KÜRESEL ISINMA
İnsan tarafından atmosfere verilen gazların sera etkisi yaratması sonucunda, dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına küresel ısınma deniyor. İklim sisteminde vazgeçilmez bir yere sahip olan sera gazları, güneş ve yer radyasyonunu tutarak, atmosferin ısınmasında başlıca etkendirler. Sera gazlarının bulunmaması durumunda yeryüzünün sıcaklığının bugüne göre 30oC daha soğuk olacağı hesaplanmıştır. Son yıllarda atmosferde çeşitli insan aktivitelerinden kaynaklanan nedenlerle karbondioksit, metan, ozon ve di azot monoksit gibi gazlardan oluşan sera gazları, yeryüzü sıcaklığında belirgin artmalara sebep oluyor. Sera etkisinin artması, troposferin ısınmasında, stratosferin de soğumasında en önemli etken olarak gösteriliyor.
“BU CİDDİ BİR DURUM” Yapılan Araştırmalar sonucunda 19. yüzyıldaki endüstri devriminin başlangıcından bu yana, okyanusların, insanların faaliyetleri nedeniyle atmosfere salınan 500 milyar ton karbonun yaklaşık dörtte birini soğurduğunu söylenmektedir
Yerküre yüzeyinin ortalama sıcaklığında bir yükseliş gözlemlenmektedir. Bu artış oranı daha önceki artış oranlarından çok daha fazla olabilir. Bilim adamları insan topluluğu ile doğal ekosistemin çabuk bir iklim değişimine uyum sağlayamayacağından endişe ediyorlar. Bir ekosistem özel bir bölgede, yaşayan organizmalardan ve fiziksel çevreden oluşur. Küresel ısınmanın ekosistemde çok miktarda zarara sebep olabileceği düşüncesi ile, t üm dünya ülkeleri sınırlamaya yardım etmek için Kyoto Protokolünü hazırladılar.
ETKİLERİ DÜNYA SICAKLIĞI DEĞİŞİYOR Küresel ısınmanın etkisi, sadece hava sıcaklıklarının dünyanın her yerinde artması biçiminde olmayacak. Sıcaklığın artış oranı, orta enlemlerde ve ekvatorda, kutuplardakinden daha farklı olacak. Aslında bu ısınma, dünya iklim sisteminde köklü değişimlere ve aşırılıklara yol açacak. Öyle ki, dünyanın bazı bölgelerinde kasırgalar, seller ve taşkınlar gibi atmosfer olaylarının şiddeti ve sıklığı artarken, bazı bölgelerde de uzun süreli, şiddetli kuraklıklar ve çölleşme olayları etkili olabilecek. Bunun yanında, sıcaklık artışının kışları, yazlara göre birkaç derece fazla olması bekleniyor. Benzer bir durum, geceyle gündüz arasında da görülecek.
Araştırmalara göre, atmosfere salınan karbon gazının y üzde 15’ini emen Güney Kutbundaki okyanus, artık bu işlevini tam anlamıyla yerine getiremiyor. Bunun nedeni de küresel ısınmanın etkisiyle rüzgarların şiddetinin artması. Bu kuvvetli rüzgarlar, Antarktika kıtasını çevreleyen denizlerde diplerdeki karbondioksiti taşıyan suları yüzeye çıkarıyor. Ve yüzeydeki karbondioksit yeniden atmosfere karışıyor. Sonuçta, atmosferdeki karbon gazı miktarı çoğalıyor buda küresel ısınmayı yüzde 30’a kadar arttırabiliyor.
Yerküre ısındıkça gece sıcaklarındaki artış, gündüz sıcaklıklarındaki artıştan fazla olacak. Bu durumda karalar, geceleri eskisi kadar soğumaya fırsat bulamayacak. Yazla kış, geceyle gündüz arasındaki sıcaklık farkının azalması, bütün dünyadaki rüzgâr çeşitlerini etkileyecek; fırtınaların yoğunluğu, gücü ve rotaları değişecek. Yağış dönemleri, miktar ve türlerinin değişmesiyle artan sıcaklık, daha çok buharlaşmaya ve buna bağlı olarak da daha çok bulut oluşmasına yol açacak. Kısaca söylemek gerekirse, dünyanın iklimi daha sıcak, daha nemli ve bol yağışlı olacak.
YENİ YAĞIŞ DÜZENİ Küresel ısınmanın önemli etkilerinden olan iklim kuşaklarının kayması sonucu, yağmur kuşağı kuzeye doğru genişleyecek. Şiddetli yağmurlar daha sık yağacak ve daha çok su bırakacak. Sağanak yağışların artışı, yüzey nemliliğini ve bitki örtüsünü etkileyecek. Bunun sonucunda suyun toprakta süzülmesi azalacak, seller artacak. Yeni yağış düzeni, ekilebilecek alanların kuzeye doğru genişlemesine yol açacak. Dağlardaki buzullar ve kar örtüsünün azalmasından dolayı, hidrolojik sistemler ve toprak yapısı çok etkilenecek.
ATMOSFERDEKİ SERA ETKİSİ VE ISINMA ARTACAK Yeryüzünde temel olarak 2 karbon kuyusu bulunuyor. Okyanuslar ve biyosfer. Bilim adamları, okyanuslar, denizler, göller ve ormanların, insan faaliyetlerinden kaynaklanan CO2 salımının yaklaşık yarısını soğurduğunu, Güney Okyanusu’nun t ek başına bu işlemin yüzde 15’ini yerine getirdiğini belirterek, bu okyanusun doyma noktasına ulaşmasıyla atmosferde daha fazla CO2’nin kalacağını ve atmosferdeki sera etkisinin ve ısınmanın artacağını belirtiyorlar.
