DESTEK HİZMETLERİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Kurum Tabipliği

ÇALIŞMA HAYATINDA BULAŞICI HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI Dr. Yaprak Karakoç 10/10/2013 ANKARA

Bulaşıcı Hastalıkların Önemi Bulaşıcı hastalıklar, sık ve yaygın görüldüğü, Ölümlere, başka hastalıklara ya da sakatlıklara yol açtığı, iş gücü ve maddi kayıplara sebep olduğu için son derece önemlidir. Gerekli önlemlerin alınması ve aşılama yapılması ile bulaşıcı hastalıkların çoğundan korunmak mümkündür.

Sağlık: Sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Toplumun sağlıklı yaşam biçimini benimsemesi, sağlığın korunması ve geliştirilmesi (eğitimi) de sağlıklı olmak açısından önemlidir.

HASTALIK Herhangi bir nedenle kişinin bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyiliğini yitirmesidir. BULAŞICI HASTALIK Bir hastalığın, insandan insana ya da hayvandan insana herhangi bir yolla bulaşma niteliği taşımasıdır.

SALGIN Bir bulaşıcı hastalığın, belirli zaman ve normal ölçüler içinde beklenenden daha çok sayıda görülmesi ya da o toplumda daha önce hiç görülmeyen bir hastalığın tek bir vaka bile olsa ortaya çıkmasıdır.

MİKROP Bulaşıcı hastalık meydana getiren, gözle görülmeyen; ancak mikroskop denilen aletle görülebilen mini canlılardır.

görülebilen canlılardır. VİRÜSLER Normal mikroskopla görülmeyen, antibiyotik denilen ilaçlarla öldürülemeyen, sadece canlı ortamlarda üreyebilen ve diğer mikroplardan çok daha küçük olan canlılardır. PARAZİTLER Mikrop kadar küçük tek hücreli canlılar olabildiği gibi (sıtma etkeni), bağırsak solucanı, kıl kurdu ve tenya (abdestbozan) gibi gözle de görülebilen canlılardır.

NEZLE-SOĞUK ALGINLIĞI Etkeni: Çeşitli virüsler. Bulaşma Yolu: Solunum Kirli eller Ortak kullanılan bardak, mendil, havlu gibi malzemeler de bulaşmada önemlidir.

HAVA YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLAR Nezle (soğuk algınlığı), Grip, Verem, Bademcik iltihabı (streptekok anjini), Suçiçeği, Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak, Boğmaca, Difteri (kuş palazı), Menenjit.

NEZLE-SOĞUK ALGINLIĞI BELİRTİLERİ Burun akıntısı, burun tıkanıklığı, Boğazda yanma, Gözlerde sulanma, Kulaklarda basınç hissi, Halsizlik, Bebeklerde ve yaşlılarda hafif ateş,

NEZLE-SOĞUK ALGINLIĞI ÖNEMİ Başka bulaşıcı hastalıklara zemin hazırlar Yaşlılarda, çocuklarda ve kronik hastalığı olanlarda ağır seyreder Kapalı alanlardan (kahvehane gibi)mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Antibiyotik kullanmanın hiçbir yararı yoktur. Hatta zararlı olabilir. 

GRİP (İNFLUENZA) Etkeni: Grip virüsü. Bulaşma Yolu: Solunum, Kirli eller, Ortak kullanılan bardak, mendil, havlu gibi malzemeler de bulaşmada önemlidir.

