VOP VELİ ORYANTASYON PROGRAMI 10-14 Eylül 2012

DERS – 6 11 EYLÜL 2012 VELİ ORYANTASYON PROGRAMI İSTANBUL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ VELİ ORYANTASYON PROGRAMI 11 EYLÜL 2012

İSTİSMAR ve İHMAL

İSTİSMAR Çocuk istismarı, 0-18 yaş grubundaki çocuğun; Sağlığını, Fiziksel ve Psiko-sosyal gelişimini olumsuz etkileyen, bir yetişkin, toplum ya da devlet tarafından bilerek veya bilmeyerek gerçekleştirilen her türlü kötü muameledir. Toplumsal yaklaşımlar da istismar olarak kabul edilebilir.çocuk hakları sözleşmesine göre 18 yaş çocuk tanımı.zara verici,kaza dışı ve önlenebilir davranışlar

İSTİSMAR TİPLERİ Ekonomik istismar Cinsel istismar Fiziksel istismar Duygusal istismar İhmal “6 yaşındaki kız çocuğu M. annesi tarafından acil servise götürülerek kanepeden düştüğü söyleniyor.Yapılan muayenesinde kafa darbesi ile beraber vücudunda çok sayıda morluk tespit ediliyor.Ancak annenin de gözünde geçmekte olan bir morluk fark eden doktor tarafından yapılan sorgulamada annenin eşinden sıklıkla dayak yediği ve çocuğu da annenin dövdüğü belirleniyor.” Dayak genellikle aile içi şiddetin bir parçasıdır.Çok zaman eşi tarafından dövülen anne çocuğunu da dövebilir. Yapılan araştırmalar ortaya koymuştur ki, fiziksel istismar (şiddet) kültürü ile yetişen çocuklar ileride bu şiddeti uygulayan kişiler olarak karşımıza çıkarmaktadır. Yine yapılan bazı araştırma sonuçlarına göre; çocuğa karşı fiziksel istismarın yaşandığı ailelerde;Eşler arasında çatışma ve tatminsiz evlilikler,Ebeveynlerden birisinin üvey olması,Ailenin yaşadığı yoğun sıkıntıların olduğu ortaya koyulmuştur. Türkiye’deki çalışmalarda ise; özellikle geleneksel aile yapılarında, konuşarak ikna yerine fiziksel cezalandırma yöntemlerinin sıklıkla kullanıldığı görülmektedir.

EKONOMİK İSTİSMAR Çocuğun gelişimini engelleyici, haklarını ihlal edici işlerde ya da düşük ücretli iş gücü olarak çalışması veya çalıştırılmasıdır. Devlet İstatistik Enstitüsü’nün verilerine göre 6-14 yaş grubunda ekonomik işlerde yaklaşık 1 milyon çocuk çalıştırılmaktadır.

EKONOMİK İSTİSMAR Çocuklar yaygın olarak; Mendil, çiçek satma , cam silme Gündelik ve mevsimlik geçici işlerde Ev işlerinde Sanayi işletmelerinde İnşaatlarda Pazarcılık Suç örgütlerinde Tarım sektöründe ekonomik olarak istismar edilmektedirler.

CİNSEL İSTİSMAR Çocuğun, bir yetişkin tarafından cinsel doyum amacıyla kullanılması çocuğa yönelik cinsel istismar olarak kabul edilir. Çocukluk çağında istismar şu şekillerde olabilir: Irza ve namusa saldırı Ensest Cinsel sömürü amaçlı kullanım Çocuk pornografisi Çocuk fuhuşu Teşhircilik Röntgencilik Laf atma Sarkıntılık Irza geçme

