GEÇERLİLİK 1- Tarihsel Gelişim 2- Geçerlilik Tanımı 3- Geçerlilik Kapsamı 4- Geçerlilik Türleri 5- Güvenirlik Ve Geçerlilik İlişkisi

1-Tarihsel Gelişimi 1- Konuda ilk çalışmaları L. CRONBACH yapmış ve Cronbach geçerliliği deneysel ve mantıksal olarak iki grupta değerlendirmiştir. 2-Amerikan Psikoloji Derneği (APA ) 1954 yılında 4 tür geçerlik standardı belirlemiş. a) içerik geçerliliğ, b) tahmin geçerliliğ, c) Birlikte Vuku Bulma- eş zamanlılık geçerliliği, d) Yapısal geçerlilik. 3-1966 yılında, THAMPSON ve DANIEL, test ve ölçeklerin geçerliliğini test etmeye yönelik olarak birleşme ve ayrılma analizlerinin yapılmasını önermişlerdir. 4-1990 yıllarında test ve ölçüm konusunda önde gelen bilim adamlarından SAM MESSICK geçerlilik analizlerinin içerik, kriter ve yapısal geçerlilik şeklinde sınıflandırılmasına karşı çıkmış. Messick kendi geçerlilik anlayışını yön yaklaşımı olarak isimlendirmiş. Messick geçerlilikte yön yaklaşımını iki boyut üzerinde temellendirmiş. Amaç, sonuçlar.

2- Geçerlilik Tanımı Tanımlarda Üç Tema Vurgulanır. Kullanılan Ölçüm Aracının Ölçülmek İstenen Özelliğe Uygun Olması Tema, Ölçümün Kurallara Uygun Olarak Doğru Yapılıp Yapılmadığı Tema, Ölçüm Verilerinin Gerçekten Ölçülmek İstenen Özelliği Yansıtıp Yansıtamadığıdır.

2- Geçerlilik Tanımı İlk tanım 1937 yılında GARRET” tarafından yapılmıştır. Ona göre, geçerlilik, “ölçülmek istenen özelliğin amaca uygun olarak ölçülme derecesidir”. Son yıllarda HAMMERSLY tarafından yapılan tanıma göre, belli bir olguya ait ölçüm rakamları olguyu doğru bir biçimde yansıtıyor, doğru bir şekilde tanımlıyor veya doğru bir şekilde kavramsal açıklamalar getiriyorsa geçerlidir

2- Geçerlilik Tanımı Geçerlikte aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir . 1. Geçerlik ölçü aracına ilişkin bir nitelik olmayıp aksine aracın verdiği sonuçlara ilişkindir. 2. Geçerlik bir seviye-derece gösterir. Bir aracın geçerliği vardır ya da yoktur demek uygun olmaz. Bir testin-ölçme aracının sonuçlarının geçerliği-düzeyi düşüktür denmesi daha doğru olur. 3. Geçerlik düzeyi bir amaca ilişkindir. Bir ölçme aracı hangi maksat için geliştirilmişse onun için kullanılabilir. Her maksat için kullanılamaz. Bir ölçme aracı muhakeme yeteneğini ölçmek için hazırlanmışsa, ancak muhakeme yeteneğini ölçmek için kullanılmalıdır.

2- Geçerlilik Tanımı Geçerlilik, bir test veya ölçeğin ölçülmek istenen şeyi ölçme derecesidir. Bir testin geçerliği, tam olarak yalnızca testin kendisiyle belirlenemez. 0, testin kullanılış maksadına, uygulandığı gruba, uygulanma ve puanlanma biçimine de bağlıdır. Bir testin geçerliği, o testten elde edilen puanlarla belli bir ölçüt ya da ölçütler takımı arasındaki ilişki bakımından belirlenir.

2- Geçerlilik Tanımı Test puanlarıyla ölçüt ya da ölçütler takımı arasındaki ilişki katsayısına geçerlik katsayısı adı verilir. Geçerlik katsayısı, (—1,00) ile (+1,00) arasında değişir . Bir ölçek, ölçmek istediği şeyi gerçekten ölçtüğü takdirde geçerli demektir

3- Geçerlilik Kapsamı Geçerlilik sonuç değil süreçtir. Maxwell 1992 yılında araştırma süreci aşamalarında beş farklı geçerlilik türünden söz etmiştir. Tasarım Geçerliliği: Araştırmanın başlangıç aşamasındaki veri toplama süreciyle ilgilidir. Bu aşamada örneklemin yetersiz olması konuyla ilgisiz verilerin toplanması geçerliliği tehdit eder.

3- Geçerlilik Kapsamı Yorumlama Geçerliliği: Açık uçlu sorulara gelen yanıtlarla ilgili yorum yapılır. Araştırmacının yorumunun geçersiz olması tehlikesi vardır. Kuramsal Geçerlilik: Soyut bit yaklaşımdır. Araştırmacı çalışmanın başlangıcında yaptığı çalışmalar veri toplama amacıyla uyumlu olmalı. Kişinin belirli bir olguyu kendi düşüncelerine göre sınıflandırması onun subjektif olmasına yol açar.