Hava yolu ile bulaşma 1 metreden fazla

Dolaylı bulaşma influenza

GRİP (İNFLUENZA) BELİRTİLERİ Nezleye benzer, daha ağır seyreder, Yüksek ateş, Şiddetli baş, kas ve eklem ağrıları, Hasta yatma gereksinimi duyar,

GRİP (İNFLUENZA) ÖNEMİ Başka hastalıklara yol açar. Aşısı vardır. Ancak herkese önerilmemektedir

Hastalığın Sonuçları İşe devamsızlık ve iş performansında azalma Hastaneye yatış sayısı artar Hastalar yatağa yapışır Doktora başvuru sayısı artar Üretim kaybı, aile ve sosyal yaşantıda aksaklık

GRİP NEZLE Ani başlar yavaş başlar Ateş (sık, yüksek, 3-4 gün) nadir Öksürük sık ve şiddetli nadir-hafif Baş ağrısı belirgin nadir Kas ağrısı yaygın nadir Burun akıntısı bazen belirleyici Hapşırma bazen belirleyici Boğaz ağrısı bazen belirleyici

HAVA YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLARDAN KORUNMA Öksürürken, aksırırken ağız kapatılmalı, Yerlere tükürülmemeli, Kâğıt mendil ya da kâğıt havlu kullanmaya özen gösterilmeli, Odalar havalandırılmalı,

HAVA YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLARDAN KORUNMA Tozdan kaçınılmalı, halılar ve kilimler toz kaldırmayacak biçimde temizlenmeli, Eller, sabun ve bol su ile 15-30 saniye iyice yıkanmalı, Beden temizliğine özen gösterilmeli,

HAVA YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLARDAN KORUNMA Kapalı ortamlardan (kahvehane gibi), mümkün olduğunca uzak durulmalı, Hasta ile yakın temastan kaçınılmalı, çatal, kaşık ve havlu gibi ortak malzeme kullanımından sakınılmalıdır. Hava yolu ile bulaşan hastalıkların çoğundan aşı ile korunmak mümkündür.

UNUTMAYIN! Hava yolu ile bulaşan hastalıkların çoğu virüsler tarafından oluşturulduğundan rastgele antibiyotik kullanımı yararlı olmadığı gibi zarar da verebilir. Bu nedenle antibiyotikler hekimin uygun görmesi halinde kullanılmalıdır.

Nezle, grip, verem, difteri, boğmaca, kızıl, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği ve menenjit gibi hastalıklar, vücudumuza hava yolu ile bulaşır. Bu hastalıklardan korunmak için öksürürken, aksırırken ağız kapatılmalı; salgın sırasında toplu yerlerden kaçınılmalıdır. El yıkama ve kişisel temizliğe özen gösterilmelidir. Aşı ile korunulabilir hastalıklara karşı zamanında aşılama yapılmalıdır.

Yüksek doz C vitamini??? Gereksiz anti gribal kullanımı xxx kontrendikasyonlar, yan etkiler..

İNFLUENZA SALGINLARININ EKONOMİK BOYUTLARI 10%: Direk medikal gider. 90%: İndirekt maliyet (iş gücü kaybı, işe devamsızlık). İnfluenza sağlık giderlerini artırır.

Yıllık doktor başvurusunu % 30 - 50 artırır. Hastaneye yatışı % 100 - 170 artırır. Hastaneye yatırılanların çoğu, <65, Risk grubunda olmayan kişilerdir. İş performansını etkiler.

Aşılamanın ana hedefleri Ölüm, kalıcı sakatlık, şiddetli hastalıkların önlenmesi, genel sağlık halinin devamı içindir.

BULAŞICI HASTALIKLARDAN KORUNMA ve KONTROLUNA AİT GENEL ÖNLEMLER 1.Birincil Korunma: Etkenle karşılaşmadan alınan koruyucu önlemler = Sağlığın geliştirilmesi, 2.İkincil korunma: Etkenle karşılaşıp hastalık belirtileri çıkmadan yapılan ve hastalığın vücuttan elimine edilmesine yönelik koruyucu önlemler.