CİNSEL İSTİSMAR İstismara maruz kalan kız ve erkek çocuk oranı arasında büyük fark bulunmamaktadır. İstismarcıların %96’sı erkek, İstismarcıların %80’i çocuğun tanıdığı birisidir. Cinsel istismara maruz kalan çocukların yaşa göre dağılımları; 2-5 yaş %30; 6-10 yaş %40;11-17 yaş %30 Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda karşılaşılan bulgulara göz gezdirecek olursak; bu çocuklar, tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceler, uykuya dalma güçlüğü, olayla ilgili kabuslar, öfke patlamaları, konsantrasyon güçlüğü yaşarlar.Olayı anımsatan nesnelere karşı yoğun psikolojik sıkıntı, korku reaksiyonu, olayı anımsatan kişiler, görüntüler ve yerlerden kaçınma, yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar, cinsel davranışlarda artma, masturbasyon vb.

CİNSEL İSTİSMARDA RİSK FAKTÖRLERİ Çocukların babalarından ayrı yaşamaları, Annenin özellikle gece çalışmak zorunda kalması, Baba, üvey baba ya da bakıcının çocuğun sorumluluğunu alması, Annenin çocukları korumakta aciz kalması ya da annenin istismarcı baba tarafından sürekli baskı altında tutulması, Çocuğun anne ya da babadan yeterince sevgi almamış olması, Anne ya da babanın geçmişinde yaşanmış istismar öyküsünün bulunması,

CİNSEL İSTİSMAR Yanlış / Doğru Y- Çocuklar cinsel istismarı hayal güçlerinin genişliği nedeniyle uydururlar. D-Çocuklar bu konuda genellikle yalan söylemezler, ilk kural çocuğa inanmak olmalıdır.

CİNSEL İSTİSMAR Yanlış / Doğru Y -Çocuklar olan biteni çabuk unuturlar. D-Cinsel istismar çocuğun ruhsal ve fiziksel sağlığı açısından ciddi derecede zarar vericidir.

CİNSEL İSTİSMAR Yanlış / Doğru Y- Şirin ve alımlı kız çocukları, evden kaçan çocuklar, ihmal edilmiş çocuklar potansiyel kurbandır. D-Kurbanlar her sosyo-ekonomik ve her sosyo-kültürel gruptan gelebilir.

CİNSEL İSTİSMAR Yanlış / Doğru Y-Parklar, umumi tuvaletler, ıssız sokaklar, karanlık yerler, boş inşaat sahaları tehlikeli bölgelerdir. D-Olayın olduğu yer genellikle ev, okul gibi çocuğun içinde bulunduğu yakın çevresidir.

CİNSEL İSTİSMAR Yanlış / Doğru Y-İstismarcılar genellikle yaşlı ve yabancı erkeklerle , sokaktaki perişan kılıklı kişilerdir. D-İstismarcılar genellikle 20-40 yaşları arasındaki, kurban tarafından tanınan evli ve çocuklu erkeklerdir.

CİNSEL İSTİSMAR Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda gözlenen fiziksel sorunlar; Fiziksel ve sosyal gelişimde gerilik Uyku düzeninde bozulma, Gece işemeleri, parmak emme Hiçbir teşhis konulamayan karın ağrıları, baş ağrıları veya benzeri bedensel şikayetler

CİNSEL İSTİSMAR Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda yaşanan ruhsal sorunlar; Tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceler, Uykuya dalma güçlüğü, Olayla ilgili kabuslar, Öfke patlamaları ve saldırganlık, Konsantrasyon güçlüğü, Suçluluk ve utanç duyma, İçe kapanma, depresif belirtiler, Aileden uzaklaşma, evden kaçma, Cinsel istismara uğrayan çocukların %50’inde travma sonrası stres bozukluğu görülmekte, depresyon, düşük benlik saygısı, intihar davranışları, damgalanmışlık hissi, alkol ve madde kullanımı da görülmektedir. Yine çok önemli bir saptamadan bahsetmek istiyorum, borderline kişilik bozukluğu saptanan kişilerin %70-80’inde, çoğul kişilik bozukluğu saptanan kişilerin ise %85-95’inde, çocukluk çağı cinsel istismar öyküsü kişilerin de %60-95’inde öykü pozitiftir. Çok küçük çocuklar bile yaşadıkları önemli olayları,aradan uzun süre geçmesine karşı doğru hatırlayabilirler.

