme yapılabilir

19

20

21 Kurum adı otorite kaydı
Kurum adlarındaki kısaltma ve farklı girişlere örnek

22 Yararlanılan konu başlıkları listesi
OCLC LC

23 Seri girişleri için otorite kayıt örneği

24

25 Budala / Dostoyevski

26 Uniform title / orjinal başlık için otorite kaydı
Kayıtlar arasında çapraz göndermeler yaparak anlamlı ilişkiler kurar

27

28 Otorite kontrol işleminin yararları
Başlıkların uyumlu olmasını sağlar Değişik biçimdeki kayıtlara linkler kurarak girişlerde birlik sağlar Hataları yakalar ve düzelterek aynı girişten birden fazla girmeyi engeller Başlıkların referans notları ile nasıl kullanılacağını gösterir Kaliteli bir kütüphane kataloğu sağlar Referans kütüphanecilerinin işlerini kolaylaştırır

29 Yeni Otorite MARC Alanları (RDA)
Kütüphanelerde Link Data Yeni Otorite MARC Alanları (RDA) 046 Special coded dates tarihler 370 Associated place yer 372 Field of activity etkinlik / çalışma alanı 373 Affiliation kurum ilişkileri 374 Occupation meslek 375 Gender cinsiyet 376 Family information aile 377 Associated language dil 380 Form of work çalışmanın biçimi (oyun, tv programı , şiir vb.) Kaynak: Barbara Tillett (Jan. 2010) Otorite alanları genişletiliyor ve aynı isimde olan kişileri ayırt edici özellikleri içeren bilgiler için yeni marc alanları açılıyor. 49. Kütüphane Haftası etkinlikleri, İstanbul Üniversitesi

30 RDA / MARC alanları

31

32 WorldCat VIAF LC ISNI

33 VIAF : Virtual Authority File
uluslararası kişi, kurum otorite veritabanıdır

34 ISNI : International Standard Name Identifier ISO belgeli standart numara

35 Tüm dillerde İlşkilendirilen diğer kişiler
Tüm dillerdeki Çalışmalar, eserler

36 Tutarlı Bir Katalog için Otorite Kontrolü
Emine H. Gür Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi 50. Kütüphane Haftası Etkinlikleri, İstanbul Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi