ADIN DURUMLARI Okul çok güzel. Okul çok seviyorum. Bahçe çıkıp,dolaşmak istiyorum. Okul çok çalışkan öğrenciler var. Bahçe dışarıya pek çıkmam. Yukarıdaki birinci cümlenin dışında kalan cümleler,anlamsız ve bozuk cümlelerdir.Bu cümlelerde baştaki;”okul,bahçe” sözcüklerini çıkarırsak cümleler birer anlam kazanıyorlar.

ADIN DURUMLARI Aynı cümleleri aşağıdaki gibi ekler getirerek yazarsak; Okul çok güzel.Okulu çok seviyorum. Bahçeye çıkıp,dolaşmak istiyorum. Okulda çok çalışkan öğrenciler var. Bahçeden dışarıya pek çıkmam. Görüldüğü gibi “bahçe ve okul “ sözcüğü cümle içinde birtakım görevler almış. Yükleme sorulabilecek,nereyi,nereye,nerede nereden sorularının yanıtını verecek duruma gelmiş.

ADIN DURUMLARI Adların tümcede kullanışı sırasında girmiş olduğu durumlara adın durumları denir. Adlar cümle içinde beş durumda bulunurlar.

Adın Yalın Durumu Ayşenur çok kitap okuyor. Tuncay portakal yedi. Mert çok çalışıyor. Semra dergi okuyor. Gaye kalem açıyor. Sinem problem çözüyor. Yukarıdaki Ayşenur,kitap,Tuncay,portakal,Mert, Gaye,kalem,Sinem,problem sözcükleri birer addır ve hiçbir ek almamışlardır.

Adın Yalın Durumu Adın durum eklerinden hiçbirini almamış duruma yalın durum denir. Sıra,masa,kalem,defter,silgi,çanta,Selin, Hayrünisa,Güneş,Esra,Alihan,Anamur, Mersin,Bozyazı,Mut,Silifke,Gülnar,Tarsus, Erdemli,Akdeniz,Türkiye,Türkmenistan…

Adın Belirtme Durumu Bilge Kağan’ı dün gördüm. Harun’u düşürmüşler. Reyhan arkadaşlarını çok seviyor. Defteri bana verir misin? Ece’yi kitap okurken gördüm. Seda’yı ders çalışırken annesi rahatsız etmiş. Hırsızlar köprüyü yıkmışlar.

Adın Belirtme Durumu Yukarıdaki cümlelerde yer alan adlar ,ünlü uyumuna uyarak;”-ı,-i,-u,-ü” eklerinden birini almış. Bu eklerle adın eylemin etkisi altında durumunu belirttiğini görüyoruz. Adın durum eki “-i”yi alarak eylemin etkisi altında bulunduğu duruma adın belirtme durumu denir. Belirtme durumundaki adlar,yükleme sorulan”kimi,neyi”sorularının yanıtını verir.

Adın Yönelme Durumu Gökhan eve geldi. Sait okula gidiyor. Gazihan çarşıya çıkacakmış. Aybala doktora gidiyor. Çağrıcan dersine çalışıyor. Elif bahçeye fidan dikiyor. Görüldüğü gibi adlar bu kez “-e,-a “eklerini almış ve eyleme bağlanarak eylemin yönelme durumunu belirtiyor.

Adın Yönelme Durumu Yönelme durumundaki adlar yükleme sorulan “nereye,kime” sorularının yanıtını verir. Adı bir eyleme bağlayarak onun yönünü belirleyen duruma adın yönelme durumu denir.

Adın Kalma Durumu Elif evde kaldı. Kitabım okulda kaldı. Çağrıcan bahçede oyun oynuyor. Aybala kütüphanede ödev yapıyor. Gazihan odada televizyon seyrediyor. Yukarıdaki cümlelerde “-de,-da”eklerini alan adlar eylemin yerini göstermektedirler.

Adın Kalma Durumu Kalma durumundaki adlar yükleme sorulan “nerede,kimde” sorularının cevabını verir. Adın eylemin yerini gösterme durumuna adın kalma durumu denir.

Adın Çıkma (Ayrılma)Durumu Bahçeden biraz meyve topladım. Sokaktan gürültü geliyor. Gökhan Karaçukur Köyü’nden dün geldi. Seda’nın çaydan ağzı yandı. Sait okuldan yeni geldi. Ece eşekten düştü. Yukarıdaki cümlelerde bazı adların “-den, -dan,-ten,-tan”eklerini alarak eylemin çıkma durumunu bildirir.

Adın Çıkma Durumu Adların çıkma,ayrılma durumunun gösterilmesine adın çıkma durumu denir. Bu durumdaki adlar,yükleme sorulan “nereden,kimden” sorularına yanıttır.

ÖRNEK Ev Adın yalın durumu Evi Adın belirtme durumu Eve Adın yönelme durumu Evde Adın kalma durumu Evden Adın Çıkma(ayrılma)durumu

MURAT OKTAN ÖĞRETMEN ŞÜKRÜ KÖYMEN İLKÖĞRETİM OKULU 3/A SINIFI ÖĞRETMENİ ANAMUR/MERSİN ÖĞRENCİLERİMİZE YARARLI OLMASI DİLEĞİYLE