CİNSEL İSTİSMAR Cinsel istismara maruz kalan çocuklarda yaşanan ruhsal sorunlar; Olayı anımsatan nesnelere karşı yoğun psikolojik sıkıntı, Olayı anımsatan kişiler, görüntüler ve yerlerden kaçınma, Korku reaksiyonu, Yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar, Cinsel davranışlarda artma, Okuldan kaçma, okul ve disiplin problemleri, başarıda düşüş. “N.13 yaşında iken ailesi tarafından getirildiği hastanede doğum yapıyor. Ailenin ve N.’nin sorgulanması sonucunda N.’nin 7 yaşından beri babası tarafından cinsel tacize uğradığını,annesinin de durumdan haberdar olduğu ancak babanın babanın tehditlerinden korktukları için kimseye söyleyemedikleri ortaya çıkıyor.Doğan bebek ve N.koruma altına alınıyor,baba hakkında adli işlem başlatılıyor.” İstismara maruz kalan çocuklarda kız erkek oranı da 3’tür yani erkek ve kız madurların arasında büyük fark bulunmamaktadır. İstismarcıların %96’sı erkek, %80’i de çocuğun tanıdığı birisidir.

Vatan Gazetesi 12 Nisan 2008 Cumartesi Bunu yapan anne olamaz! 6 yaşındaki çocuğun vücudunda sigara söndürdüler. Anne ve sevgilisi gözaltında Muğla'nın Milas ilçesinde 6 yaşındaki kıza işkence yaptıkları iddia edilen anne ile annenin birlikte yaşadığı kişi gözaltına alındı.

FİZİKSEL İSTİSMAR Çocuğun kaza dışı sebeple bir yetişkin tarafından yaralanması ve örselenmesidir. Bir tokattan başlayarak çeşitli aletlerin kullanılmasına kadar devam edebilir. En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en kolay olan istismar tipidir. “6 yaşındaki kız çocuğu M. annesi tarafından acil servise götürülerek kanepeden düştüğü söyleniyor.Yapılan muayenesinde kafa darbesi ile beraber vücudunda çok sayıda morluk tespit ediliyor.Ancak annenin de gözünde geçmekte olan bir morluk fark eden doktor tarafından yapılan sorgulamada annenin eşinden sıklıkla dayak yediği ve çocuğu da annenin dövdüğü belirleniyor.” Dayak genellikle aile içi şiddetin bir parçasıdır.Çok zaman eşi tarafından dövülen anne çocuğunu da dövebilir. Yapılan araştırmalar ortaya koymuştur ki, fiziksel istismar (şiddet) kültürü ile yetişen çocuklar ileride bu şiddeti uygulayan kişiler olarak karşımıza çıkarmaktadır. Yine yapılan bazı araştırma sonuçlarına göre; çocuğa karşı fiziksel istismarın yaşandığı ailelerde;Eşler arasında çatışma ve tatminsiz evlilikler,Ebeveynlerden birisinin üvey olması,Ailenin yaşadığı yoğun sıkıntıların olduğu ortaya koyulmuştur. Türkiye’deki çalışmalarda ise; özellikle geleneksel aile yapılarında, konuşarak ikna yerine fiziksel cezalandırma yöntemlerinin sıklıkla kullanıldığı görülmektedir.

