Keçiören İlçe Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Şubesi BESLENME VE OBEZİTE EĞİTİMİ

BESLENME Beslenme, İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması ve yaşam kalitesini artırması için gerekli olan besinleri vücuduna alıp kullanmasıdır.

BESİN Yenebilen bitki ve hayvan dokuları besin olarak tanımlanır. Besinler, vücudumuz için gerekli olan besin öğelerini içerir. Süt, yoğurt, peynir, et, tavuk, balık ve yumurta, hayvansal kaynaklı besinlerdir. Sebze ve meyveler; tahıllar (buğday, bulgur, pirinç, vb.) ve kuru baklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek vb.), bitkisel kaynaklı besinlerdir.

YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Vücudun büyümesi ve gelişmesi, dokuların yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin her birinin yeterli ve dengeli miktarlarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılmasıdır.

Besin Grupları Kahvaltı, önemli bir öğün olup kesinlikle atlanmamalıdır. Günde üç ana öğün yemek yenildiğinde ve her öğünde her gruptan besinler, önerilen miktarlarda tüketildiğinde yeterli ve dengeli beslenme sağlanır. Her besin grubundan her öğünde besin çeşitliliğine dayalı olarak beslenilmelidir.

Et, Yumurta ve Kurubaklagiller Bu gruptaki besinler; protein, demir, çinko, B grubu vitaminler ve posadan (kurubaklagiller) zengindir Bu besinler; * büyüme, gelişme, * hücrelerin yenilenmesi * doku onarımı, * kas yapımı, * sinir, sindirim ve * deri sağlığı ile * hastalıklara karşı direnç oluşumunda önemlidir

Taze Sebzeler ve Meyveler C vitamini, karoten, folat, riboflavin, demir ve magnezyum başta olmak üzere birçok vitamin ve minerali içerir. Aynı zamanda yüksek oranda posa içerirler Bu besinler; * vücudun büyümesi, gelişmesi, * hücrelerin yenilenmesi, * doku onarımı, * kan yapımı, * diş ve dişeti sağlığı, * deri ve göz sağlığı ile * hastalıklara karşı dirençte önemlidir

Ekmek ve Tahıl Ürünleri Tahıllar temel enerji kaynağını oluşturur. Tiamin, niasin ve proteinin iyi bir kaynaktır. Ekmek, makarna, şehriye, pirinç, bulgur, kuskus, börekler, un ve irmikten yapılan tatlılar bu gruptadır Bu grup besinler; * sinir sistemi, * sindirim sistemi * deri sağlığı ile * hastalıklara karşı dirençte etkilidir

Yağlar ve Şekerler Yağlar ve şekerler, besinlere lezzet verir ve vücuda enerji sağlar. Dört besin grubuna yardımcı besinlerdir Yağlar: Hayvansal ve bitkisel kaynaklıdır. Hayvansal yağlar kolesterol içerirken bitkisel yağlar kolesterol içermez. Kırmızı et, süt ve ürünleri, doymuş yağları sağlar. Şeker ve Şekerli Besinler: Şeker tatlandırıcı olarak kullanıldığı gibi, pasta, çörek, tatlı, reçel ve marmelat vb. yapımında da kullanılır.

Sağlıklı Beslenme Önerileri: Süt ve ürünlerinin yeterli miktarda tüketimi sağlanmalı. Tüketilen yağ miktarı azaltılmalıdır. Kızartılmış besinler tüketilmemelidir. Şeker içeriği düşük besinler seçilmeli. Haşlama, ızgara, buğulama, fırında pişirme tercih edilmelidir.  Tuz tüketimi azaltılmalı

Sağlıklı Beslenme Önerileri

Şişmanlık Vücut yağ oranın artması Dengesiz beslenme ve Fiziksel aktivite azlığı Vücut yağ oranın artması Vücut ağırlığının istenilenden daha fazla olması

ŞİŞMANLIK ALINAN ENERJİ FAZLA HARCANAN ENERJİ AZ

ŞİŞMANLIK Beden kitle indeksi şişmanlığın en pratik göstergesidir. BKİ(kg/m2) = Ağırlık(kg)/ Boy uzunluğu2 (m)

BKİ değerlendirmesi <18.5 Zayıf 18.5-24.9 Normal 25.0-29.9 Kilolu,hafif şişman 30.0-39.9 Şişman >40.0 Ağır şişman

Karın bölgesi yağlanması önemli bir risk etmenidir. ŞİŞMANLIK Karın bölgesi yağlanması önemli bir risk etmenidir.