İNSANDA TEHLİKEDE Bilim adamları ve araştırmacılara göre Küresel ısınma, salgın hastalıkları yaygınlaştıracak. Üretimdeki bölgesel azalmalar sonucu, açlık ve kötü beslenmede artışlar görülecek. Böcek yumurtalarının ölmesini sağlayan gece ve kış soğuklarının hafiflemesi, önemli bir sorun olacak. Kimi bölgelerde şiddetli kuraklık dönemlerinin ardından gelecek aşırı yağışlar, virüs mutasyonlarının artmasına, buna bağlı olarak da sıtma gibi hastalıkların yayılmasına neden olacak. Öte yandan tarım bitkilerinde görülen hastalıklarda da sıcaklıkla birlikte artış gözlenecek.
Buzulların erimesi ve sıcaklık artışı, okyanuslardaki suları genleştirip, denizlerin seviyesini yükseltecek. Deniz seviyesinin yükselmesi, kıyılardaki toprak kaybının yanı sıra, kıyılara yakın temiz su kaynaklarının denizle birleşmesine neden olacak. Artan buharlaşma yüzünden göl ve ırmaklarda meydana gelecek su kaybı, 21. yüzyılın en önemli meselelerinden biri olacak. Tatlı su kaynaklarının kalitesinde, tuzlu su karışımı nedeniyle azalma olacak. Tarım, turizm ve diğer ekonomik aktiviteler bu durumdan olumsuz etkilenecek;
NEDENİ İklim sistemi içsel ve dışsal nedenlerden etkilenmektedir. İklimbilimciler küresel ısınma konusunda hemfikirdirler. Atmosferdeki karbondioksit ve metan oranlarındaki artış dünya yüzeyinin sıcaklığını yükseltmektedir. Karbondioksit oranındaki artış dünyanın yüzeyini ısıtmakta ve kutuplara yakın buzların erimesine yol açmaktadır. Buzlar eridikçe yerlerini kara veya sular almaktadır. Kara ve suların buza oranla daha az yansıtıcı olması güneş ışınımı emilimini arttırmakta ve dolayısıyla buzullarda daha fazla erimeye yol açmaktadır.
Klimatolojistler 1800’lerin sonlarından beri meydana gelen küresel ısınmayı analiz ettiler. Klimatolojistlerin çoğunluğu insanoğlunun faaliyetlerinin ısınmanın çok büyük bir miktarından sorumlu olduğuna karar verdilar. İnsanoğlu faaliyetleri Yerküre’nin doğal sera etkisini arttırarak küresel ısınmaya katkıda bulunuyor. Sera etkisi, güneş ışığını, gazları , atmosferdeki parçacıkları kapsayan karmaşık bir işlemle Yerküre’nin yüzeyini ısıtıyor.
Küresel ısınmaya katkıda bulunan ana insan aktiviteleri: fosil yakıtların yakılması (kömür, petrol ve doğal gaz) ve ormanların yok edilmesidir. En çok yakıt tüketimi: otomobillerde, fabrikalarda, elektrik santrallerinde meydana gelmektedir. Fosil yakıtlarının yakılması ile karbondioksit gazı açığa çıkmaktadır. CO2 ısının uzaya çıkışını yavaşlatan bir sera gazıdır. Ağaçlar ve diğer bitkiler besin üretmek için havadaki CO2’i fotosentez ile kullanırlar. Ormanların yok edilmesi, bitkiler tarafından yok edilen gaz miktarı oranını indirgeyerek ya da ölü bitki örtüsü ayrıştırılması ile CO2’ nin çoğalmasına katkıda bulunuyor.
sıcaklıkta ölçülebilir değişiklik yapmadığı görüşündeler. Tüm bunlara rağmen az sayıdaki bazı bilim adamları ise sera gazlarının, sıcaklıkta ölçülebilir değişiklik yapmadığı görüşündeler. Doğal oluşumun küresel ısınmaya sebep olabileceğini söylüyorlar. Bu oluşumlar: güneşten yayılan enerjideki artışları içeriyor. Klimatolojistlerin çok büyük çoğunluğu ise ısrarla güneş’in enerjisindeki artışların oluşmuş ısınmaya katkısının çok çok küçük olduğuna inanıyorlar ve dünyamızın gelecekteki durumundan bütün insanlığı ülke ve toplumları ortaklaşa mesul tutuyorlar.
BİZ NE YAPABİLİRİZ ?
” Para Sizin Olabilir, Dünya Hepimizin” Evdeki Ampulleri Değiştirmek. Evdeki Televizyon Sayısını 1’e İndirmek. Yeni Ekipmanlar Enerji Tasarruflu Olmalıdır. Su Tüketimine Dikkat Edeceğiz. Evlerdeki Tüm Su Sızıntıları Gözden Geçirilmeli. Az Sulamalı Tarıma Geçilmeli. Araçlar Akar Su ile Değil… Kovadaki Su ile Yıkanmalı. Kullanılmayan Zamanlarda Fişler Prizden Çekilmeli. Ağaç Dikin.Her Ağacın Yüksek CO2 Emici Olduğunu Unutmayalım. Kısa Mesafede Yürümeli…Uzun Mesafeler İçin Metroyu Kullanacağız. Tüketimi Azaltmalıyız. Aracınızı Düşük Hızda Kullanın… ” Para Sizin Olabilir, Dünya Hepimizin”