Klinik bulgular Yumuşak doku hasarları Yanıklar Kaynar su ile haşlanmalar Kemik, eklem, beyin ve göz hasarları İç organlara ait hasarlar Zehirlenmeler Gelişme gerilikleri

FİZİKSEL İSTİSMAR 5 yaş grubu ikizler üzerinde yapılan araştırmada, annesi, babası tarafından dövülen çocukların zeka düzeyinin, huzurlu bir aile ortamı olan yaşıtlarından düşük olduğu belirlenmiştir. Bilim adamları, aile içi şiddetin çocukta stresi artırdığını, bunun da beyin gelişimini olumsuz etkilediğini düşünüyor. Toplumsal yaklaşımlar da istismar olarak kabul edilebilir.çocuk hakları sözleşmesine göre 18 yaş çocuk tanımı.zara verici,kaza dışı ve önlenebilir davranışlar

FİZİKSEL İSTİSMAR

FİZİKSEL İSTİSMAR

FİZİKSEL İSTİSMAR NEDENLERİ Anne ya da babanın ekonomik olarak sorunlar yaşaması Sosyal anlamda yetersizlik Dayak ve dövme kültürünün baskın olması Eğitim seviyesindeki düşüklük (bazı hallerde tam tersi ) Annenin ya da babanın istismar öyküsünün bulunması Çocuğa değer verilmemesi.

DUYGUSAL İSTİSMAR Çocuğun duygusal ihtiyaçlarını karşılayan kişiler tarafından çocuğa sürekli olarak, tekrarlayıcı ve uygunsuz bir biçimde karşılık verme ve tepki göstermedir. Çocuğun kişiliğini zedeleyici, duygusal gelişimini engelleyici eylemlerdir. Çocuğun iç görüsünü yada duygusal bütünlüğünü bozan her türlü eylem ya da eylemsizlik durumu veya çocuğun olumsuz tutum ve davranışlarla ilgi,sevgi ve bakım ihtiyaçlarından yoksun bırakılarak,psikolojik hasara uğratılmasıdır. “T.8 yaşında ablası Y.11 yaşında iki kız kardeş.T.dışa dön,girişken ve isteklerini rahatça ifade edebilen bir yapıya sahip.Y.ise içe kapanık,utangaç ve kendini ifade edemeyen bir yapıda.Anne ve babası Y.’yi bu durumundan dolayı sürekli kardeşi ile kıyaslayarak eleştiriyorlar.” Çocuklar arasındaki mizaç farkı ayrımın sebebi olabilir.Bu durumda bile çocuk ayrımı yapmak duygusal istismardır.

DUYGUSAL İSTİSMAR ÇEŞİTLERİ Aktif duygusal istismar: Çocuğa yönelik uygulanan aşağılama, küçük görme gibi davranışlar Pasif duygusal istismar: Görmezden gelme, aldırmama gibi çocuğun duygusal ihtiyaçlarına karşılık vermeyen davranışlar

Aktif duygusal istismar Sözel saldırı (küçük düşürme, bağırma, tehdit etme, suçlama, aşağılama gibi) Beklenmedik tepkiler gösterme Çocuğa karşı sürekli olumsuz tutum içinde olma Çift mesaj içeren iletişimde bulunma Psikolojik ya da duygusal istismar yerine sözel istismar tanımının kullanılması

Pasif duygusal istismar Çocuğun onaylanma, fark edilme, anlaşılma gibi temel duygusal ihtiyaçlarına cevap vermeyecek tarzda aldırmaz, donuk, hiç yokmuş gibi ya da sınır koymayan tutum ve davranışlar Bir referans noktası olarak erişkini kullanan çocuğun gündelik hayat içindeki davranış ve beklentilerine hem sözel hem de aktif cevabı yeterli miktarda ya da hiç vermeyen ebeveyn davranışı Aktif istismar davranışı kadar zararlı olabilmektedir

DUYGUSAL İSTİSMAR BELİRTİLERİ Pasif kişilik özellikleri Kendine güven eksikliği Antisosyal davranışlar Fiziksel ve zihinsel gelişimi olumsuz yönde etkileme Öğrenme güçlüğü Dikkat dağınıklığı Çocuğun kişiliğini ve başarısını olumsuz yönde etkileme İzlerin yaşam boyu kendini gösterebilmesi Duygusal istismar/psikolojik örselenme tek başına var olduğu gibi sıklıkla fiziksel ve cinsel istismarla birlikte de bulunabilir. Fiziksel ve cinsel istismarın somut hasarları ortadan kalktıktan sonra bile duygusal istismar devam edebilir.