ŞİŞMANLIK Bel Çevresi: Erkeklerde: 94 cm Kadınlarda: 80 cm üzerine çıkması hastalık riskini arttırır.

OBEZİTENİN NEDENLERİ Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları Yetersiz fiziksel aktivite Yaş Cinsiyet Eğitim düzeyi Sosyo – kültürel etmenler Gelir durumu Hormonal ve metabolik etmenler

OBEZİTENİN NEDENLERİ Genetik etmenler Psikolojik problemler Nörojenik bozukluklar Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama Sigara- alkol kullanma durumu Kullanılan bazı ilaçlar (antidepresanlar vb.) Doğum sayısı ve doğumlar arası süre

OBEZİTE OBEZİTE başta gelişmiş ülkelerde olmak üzere gerçek bir sağlık sorunudur.

OBEZİTE ÇOCUKLARDA Yağ dokusundaki artış çocuklarda erken ergenlik, diabet ve genç yaşta kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskini arttırır.

OBEZİTE YETİŞKİNLERDE Erişkinler içinse inme,kalp krizi riskinde artış,HT,DM,hormonal düzensizlik,infertilite,depresyon obeziteye bağlı sağlık sorunlarıdır.

FAST FOOD Zihin Sağlığı Vakfı’nın araştırmasına göre; yararlı yağların, vitaminlerin ve minerallerin eksik alınması ile fast food tarzı beslenme “DEPRESYON, ALZHEİMER, ŞİZOFRENİ” hastalıklarına neden olmaktadır. İngiliz Gıda Standartları Ajansı’ nın yaptığı araştırmaya göre; Hazır gıdalar içerisindeki katkı maddeleri her geçen gün artıyor. Uzmanlar 1900’lü yıllarda hazır gıdalar içerisinde yalnızca 100 katkı maddesi bulunurken bugün bu sayının 4500’e ulaştığını söylüyorlar.

Hazır yiyecekler: Simit Tost Döner Lahmacun Pide Pizza Kızarmış patates Çay, kahve, meşrubatlar, asitli içecekler Hamburger Ketçap, mayonez Pizza….

OBEZİTEDEN KORUNMAK İÇİN ÖNERİLER Hazır ve işlenmiş yiyecekler obezite riskini arttırmaktadır.

OBEZİTEDEN KORUNMAK İÇİN ÖNERİLER • Boyunuza uygun ağırlığı hedefleyin. • Sağlıklı ağırlığa sahipseniz kilo almaktan kaçının. • Yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı edinin.

OBEZİTEDEN KORUNMAK İÇİN ÖNERİLER • Besinlerden aldığınız enerji ile harcadığınız enerji miktarını dengeleyin.

OBEZİTEDEN KORUNMAK İÇİN ÖNERİLER • Yağlı ve şekerli besinleri az ve seyrek tüketin.

OBEZİTEDEN KORUNMAK İÇİN ÖNERİLER • Besinlerinizi pişirirken kızartma ve kavurma yöntemlerinin yerine haşlama, fırında pişirme, buğulama vb. yöntemleri tercih edin.

OBEZİTEDEN KORUNMAK İÇİN ÖNERİLER • Düzenli beslenin, öğün atlamayın. • Günde 8-10 bardak su için.

OBEZİTEDEN KORUNMAK İÇİN ÖNERİLER Her gün en az 30 dakika fiziksel aktivite yapınız.

TEŞEKKÜRLER