T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI YÜZEYSEL SU KALİTESİ YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Su Kalitesi Yönetimi Daire Başkanlığı

İÇİNDEKİLER Kanuni Dayanak Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği Mevcut Durum ve Yapılması Gereken Kanuni Dayanak Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği

MEVCUT DURUM Ülkemizde su kaynaklarının ekolojik ve kimyasal durumları ile alakalı yeterli izleme verileri bulunmamaktadır. Fiziko-kimyasal parametreler ile ilgili izleme neticeleri kısmen bulunmaktadır. Öncelikli maddeler, mikro kirleticiler ve biyolojik kalite elementleri ile alakalı izleme neticeleri bulunmamaktadır.

MEVCUT DURUM Bu durum; Sucul çevre ve insan sağlığını korumak maksadıyla su kaynaklarında alınacak koruma ve iyileştirme tedbirlerinin yetersiz kalmasına neden olmaktadır. Su kaynaklarının kalite yönetimi açısından karar alma süreçlerinde sürdürülebilir olmayan uygulamalara sebebiyet vermektedir.

MEVCUT DURUM Ülkemizde: Su kaynaklarının korunmasında uygulanan en önemli yönetmelik olan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ile; deşarj standartları teknolojik bazlı verilmekte ve her su kütlesi aynı kabul edilerek aynı deşarj standartları geçerli sayılmaktadır.

YAPILMASI GEREKEN Her su kaynağı için; Çevresel Hedeflerin (genel kimyasal, fiziko-kimyasal, biyolojik, hidromorfolojik kalite elementleri kapsayan) ortaya konulması, Çevresel Kalite Standartlarının(alıcı ortam standartları) ve Çevresel Hedeflerin belirlenmesi ve bu standartların yasal düzenlemeler içerisinde yer alması, Su kaynaklarının sınıflandırılması, Su Kaynaklarının korunmasında alıcı ortam standartlarının yani Çevresel Kalite Standartlarının göz önüne alınması, Alıcı ortam bazlı deşarj standartlarının uygulanması, Sucul canlılara ve insan sağlığına etki eden madde veya madde gruplarının ülkemiz sathında belirlenmesi ve alıcı su ortamlarında bunların azaltımına yönelik gerekli tedbirlerin alınması Yasal düzenlemelerde ve sınıflandırmada kullanılacak araçların ve metodolojilerin belirlenmesi gerekmektedir.

YAPILMASI GEREKEN Su kaynaklarının bütünleşik olarak tek elden yönetilmesi bütün kurum ve kuruluşların koordinasyon ve işbirliği içerisinde ortak bir plan ve strateji çerçevesinde hareket etmelerinin sağlanması, gerekmektedir.

KANUNİ DAYANAK 645 sayılı “Orman ve Su İşleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile; Su Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün görevleri arasında Su kaynaklarının korunması, iyileştirilmesi ve kullanılmasına ilişkin politikaları belirlemek, Su yönetiminin ulusal ve uluslararası düzeyde koordinasyonunu sağlamak, Havza bazında kirliliğin önlenmesi ile ilgili tedbirleri değerlendirmek, güncellemek ve uygulamaların takibini yapmak Yer üstü ve yer altı sularının kalite ve miktarının korunmasına yönelik hedef, ilke ve alıcı ortam standartlarını belirlemek, su kalitesini izlemek veya izletmek, bulunmaktadır.

YÜZEYSEL SU KALİTESİ YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ (RG 30.11.2012 Tarih – 28483 Sayı) 645 sayılı KHK ile SYGM’ye verilen görevlerin yerine getirilmesini teminen, Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği hazırlanmıştır. Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 2000/60/EC Sayılı Su Çerçeve Direktifi (SÇD) ile 2008/105/EC sayılı Çevresel Kalite Standardı Direktifi (ÇKSD)’nin su kalitesi ile alakalı olan hususları hazırlanan Yönetmelik içerisine alınmıştır. SÇD ÇKSD SÇD’nin yüzeysel suların kalite ve sınıflandırılması ile su kütlelerinde çevresel hedeflerin belirlenmesine ilişkin hususları ile birlikte tüm sularda iyi su durumuna ulaşmak için gerekli esasları Yönetmelik içerisinde ele alınmıştır. Çevresel kalite standartları ile alakalı hususları ile Eklerinden EK-1: Öncelikli Maddeler ve Spesifik Kirleticiler İçin ÇKS- 33 Adet, Ek-2: SÇD’nin EK-10’unu değiştiren EK- 33 Adet ve EK 3: Öncelikli Maddeler veya Öncelikli Tehlikeli Maddeler Listesi- 11 Adet (Gözden geçirilmeye tabii, tanımlanması muhtemel maddeler hazırlanan Yönetmelik içerisinde ele alınmıştır. Müzakere Pozisyon Belgesi’nde çevresel kalite standartlarının (ÇKS) belirlenmesi için 2015 yılı son tarih olarak verilmiştir.