Duygusal İstismarın Özellikleri Neredeyse her defasında fiziksel istismar ile birlikte uygulanır. Çocuk ve ergenlerin en sık yaşadığı istismar şeklidir. Fiziksel ve cinsel istismarın tersine uzun dönemde sonuçlarını gösterir ve psikolojik işlevselliği diğer istismar tiplerine göre daha fazla etkileme özelliği vardır. İçe dönük (depresyon vs) ve dışa dönük (davranım bozuklukları ve saldırgan davranışlar vs) davranış sorunları, sosyal bozulma, düşük benlik algısı, intihar girişimi, psikiyatrik tanı ve hastane yatışlarında fiziksel istismara göre daha güçlü bir belirleyicidir.

Çok sıkı ve katı otorite Aşırı koruyuculuk Gençlerin Ev ve Okul Ortamında Karşılaştıkları Duygusal İstismara Yol Açan Davranışlar Çok sıkı ve katı otorite Aşırı koruyuculuk Sosyal ilişkiler geliştirmede kısıtlayıcı tutumlar Aşırı ve uygunsuz eleştiri Yaşa uygun yükümlülükler vermeme Aşırı ilgi ya da ilgisizlik

ÇOCUK İHMALİ Çocuğun, yaşının ve gelişim düzeyinin gerektirdiği ihtiyaçlarının atlanması, karşılanmaması, geciktirilmesi.

İhmal belirtileri Uzun cümleleri anlamama Aile hakkındaki soruların yanıtını bilmeme Standart geliştirememe (tutarsızlık) Zararlı maddelere maruz kalma, Zehirlenme, kazaya uğrama, Sosyalleşme, konuşma problemleri, stereotipik hareketler İçedönük, iletişim kurma güçlüğü Donukluk/sevgi dilenme Gelişim geriliği, öğrenme güçlüğü Doyumu erteleyememe Okula devam etmek istememe Terkedilme ve evden kovulma Kirli, bakımsız, hava koşullarına uygun giyinmeme

İhmal Sonucu Suça Yönelme Çocuklarına karşı ilgisiz, sevgi ve şefkatten yoksun ya da onları açık bir şekilde reddeden anne ve babaların yaklaşık %32’sinin çocukları suça yönelirken, İlgili, normal bir ailede bu oranın % 17 ye gerilediği görülmüştür. Toplumsal yaklaşımlar da istismar olarak kabul edilebilir.çocuk hakları sözleşmesine göre 18 yaş çocuk tanımı.zara verici,kaza dışı ve önlenebilir davranışlar

Bildirilen İstismar Olgularının Azlığı! Bunun nedenleri arasında Bu tür olayları kime ve nasıl bildireceklerini bilememe, Bildirmenin yararlı olacağına inanmama, Sonuçlarından çekinme; Çok ağır olmayan durumlarda da dayağın ailede çocuğu terbiye etmek için kullanılabilecek uygun bir yöntem olduğuna inanma, Aile içi durumlara karışmak istememe gibi bir çok etmen sayılabilir.

istismar olayını geciktirmeden haber vermekle; Çocuğa inandığınızı ispatlarsınız. Sadece onu değil, diğer çocukları ve ailesini de korumuş olursunuz. İstismarın son bulmasını sağlamış ve olayın tekrarlanmasına engel olmuş olursunuz. Tıbbi bulguların zaman geçmeden tespitine olanak sağlayarak, hukuki prosedürün başlamasına yardımcı olursunuz. Uzun dönemde çocuğa gerekli desteğin ve danışmanlığın sağlanmasında yardım etmiş olursunuz. Her ne kadar suçlu olsa da istismarcıya da yardım görmesi için olanak sağlamış olursunuz.

