Dünya’da Ve Türkiye’de Kültür Mantarı Üretimi

Mantar çok eski yıllardan beri bilinen bir besin olmasına karşın yetiştiriciliği 16 yy. Fransa da başlamıştır.İlk zamanlarda mevsime bağlı yetiştiricilik yapılırken 19.yy başlarında sıcaklık ve nemin düzenli olduğu taş ocakları,mağara ve tünellerde yapılmaya başlamıştır.20. yy. ise bu amaca uygun özel işletmeler tesis edilerek yetiştiricilik yapılmaya başlamış,kültür mantarcılığın en büyük aşaması 2. dünya savaşından sonra olmuştur. Dünyada en çok üretimi yapılan mantar çeşidi A.BİSPORUS MANTARIDIR.(%37.8) PLEURTUS spp (% 24.3) Dünyada kültür mantarı üretimi en çok A.B.D ,Fransa ,Çin,Hollanda olmak üzere dünya üretiminin % 50 sini üretmektedirler. 

TÜRKİYE’DE KÜLTÜR MANTARI ÜRETİMİ

Ülkemizde kültür mantarı üretimi çok geç başlamıştır, ancak hızlı bir gelişme göstermiştir.1970 yılında 1-2 işletme faaliyette iken günümüzde bu sayı 400-500 e ulaştığı tahmin edilmektedir. Ülkemizde büyük üretici sayısı oldukça azdır.500 m2 den büyük üretim alanına sahip işletmelerin toplam üretimin içindeki payı % 15-16 yı geçmemektedir. Ülkemizin toplam üreticilerinin ancak % 20 si yıl boyu düzenli üretim yapmaktadır.Üretimin en çok yaygın olduğu bölgeler,Marmara,Ege,İç anadolu ve akdeniz bölgesi olup son yıllarda özellikle ANTALYA /KORKUTELİ ilçesi kültür mantarı üretim merkezi durumuna gelmiştir. 

MANTARIN BESİN DEĞERİ

Mantarlar çok eskiden beri değerli besin maddeleri içerdiği bilinir Mantarlar çok eskiden beri değerli besin maddeleri içerdiği bilinir.%88-91 oranında su içeren taze mantarın besin değeri yönünden diğer sebzelerden ayıran özelliği kolay hazmolabilen proteinlere sahip olmasıdır.Mantar insan beslenmesi için gerekli olan proteinleri yanında B kompleks vitaminler ve mineral maddelerce zengindir.Mantar düşük karbonhidrat ve yağ oranı ile kalp ve damar hastalarına tavsiye edildiği gibi, kandaki şeker düzeyini düşürmesi ile de diyet ögesi olarak önerilmektedir. 

Mineral maddelerden bol miktarda kalsiyum, fosfor, potasyum, demir ve bakır içeren mantarda, ayrıca organik maddelerden azımsanmayacak ölçüde inositol, pridoksin ayrıca folik asitte bulunmaktadır. Bunlardan folik asit vücutta kansızlığı giderici etkiye sahip olup, mantardan başka yalnızca ıspanakta vardır. Karaciğer ve böbrekleri rahatsız olanların mantar yemelerinde yarar vardır. Ayrıca şeker hastası olan kişilerde de, mantar vücuttaki şekerin dengelenmesinde etkin rol oynamaktadır.

Mantar Yetiştirme Sistemleri

Elektrik olması :Yetiştiricilikte hasat bakım aydınlanma ve havalandırma için gereklidir. Devamlı su olmalı. Ana yola yakın olmalı. Mantarcılık işletmesi yakınında besi çiftliği tavuk çiftliği olmamalı. Yetiştirme yerleri büyük merkezlere yakın olmalı. Yetiştirme yeri dere içi,tepe üstü yerler olmamalı. Üretimde kullanılacak malzemeler bol ucuz olmalı. Yetiştirilecek yerin meteorolojik verileri bilinmeli Kompost yapım ünitesi meskun mahal dışında olmalı 

MANTAR YETİŞTİRME YERLERİ

Açıkta yetiştiricilik, Mağara ve tuneller Soğuk hava depoları Ahır ve Kümesler Seralar Modern mantar işletmeleri

Kasa Sistemi

Mekanizasyonun üst düzeyde yapıldığı orta ve büyük işletmelerde uygulanır. Elle yapılan kasa taşımarı için kasanın büyüklüğü 0.5 m² geçmemelidir Makinayla yapılan taşımalar için kasalar 120 cm eninde 170 cm uzunluğunda ve 25 cm derinliğinde olabilir. Kasaların alt veya üstünde 20-30 cm uzunluğunda taşıyıcı ayaklar bulunmalıdır.

Ranza Sistemi

Ranza sitemi büyük iletmelerde uygulanır bu işletmelerde kompost doldurumu, taşıması boşaltılması tamamıyla makinelerle yapılmaktadır. Ranza gemişiği120-130 cm ranza boyu oda boyunca olabilir.ranzalar arasında 100-150 cm mesafe ranza ile duvar arasında 75-90 cm mesafe ranzalar 4-5 kat olarak yapılabilir. İki kat arasında 60-65 cm mesafe ilk kat ile yer arasında 15 cm üst kat ile tavan arasında 1 m mesafe olmalıdır. Ranza kenar yüksekliği 20-25 cm dir bu sistemde m² 80-100 kg kompost doldurulabilir. Bu sistemde ranzalardan birinde oluşacak hastalığın tüm yüzeye yayılma riski vardır.

Plastik Torba Sistemi

Kısa süreli üretimler için 15-20 cm yükseklikte kompost doldurulur Kısa süreli üretimler için 15-20 cm yükseklikte kompost doldurulur.uzun süreli üretimler için 30-35 cm kompost doldurulabilir. Kompost doldurulduktan sonra torbaların üzerinde kalan miktar katlandığında torbanın üzerini kaplayacak miktarda olmalıdır.Torbalarda kompostun içinin havalanmasını sağlamak amacıyla torba etrafında delikler açılmalıdır.