YÜZEYSEL SU KALİTESİ YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ (RG 30.11.2012 Tarih – 28483 Sayı) Yönetmelik ile; Yüzeysel sular ile kıyı ve geçiş sularının biyolojik, kimyasal, fiziko-kimyasal ve hidromorfolojik kalitelerinin belirlenmesi, sınıflandırılması, su kalitesinin ve miktarının izlenmesinin sağlanması, bu suların kullanım maksatlarının sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde koruma-kullanma dengesi de gözetilerek ortaya konulması, korunması ve iyi su durumuna ulaşılması için alınacak tedbirlere yönelik usul ve esasların belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu Yönetmelik, açık deniz haricindeki bütün yüzeysel sular ile kıyı ve geçiş sularını kapsamaktadır.   10

YÜZEYSEL SU KALİTESİ YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ Yönetmelikte; Yüzeysel su kalitesinin korunmasına dair ilke ve esaslar Alıcı su ortamlarının korunması ÇŞB ve GTHB Hassas su alanları/bölgelerin belirlenmesi GTHB Yüzeysel su kütlelerinde baskı ve etkilerin değerlendirilmesi Çevresel hedeflerin belirlenmesi Çevresel kalite standartlarının belirlenmesi Referans su kütlesi Yüzeysel suların sınıflandırılması İzleme verilerinin değerlendirilmesi Trofik seviye belirlenmesi Kirliliğin önlenmesi Su kalitesi yönetimi için tedbirler programı Koruma bölgeleri İzleme başlıkları ele alınmaktadır. 11

YÜZEYSEL SU KALİTESİ YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ Yönetmelik ile temel olarak tüm su kaynaklarının korunması maksadıyla; Kirletici kaynakların belirlenmesi (baskı-etki), ÇKS’lerin belirlenmesi, Kalite sınıflandırmasının yapılması, Biyolojik- hidromorfolojik izlemenin gerçekleştirilmesi, Hassas alanlara özel şartların ortaya konulması, EKO’ların hesaplanması ve Çevresel hedefler ve bu hedeflere ulaşmak için alınacak tedbirlerin bir program dahilinde belirlenmesi, yönünde usül ve esaslar belirlenmiştir.

YÜZEYSEL SU KALİTESİ YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ Yönetmelik içerisinde 8 adet ek bulunmaktadır. EK-1 Yüzeysel Su Kütlelerinde Baskı ve Etkilerin Değerlendirilmesi EK-2 Yüzeysel Su Kütlelerinin Kalite Durum Sınıflandırması: Bu bölümde sınıflandırmanın nasıl yapılacağı, hangi veri değerlendirme yöntemlerinin kullanılacağı tablo ve şemalarla açıklanmıştır. EK-3 Yüzeysel Su Kütlelerinde Korunan Alanlar: Korunan alanlar sıralanmıştır. EK-4 Yüzeysel Su Kütlelerinde Çevresel Kalite Standartlarının Belirlenmesi: ÇKS’ler belirlenirken kullanılacak güvenlik faktörleri ile ÇKS Direktifi’nde yer alan öncelikli tehlikeli kirletici madde listesi verilmiştir. EK-5 Yüzeysel Su Kütlelerinde Bazı Parametreler İçin Çevresel Kalite Standartları ve Kullanım Maksatları: ÇKS’ler belirlenen kadar (2015) izlenmesi gereken parametreler ve limit değerleri verilmiştir. EK-6 Yüzeysel Su Kütlelerinin İzleme Tabloları: İzlenecek parametreler ve sıklıkları göller, nehirler ve kıyı ve geçiş suları için tablolar halinde verilmiştir. EK-7 Yüzeysel Su Kütlelerinin Trofik Seviyeleri: Göl, gölet ve baraj göllerinde trofik sınıflandırma sistemi ile kıyı ve geçiş sularındaki ötrofikasyon kriterleri verilmiştir. EK-8 Yüzeysel Su Kütlelerinde Karışım Bölgeleri: Basit yaklaşıma göre karışım bölgesi tarif edilmiştir.

YÜZEYSEL SU KALİTESİ YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ -Yönetmelik konuları bazında belirlenmiş görev dağılımları ve süreçleri

YÜZEYSEL SU KALİTESİ YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ Yönetmelik ile, 2000/60/EC sayılı Su Çerçeve Direktifi’nin su kalitesi ve sınıflandırma ile alakalı bölümleri ile 2008/105/EC sayılı Çevresel Kalite Standardı Direktifi’nin bir kısmının ulusal mevzuatımıza aktarılması çalışması tamamlanmış olmaktadır. ÇKS’ler Bakanlığımızca belirlendikten sonra, alıcı su ortamlarında ÇKS bazlı deşarj standartları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenecektir.   17

ARZ EDERİM….