3- Geçerlilik Kapsamı Genellenebilirlik: Araştırma sonuçlarının üzerinde çalışma yapılabilen örneklemin dışında daha geniş bir ana kütleye, zamana, duruma genellenebilmesidir. Değerlendirme Geçerliliği: Bir değerlendirme çerçevesi planı geliştirmede ve bu plan dâhilinde araştırılan iddiayı analiz etmektir

4- Geçerlilik Türleri İçerik geçerliği Ölçme aracında bulunan soruların (maddelerin) ölçme amacına uygun olup olmadığı, ölçülmek istenen alanı temsil edip etmediği sorunu ile ilgili olup, “uzman görüşü”ne göre saptanır. Bunun için, önce bir grup “uzman” tarafından ölçme amaçları ve bu amaçların gerektirdiği içerik çözümlemeleri yapılarak hazırlanmış soruların bu amaçları ve içeriği temsil edip edemeyeceği tartışılır. Örneğin, “matematik bilgisi” ölçülmek istendiğinde, öğrenciye yalnızca “toplama” işlemini sormak onun dört işlemin öteki öğelerini bilip bilmediğini anlamaya yeterli olamaz

4- Geçerlilik Türleri Uygulama geçerliği Yapılan ölçme ile ölçülmeye çalışılan şeyin gerçek hayattaki yansımalarının karşılaştırılmasındaki uyumdur. Örneğin okulda alınan notların hayattaki başarı ile olan ilişkisi aranabilir. Okuldaki notlar yüksek olanlar hayatta da başarılı oluyorlarsa, okuldaki ölçmeler geçerlidir denir. Uygulama geçerliği, en az yanılma payı olan bir geçerlik ölçütüdür.

Yapı geçerliği 4- Geçerlilik Türleri Ölçülmek istenen kuramsal yapıya ilişkin belirtilerin doğruluğunun bilimsel olarak gösterilmesi olarak belirtilebilir. Geçerliği ölçmeye dayanak olan kuramların geçerliği sorunudur. Yani önceden kabul edilen olası neden-sonuç ilişkilerinin testi olayıdır. Yapı geçerliği iki yolla yapılır: (a) Faktör analizi ile (b) Bilinen grup ile ya da önceden geçerliği saptanmış bir ölçü aracı ile karşılaştırma yoluyla.

4- Geçerlilik Türleri Faktör analizi bir ölçekteki maddelerin bir birini dışta tutan daha az sayıda gruplara-faktörlere ayrılıp ayrılmadığını görmek üzere, yani madde indirgeme amacıyla uygulanır. Bilinen grup ile karşılaştırma ölçme aracı iki ayrı gruba uygulanmaktadır.Bu gruplardan birisi ölçülmek istenen faktörler bakımından bilinen bir gruptur. Ölçme sonunda bilinen grup beklenen yönde ölçümler vermişse aracın seçme geçerliği var denir yani ölçülmek istenen faktörler ölçülebiliyor denir.

Ölçüt Bağımlı Geçerlik 4- Geçerlilik Türleri Ölçüt Bağımlı Geçerlik Test puanıyla davranışa ya da diğer bir takım değişkenlere ilişkin yorumun yapılması ‘ölçüt bağımlı geçerlikle mümkündür. Öğrencinin lisedeki başarısı ve üniversiteye giriş sınavıyla üniversitedeki başarısı kestirilmeye çalışılmaktadır. Üniversiteye giriş testinin ilerideki performansı tahmin ettiğini gösterebilmesi için tahmin geçerliğinin ölçümüne gereksinim vardır.

4- Geçerlilik Türleri Hâlihazır— Geçerlik Ölçüt bağımlı geçerliğin diğer türü hâlihazır geçerlik tahmin geçerliğine benzemekle birlikte ilerideki performansın kestirilmesi yerine VAROLAN performansın hangi düzeyde be1irlenebildiğiyle ilgilidir. Hâlihazır geçerlikle testin var olan özellik ve yeteneklerin hangi düzeyde tanımlayabileceği belirlenmektedir

Birleşme-aynılık geçerliği (Convergent validity) 4- Geçerlilik Türleri Birleşme-aynılık geçerliği (Convergent validity) Ölçme aracının aynılık geçerliği eldeki ölçme aracının sonuçları ile aynı yapıyı ölçmeyi amaçlayan alternatif ölçümler arasındaki birleşme derecesini gösterir.

Yüz-görünüş geçerliği 4- Geçerlilik Türleri Yüz-görünüş geçerliği Uzman kanısıyla belirlenir. Uzmanlar bir ölçme aracının ölçmek istediğini ne derece ölçebildiğine karar verirler. Yüz geçerliği öznel bir süreçtir, ancak yargıçlar- uzmanlar arası anlaşma-uyuşma derecesi yüz geçerliği düzeyi ölçütü olarak hesaplanabilir. Bunun için ölçeğin ölçmek istediğini ölçtüğü konusundaki yüzde hesaplanır, bu yüzde ne denli yüksekse araç o denli yüz geçerliğine sahip kabul edilir

Yordama Geçerliği 4- Geçerlilik Türleri Yordama, “istatistiksel teknikler kullanılarak ve bilinenlerden yararlanılarak bilinmeyen durumlar hakkında yapılan geleceğe dönük tahminlerde bulunma istemidir diye tanımlanabilir

4- Geçerlilik Türleri İleriye ait kestirme geçerliği de denmektedir. Ölçme araçları çoğu kere bireylerin ilerdeki davranışlarının önceden kestirilmesi amacı ile geliştirilirler. Bu durumda ölçme arcının ileriye ait kestirme yapabilecek gücü vermesi beklenir buna kestirim gücü (predictive power) denir. Bir aracın ileriye ait kestirim gücü bu aracın ölçümleriyle, ilerde ortaya çıkan ölçme ile karşılaştırılması suretiyle bulunur .

5- Güvenirlik Ve Geçerlilik İlişkisi Bir testin güvenirliği arttırıldığı oranda geçerlik katsayısı da artış gösterir, ancak bu artış güvenirlik katsayısı kadar olmaz. Hata kaynakları kontrol edildiği oranda güvenilirlik artış gösterir Bu durum geçerlik için aynı oranda etkili olmaz.

Dinlediğiniz İçin Teşekkürler Semra AKTAŞ