Robert E. Sallis, MD, FAAFP, FACSM Başkan Yardımcısı Sports Medicine Fellowship Kaiser Permanente; Fontana, CA Başkan, Exercise Is Medicine Advisory Board Küresel yaygınlık ve sağlık üzerindeki olumsuz etkileri açısından, hareketsizlik; ekonomik, çevresel ve sosyal etki alanı geniş bir salgın olarak tanımlanmalıdır. Eski Başkan, American College of Sports Medicine
ABD’de senelik ölüm oranları(1,000) Ölüm Sebepleri Tütün 435 Hareketsizlik / Yanlış Beslenme 400 Alkol 85 Mikrobik Ajanlar 43 ABD’deki en önemli iki ölüm sebebi 1. Tütün 18.1% 2. Hareketsizlik, Yanlış Beslenme16.6% Zehirli Maddeler 55 Trafik Kazaları 43 Silah Kazaları 29 Cinsel Davranışlar 20 Yasadışı İlaç Kullanımı 17 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 ABD’de senelik ölüm oranları(1,000) JAMA March 10, 2004
Formda olmak mı şişman olmak mı? Şişman ve formda olmak, zayıf ve formsuz olmaktan iyidir. Bireyin düşük formda olması hafif ve orta dereceli obeziteye kıyasla daha yüksek ölüm riski teşkil etmektedir. Kilo farkı gözetmeksizin, fiziksel aktivite herkes için faydalıdır.
Primer ve sekonder korumada egzersizin etkisini kanıtlayan örnekler Diyabet Kanser (meme ve kolon kanseri) Hipertansiyon Depresyon Kemik erimesi Bunama Koroner Arter Hastalığı Tüm nedenlere ve kalp-damar hastalıklarına bağlı ölümler
Ölüm Oranları& Zindelik (Fitness) Seviyesi Düşük Orta Yüksek 120 100 80 Her bin kişiye isabet eden ölüm sayısı 60 40 High fit men >80 have a significantly lower death rate than low fit men age 60-69 yrs. Is there any question about where you can find the fountain of youth? 20 60-69 70-79 80+ Yaş grupları Blair & Wei. Am J Health Prom 2000; 15:1-8 5
Egzersiz & Kronik Hastalıkların Sebep Olduğu Ölümler 0.5 1 2.5 1.5 2 < 5 METs 5-8 METs > 8 METs Göreceli Ölüm Riski Hipertansiyon KOAH Diyabet Sigara BKİ Meyers; NEJM; 2002
Yaşam Kalitesi; Geriatrik Eğri Yüksek riskli yaşam tarzı (hareketsizlik,sigara kullanımı,yanlış beslenme) İşlevsel Kapasite Yaş NEJM, April 1998
Sağlıksız bir Yaşam Tarzının Sonucu “Düşük yaşam kalitesi” Yüksek riskli yaşam tarzı (hareketsizlik,sigara kullanımı,yanlış beslenme) İşlevsel Kapasite Düşük kaliteli yaşam Yaş NEJM, April 1998
Sağlıklı bir Yaşam Tarzının Sonucu Geriyatrik Eğriyi «kareye tamamlamak» Düşük riskli yaşam tarzı (aktif, sigara içmeyen) İşlevsel Kapasite Düşük kaliteli yaşam Yaş “Amaç, genç ama mümkün oldukça geç ölmek.” Aldous Huxley NEJM, April 1998
Egzersiz İlaçtır: Herkes faydalanmalıdır! Egzersiz, kronik hastalıklara karşı korunmak ve insan ömrünü uzatmak için uzun zamandır aranılan bir aşı niteliğindedir. Egzersizin kanıtlanmış faydalarını bünyesinde barındırabilecek bir ilaç olsaydı doktorlar bu ilacı her hastaya yazar, sağlık hizmeti sağlayıcıları bu mucize ilaca herkesin erişebilmesini sağlardı.