BİRİNCİL KORUNMA-SAĞLIĞIN GELİŞTİRİLMESİ 1. SAĞLIK EĞİTİMİ 2. KİŞİSEL HİJYEN 3. SOSYO-EKONOMİK GELİŞME 4. MENTAL ve RUHSAL SİTRESİN ÖNLENMESİ 5. DÜZENLİ TIBBİ MUAYENE 6. SAĞLIK MEVZUATI 7. İNFEKSİYON KONTROL PROGRAMI

BİRİNCİL KORUNMA-SPESİFİK KORUNMA 1. AKTİF-PASİF BAĞIŞIKLAMA 2. RUTİN ÇOCUK AŞILARI 3. SEYAHAT EDENLERİN AŞILANMASI 4. KEMOPROFLAKSİ

HEPATİT Hepatit, aynı adı taşıyan virüslerin yol açtığı bir karaciğer hastalığı olup virüsün A, B, C, D, E tipleri bulunmaktadır. Dünyada her yıl hepatit virüslerinin neden olduğu hastalıklara bağlı olarak 1 milyon ölüm meydana gelmektedir. Hepatit A geçişi, bulaşlı gıda ve su tüketimi ile ya da hasta kişi ile doğrudan temas ile olur.

Hepatit A Bulaşlı gıda ve su tüketimi ile ya da hasta kişi ile doğrudan temas ile olur. Temizlik kurallarına dikkat etmek, hepatit A aşısı olmak öneriler arasındadır. Hastalıktan korunmak için başta “el yıkama” gibi temizlik kurallarına dikkat etmek gerekir. Benzer şekilde içilen suyun temiz olması büyük önem taşımaktadır. Çiğ yenen besinlerin sağlıklı ve güvenli olması son derece önemlidir.

HEPATİT B Hastalık geçişi, hasta kişinin kan ya da vücut sıvılarıyla teması sonucu oluşur. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde güvenli olmayan kan ve ürünleri aktarımı, güvenli olmayan cinsel ilişki, güvenli olmayan damar içi ilaç vb. uygulamaları (madde bağımlıları gibi), anneden bebeğe geçiş en sık görülen hastalık bulaş yollarıdır. Hepatit B, aşı ile korunabilir bir hastalıktır. Hepatit B aşısı hastalığın önlenmesinde en etkili araçtır.

HEPATİT C Hastalık geçişi kan ve kanla kirlenmiş araçlar yoluyla ve güvenli olmayan cinsel ilişki ile olur.

Hepatit hastalığından korunmak için; Genel temizlik kurallarına uyulması, hepatit A ve B için aşılama, bulaşlı beden sıvılarından korunma için risk altında olanların (damar içi ilaç kullanma, dövme/piercing, güvenli olmayan cinsel ilişki) uygun önlem almaları önerilmektedir.

Tek kaynaklı salgın kolera

İSHAL İshal tanım olarak, günde üç ya da daha çok kez sıvı/normalden daha sıvı dışkılama olarak tanımlanmaktadır. İshal çoğunlukla mikropların (bakteri, virüs, parazit) neden olduğu mide-bağırsak sistemi enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişen bir hastalık belirtisidir. Enfeksiyon ise bulaşın olduğu gıdalar, içme suyu ya da kötü hijyen kaynaklı insandan insana geçişle oluşmaktadır.

1.     Birden gelişen sulu ishal (saatler ya da günler içinde sona erer, kolera bu grup içerisindedir) 2.     Birden gelişen kanlı ishal (dizanteri) 3.     Süregen ishal (14 gün ve daha uzun sürer)

Korunmak için aşağıdaki konular son derece önemli ve değerlidir: 1.     Temiz ve güvenli içme suyuna erişim 2.     İlk 6 ay bebeklerin yalnızca anne sütü ile beslenmesi 3.     Çocukların ve yaşlılar başta olmak üzere risk altındaki kişilerin yeterli ve dengeli beslenmesi 4.     Kişisel hijyen ve temizlik kurallarına uyulması (el hijyenin önemine vurgu yapmak yerinde olur) 5.     Sağlık eğitimi

İshalli hastalıklarda antibiyotikler ve ishal kesiciler de dahil, hekim önermeden hiçbir ilaç kullanılmamalıdır. Özetle; EL YIKAMA en önemli korunma aracıdır. Çiğ sebze meyveler iyice yıkanmalı, ambalajlı, güvenli sıvı-yiyecekler yeğlenmelidir.

Teşekkürler… AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI DESTEK HİZMETLERİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI