KALP TRANSPLANTASYONU ÖNCESİ HASTA BAKIMINDA YENİLİKLER IV. Kardiyoloji ve Kardiyovasküler Cerrahide Yenilikler Kongresi Hemşire Gülseven KAYA Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi

KALP TRANSPLANTASYONU Kalp nakli tedavisi mümkün olmayan son dönem kalp yetmezliklerinde gündeme gelen ancak donör sıkıntısı yüzünden kısıtlı sayıda uygulanabilen bir tedavi şeklidir. 1

UZUN DÖNEM SAĞ KALIM ORANLARINDA ARTIŞ İmmunosupresif tedavideki gelişmeler Rejeksiyon kavramı Sklosporinin keşfedilmesi 2

Kalp Transplantasyonunun Tarihçesi İnsandan insana ilk başarılı kalp nakli Dr. Christian Bernard (1967) tarafından gerçekleştirilmiştir. 3

Ülkemizde Kalp Transplantasyonu Dr. Kemal Beyazıt ve ekibi (1968) ilk ortotopik kalp nakli Dr. Cevat Yakut ve ekibi (1989) yılında Koşuyolu Kalp Eğitim ve Arastırma Hastanesi’nde uzun süre yasayan ilk başarılı kalp nakli 4

Türkiye’de Organ Naklinde Yasal Durum Nedir? Türkiye’de organ naklini düzenleyen yasa 1979 yılında 2238 sayılı “Organ Ve Doku Alınması,saklanması Ve Nakli Hakkında Kanunu” çıkarılmış ve bu yasa 1982 yılında yeniden düzenlenmiş olup hala bu yasaya göre organ nakil hizmetleri yürütülmektedir. 5

UKS (ULUSAL KOORDİNASYON SİSTEMİ) UKM (Ulusal Koordinasyon Merkezi) 6

HASTA SEÇİMİ ÇOK ÖNEMLİ ! ... 7

ENDİKASYONLAR VO2 max. <10ml/kg/dk NYHA class IV Konjestif bulgular nedeniyle tekrarlayan hastaneye yatış öyküsü Ejeksiyon fraksiyon düşüklüğü(<%20) nedeniyle revaskülarizasyon uygulanamayan, dirençli, iskemiye sahip hastalar Tekrarlayan medikal tedaviye dirençli ventriküler aritmiler 8

KONTRENDİKASYONLAR 65 yaşından büyük olmak Aktif enfeksiyon varlığı Uç organ hasarı olan diyabetik hastalar Ciddi periferik veya serebrovasküler hastalık Mevcut bulunan kanser Morbit obezite Kreatinin klirensinin 5ml/dk altında olması İleri karaciğer yetmezliği Pulmoner arter basıncının 60mmHg üzerinde olması

Bu Kriterlere Ek Olarak Hastanın; 10

ALICI İÇİN YAPILAN RUTİN TARAMA TESTLERİ SEROLOJİ İMMÜNOLOJİ KARDİYOVASKÜLER GENEL 13 11

GENEL TARAMA 12

KARDİYOVASKÜLER TARAMA 13

(2 kez yapılarak doğrulanmış) HLA doku tipi tayini İMMÜNOLOJİ ABO kan grubu tayini (2 kez yapılarak doğrulanmış) HLA doku tipi tayini 14

SEROLOJİK TARAMA TESTLERİ Hepatit A,B ve C HIV 1-2 TORCH IgM Gerekli olursa PPD 15

ALICI LİSTELERİNE ALINAN HASTALARIN TAKİBİ * Listeye alınan ve takibi yapılan hastalar klinik durumlarına göre aylık veya haftalık kontrollerle izlenmektedir. * Bu takip, transplantasyon için kurulan özel birim Organ Nakli Koordinatörlüğü tarafından yapılmaktadır. * Hastaların son durumları konusunda sürekli olarak bilgi alışverişinde bulunulmalı,durumunda değişiklik veya dekompansasyon oluşan hastalar hastaneye yatırılarak tedavi edilmelidir. 16

GÖRÜŞME ODASI ARŞİV 17

MERKEZİNE BİLDİRİLMESİ HASTALARIN ULUSAL KOORDİNASYON MERKEZİNE BİLDİRİLMESİ Ülkemizde transplantasyonu uygulayacak merkezler UKM'den uygunluk belgesi almak zorundadır. Operasyon ve operasyon sonrası takibin standartizasyonu ve hizmet kalitesinin değerlendirilmesi ulusal koordinasyon merkezi tarafından sağlanmaktadır. Transplantasyon operasyonunu uygulamaya yetkili merkezler bekleme listelerini aylık olarak bu merkeze bildirmekte, liste merkezde daha önce oluşturulmuş kurulların başkanları tarafından değerlendirilmektedir. Eğer transplantasyon adayının klinik tablosu, acil transplantasyonu gerektiriyorsa acil bekleme listesi günlük olarak merkeze bildirilmektedir. 18

olan koordinasyon sorumlusu tarafından Beyin ölümü gerçekleşen ve organları bağışlanmış hastalar bulundukları hastanede görevli olan koordinasyon sorumlusu tarafından UKM’ne bildirildiği anda organların dağıtımına başlanır. 19

Organların kullanılacağı merkeze dağıtım sıralaması şu şekilde düzenlenir: Kan grubu uygunluğu Ülke genelinde acil olarak organı bekleyen hastalar Bölgede bulunun merkezlerdeki elektif hastalar Ülke genelinde bekleyen elektif hastalar Elektif hastalar için bir bölgede birden fazla merkez var ise öncelik transplantasyon operasyonunu en uzun süre uygulamış merkezdedir. 20

KALP TRANSPLANTASYONU OPERASYON HAZIRLIĞI Aynı kan grubundan uygun donör hasta bildirimi ve uygun hasta eşleşmesi sonucunda transplantasyon operasyon hazırlığına başlanır. Başarılı bir trasplantasyon operasyonu için donör kalbinin değerlendirilmesinin önemi büyüktür. Telefon ile vericinin ilk değerlendirilmesi yapılır. Kliniğimizde transplantasyon biriminin sorumluluğunda olan bu organizasyonda; ekip iki bölüme ayrılır. 21

Hastanın aktif enfeksiyonu Vericinin telefon ile değerlendirmesi Beyin ölümünün ne zaman gerçekleştiği Hastanın laboratuvar sonuçları Kardiyoloji konsültasyonu Hasta hakkında genel bilgiler Hastanın aktif enfeksiyonu olup olmadığı Hastanın özgeçmişi Resüsitasyon uygulanmış mı Başka bekleyen hasta var mı 22

DONÖR KALBİNİN KULLANILMASININ UYGUN OLMADIĞI DURUMLAR HIV(+), HBs AG(+) ve HCV(+) Sistemik enfeksiyon varlığı Primer beyin tümörü haricindeki malign hastalıklar Kardiyak kontrendikasyonlar Kardiyak kontüzyon Ciddi segmenter hareket bozukluğu EF %40 Ciddi ventriküler hipertrofi varlığı Uzamış veya tekrarlayan resüsitasyon Ciddi konjenital kardiyak anomali 23

PROCUREMENT EKİP (Donör kalbi almaya giden ekip) Donör uygunluğuna karar verilir ise değerlendirmeyi yapan ekip diğer organ alıcı merkezler ile temasa geçerek, operasyonunun zamanlamasını yapar. Donör kalbinin bulunduğu merkeze ulaşım , operasyonun gerçekleşmesi ve donör kalbin kliniğe transportundan bu ekip sorumludur. Donör kalbin transportu 4 saati geçmemelidir.Eğer donör başka şehirde ise ulaşım hava taşıtı ile yapılmalıdır. Procuremet ekibin operasyon tekniği, transplantasyon operasyonunu gerçekleştirecek ekip tarafından belirlenir. PROCUREMENT EKİP (Donör kalbi almaya giden ekip) 24

( Transplantasyonu gerçekleştirecek ekip) RECİPİENT EKİP ( Transplantasyonu gerçekleştirecek ekip) Nakil operasyonunun uygulanacağı merkezde çalışmalarına başlar. Ulusal koordinasyon merkezinde donör bildirimi yapıldığı an yapılan telefon değerlendirmesi uygun ise, vakit kaybetmeksizin alıcıların hastaneye çağrılması, olası zaman kayıplarını minimum düzeye indirir. Hasta ve/veya hastalar transplantasyon ünitesine alınarak,yatış işlemleri yapılır. Transplantasyon açısından hasta/hastalar yeniden değerlendirilir. Tüm biyokimyasal analizleri yeniden yapılır. Kan grubu kontrol amacıyla tekrarlanır. Hastanın son EKO’suna bakılmaksızın EKO’su tekrarlanır.Alıcı hastanın uygunluğuna karar verildikten sonra rutin preoperatif hazırlık işlemlerine geçilir. 25

KLİNİKTE OPERASYON ÖNCESİ HAZIRLIK 26

27

Nakil ameliyatlarında lökosit filtreli,yıkanmış ve ışınlanmış eritrositler kullanılmaktadır.

Vücut banyosundan sonra vücut kültürleri alınır. - Koltuk altı - Burun - Dış kulak yolu - Boğaz - İdrar - Kasık 31

Toplam kalp transplantasyonu sayısı 63’e ulaşmıştır. ÜLKEMİZDE; Kalp transplantasyonu yapılan merkez sayısı 10’u nakledilen hasta sayısı 200’ü aşmıştır. HASTANEMİZDE; Toplam kalp transplantasyonu sayısı 63’e ulaşmıştır. 32

Bir araya gelmek başlangıç, bir arada durabilmek ilerleme ,birlikte çalışmak ise başarıdır … DİLEK AYDIN

KAYNAKLAR Damar Cerrahisi Dergisi, 2. Cilt, Sayı: 8, 2006 Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Hemşirelik Talimatları S. Irvın Richard, Yoğun Bakım El Kitabı; Nobel Tıp Kitapevi,İstanbul, 2002 Titiz İ, Renal Transplantasyona Pratik Yaklaşım, İstanbul, 2000 Türel Ö, Organ Transplantasyonları, Fatih Gençlik Vakfı Matbaa, İstanbul, 1990 Yücetekin L,Organ Nakli Koordinasyon El Kitabı,3.Baskı,2003