Egzersiz Reçetesi “FITT Düşün” F = Frequency (Sıklık) Haftanın çoğu günü, 5 veya daha fazla I = Intensity (Şiddet) Orta şiddet; maksimum kalp atış hızının 50-70%’i veya «konuş-şarkı söyle» (sing-talk) testini yapın. T = Type (Tip) Büyük kas gruplarını kullanın, keyif aldığınız aktivileri tercih edin. T = Time (Zaman) 30 dakika.
Azrailin sizi yakalamaması için ne kadar hızlı yürümelisiniz? Çoğu araştırma, yürüme hızı ve sağ kalım arasında bir bağlantı olduğunu göstermektedir. 1705 Avustralyalı erkek, yaş >70 üzerinde gerçekleştirilen araştırma, katılımcıların 6 metrede olağan yürüme hızını ölçtü; 5 yıl içinde, ölçülen yürüme hızları ve mortalite oranları arasında ilişki olduğu gözlendi: 0.82 m/s yürüme hızı (2 mph veya 3 kph) ölüme en çok işaret eden yürüme hızı oldu (Azrailin hızı) > 1.36 m/s (3 mph or 5 kph) yürüyen erkekler hayatta kalmayı başardılar Hızlı yürümek ölümden korur! Hedef: Bireyin fiziksel aktivite seviyesinin değerlendirilmesi ve egzersizin reçete edilmesinin, tüm hastalar için,hastalık önleme ve tedavinin bir parçası yapmak.
Meşgul doktorlar hastalarını fiziksel aktiviteye teşvik etmek için ne yapabilirler? 0 Dakika Geç mi kaldınız? Hastanızın çok daha öncelikli sorunları mı var? Sakin olun. Fiziksel aktivite bir sonraki vizitenin konusu olabilir. Bu noktada ekibinizin gerekli değerlendirmeyi yapmış ve hastaya çeşitli kaynaklar sunmış olması iyi olacaktır. Tavsiye için yanlızca 1 dakika 150 dakika veya daha fazla fiziksel aktivitede bulunan hastalarınızı tebrik edin. 150 dakikadan daha az fiziksel aktivitede bulunan hastalarınıza konunun önemini hastanın şikayetleri, sorunları ve tanıları arasında bağ kurarak anlatın.
Meşgul doktorlar hastalarını fiziksel aktiviteye teşvik etmek için ne yapabilirler? Reçete yazmak için yanlızca 2 dakikanız varsa Fiziksel aktivitenin önemini vurgulayan ana mesajların üstünden geçin. Jenerik bir egzersiz reçetesi yazın. Kullanışlı kaynaklar önerin (adım ölçer, toplumsal kaynaklar, egzersic DVD ve videoları, spor salonu) 5 Dakikalık Danışmanlık Egzersiz alışkanlıklarını değiştirmek için hastanın hazır olup olmadığın değerlendirin. Hastanın daha aktif olmak adına neler yapmak istediğini sorun, bu isteklerinin önündeki muhtemel engelleri belirleyin – bu engelleri nasıl aşacağı konusunda konuşun Egzersizin mevcut veya yakalanılma riski olan hastalık üzerinde nasıl bir etkisi olacağından bahsedin ve egzersizi gündelik yaşamın bir parçası yapmak konusunda yol gösterin.
Özet Egzersizin kronik hastalıklardan korunma ve tedavi konusundaki faydası kanıtlanmıştır. Hareketsizliğin maliyeti ve sağlık üzerineki negatif etkisi hakkında sayısız kanıt bulunmaktadır. Egzersiz kronik rahatsızlıklardan korunmak için ihtiyaç duyulan bir aşı niteliğindedir. Bu aşıyı yaygınlaştırmalıyız! «3 Büyük» (egzersiz, sigara, BKİ) her vizitede gözden geçirilmesi gereken konulardır. Spor ve sağlık sektörlerinin birleştirilmesi gerekmektedir. Egzersiz dünyadaki sağlık sorunu için önemli bir çözümdür; Egzersiz ilaçtır ve ücretsizdir!