HER VATANDAŞ ÇOCUĞA KARŞI İŞLENMEKTE OLAN İSTİSMAR SUÇUNU BİLDİRMEKLE YÜKÜMLÜDÜR. T.C.K. MADDE 278

T.C.K. MADDE 278 - 279 Madde 278 - (1) İşlenmekte olan bir suçu yetkili makamlara bildirmeyen kişi, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Madde 279 - (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Çocuğun Hakkında Koruma Kararı Verilebilmesi İçin Kimler Başvuruda Bulunabilir? Durumdan haberdar olan herkes, Muayene eden doktor, Komşular, Çocuğun anne-babası, Akrabalar, Cumhuriyet Savcısı, Kanuni temsilcisi, Çocuğun kendisi Öğretmeni,

Hangi Makamlara Başvuruda Bulunulabilir? Aile Mahkemeleri: Aile Hukukunu ilgilendiren sorunlarla birlikte dava açıldığı takdirde koruma ve diğer tedbir kararlarını almakla görevli mahkemelerdir. Çocuk Mahkemeleri : Aile hukukunu ilgilendiren davalar ve durumlar dışında koruma tedbirlerine karar verir. Bildirim mahkeme ve Savcılık dışında, Herhangi bir polis birimine de yapılabilir. Korunmaya muhtaç bir çocuğun varlığı halinde SHÇEK bildirimde bulunabilirler.

İhmal ve İstismar Vakaları İle Karşılaştığınızda Destek Hattı 0 216 4505454 Polis İmdat 155 B.E.M.Çocuk Şubesi 0 224 2330430 B. Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü 0 224 2231936-26 B.SHÇEK Sevgi Köyü 0 224 2157223 SHÇEK 183 - 0312 310 24 60-80

ÖNERİLER Çocukla yaşına uygun bir dille konuşarak iyi iletişim kurun. Sözel öğretmen-öğrenci ilişkisi çocuğun bilişsel yeteneklerini geliştirir. Olaylara çocuğun gözüyle bakıp, kendinizi onun yerine koyabilmeye çalışın. Size çok kabul edilemez görünen bir durum, çocuğun gözünde tamamen farklı olabilir.

ÖNERİLER Çocuğa yaşına uygun, kabul edilebilir, kesin ve tutarlı sınırlar çizin, belli kurallar koyun. Bunların aşılmasını istemediğinizi kesin bir dille ifade edin. Çocuk sınırları aştığında ya da kurallara uymadığında sonuçları ile yüzleştirin.

ÖNERİLER Çocuğa konuşma ve davranışlarınızla örnek olun. "Lütfen, teşekkür ederim" gibi kelimelerin kullanılmasını özendirin. Sabır, nezaket, saygı gibi kavramları anlatarak değil davranışlarınızla öğretin. Çocuğun birden fazla istenmeyen davranışı varsa hepsini bir anda ele almayın, teker teker ilgilenin. Bu davranışın neden sorun yarattığını açıkça anlatın, değiştirdiğinde onu iyi davranışından dolayı kutlayın.  

ÖNERİLER Çocuğun olumlu davranışlarını onayladığınızı beden dilinizle de gösterin. Bazen bir küçük gülümseme, sırt sıvazlama ya da bir baş hareketi uzun bir konuşmadan daha etkilidir.   Çocuklara sorunlara çözümler üretme, sorunlarla başa çıkma konusunda destek olun, ancak onların yerine kararlar vermeyin. Bırakın kendi kararlarını verip, davranışlarını kendileri belirlesinler; bu özgüvenleri için çok gerekli bir yaklaşımdır.

VELİ ORYANTASYON PROGRAMI İSTANBUL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ VELİ ORYANTASYON PROGRAMI 2.GÜN EĞİTİM SONU