CSS

Cascading Style Sheets (CSS) HTML ‘deki bazı problemleri halletmek için ama asıl neden olarak da; web sayfası içeriği ve web sayfası görünümünü birbirinden ayırmak için oluşturulan bir standarttır. CSS 1996′da W3C tarafından duyuruldu. Son olarak CSS 3.0 versiyonu işler durumdadır. CSS3.0 için ayrıntılı bilgiye http://www.w3schools.com/css3/default.asp adresinden ulaşabilirsiniz.

CSS kullanımının bir çok bakından avantajları bulunmaktadır CSS kullanımının bir çok bakından avantajları bulunmaktadır. Belli başlı avantajlarını sıralarsak: 1. Görünüm Avantajları CSS HTML’e göre bir çok stil özelliğine sahiptir. CSS’in sayfa içeriği öğelerinin sayfa görünümü öğelerinden ayrılması için geliştirildiğini düşünürsek avantajı baştan anlaşılmış olur. <h1>CSS'e Giriş</h1>

HTML’de bu elementi(h1) kalın,altı çizili, ardalanı kırmızı olarak atama gibi çeşitli stiller verbiliriz ancak bunlar içinde ayrı HTML elementleri kullanmak zorundayız (örn:strong, gibi), ancak CSS de bunu tek bir elementle yapabiliriz ve ayrıca daha fazla stil özellikleride atayabiliriz.(örn: kenarlık, rollover vs stillerini ekleyebiliriz.)

h1 { color: white; font: italic 11px Arial, serif; text-decoration: underline; background: yellow url(titlebg.gif) repeat-x; border: 1px solid red; margin-bottom: 0; padding: 5px; }

2. Kullanım Kolaylığı HTML’de her elmente artı özellikler eklemek için başka bir element ve özellik eklmemiz gerekiyor ve bu işlemi geniş çaplı bir sitede yaptımızı düşünütseniz çok büyük zaman kaybı ve uğraş gerektiğini göreceksiniz. <h1><font color="blue">Başlık</font></h1>

Bunun gibi onlarca veya yüzlerce başlığınız olduğunu düşünün, gerçekten çok zor. CSS’de aynı işlem için h1 {color: blue;} hatta daha sonra bu elementin özelliklerinde değişiklik yapmamızda kolay olacaktır. Hatta bu işlemi sadece bu etiket için değil diğer etiketlerede uygulayabiliriz h1, h2 {color: blue;}

3. Tasarım Tutarlılığı Tek CSS dosyası ile tüm sitenizi yönetebilirsiniz bu ayrıca sitenize tutarlılık kazandıracaktır. Tüm sayfalarınıza aynı stil elementlerini ve özelliklerini atayarak sayfa tutarlılığını sağlayabilirsiniz. Web sayfanızdaki ilk sayfadan son sayfaya kadar tutarlılığınızı koruyarak ziyaretçinize düzenli bir içerik sunmuş olacak ve sitenizin kendine has özelliklerini ziyaretçiye benimsetmiş olacaksınız. Sayfalar hızlı yüklenecek ve doğru olarak yüklenecektir, çünkü aynı elementleri diğer sayfalarda tekrar yüklemeyecek ve bu ziyaretçiye zaman kazandıracaktır. CSS+XHTML ile HTML göre %50′ye varan performans ve hız artışları olacaktır.

CSS’İn YapIsI

CSS’in Yapısı CSS’in yapısı iki ana kısımdan oluşur. Seçiciler(Selector) ve Bildirim Bloğu(Declaration Block). Bildirim Bloğuda iki ye ayrılır. Özellik(Property) ve Değer(Value).

CSS’in Yapısı Tüm HTML elementleri potansiyel Seçicilerdir. Seçiciler ismini de buradan alır, HTML seçilen element anlamındadır. Bildirim bloğu süslü parantezle açılır ve kapanır. Bildirimler arasında ” ; ” noktalı virgül kullanılır. özellik ve değerler birbirinden ” : ” iki nokta üstüste ile ayrılır. h1 {font: medium Arial;} şeklinde arada boşluk verilerekde bildirm yapılabilir. Burada ilki font’un boyutunu ikincisi ise font ismini gösterir.

CSS’in Yapısı Gruplama Yukarıda hep bir Seçici’yi sadece bir HTML elementine atamayı gördük, Birden fazla HTML elementine de atama yapabilirz, buna gruplama denir. Gruplama Seçicilerde yapıldığı gibi Bildirimlerde de yapılabilir. p, h3 {font-family: Arial;} Burada düküman içindeki paragraflarda(p) ve başlıklarda(h3) fontların Arial olacağını tek bildirim ile belirttik. Gruplama yapılan Seçicileri ayırmak için ” , ” virgül kullanılır. Sınırsız sayıda Seçici gruplanabilir. Gruplama tasarımcılara büyük kolaylıklar sağlar.

CSS’in Yapısı Bir veya daha fazla Seçiciye bir den fazla bildirim ekleye biliriz. p, h3 { font-family: Arial; font-size:2; font-weight: bold; }

CSS’in Yapısı Seçiciler ikiye ayrılır. Sınıf Seçicisi ve Id Seçicisi. CSS ile işlenmemiş bir dökümanda başlangıçta bir plan yaparak hangi içeriğin Sınıf Seçicisi hangi Seçicicinin Id Seçicisi olacağını planlamalıyız.

CSS’in Yapısı 1. Sınıf Seçicisi(Class Selector) Aynı HTML elementine farklı özellikler atamak için Sınıf Seçicisini kullanırız. Bir örnek verecek olursak; hazırlayacağımız dökümanda iki adet paragraf tanımlaması yapacağımızı planlıyoruz. Bunlardan biri sağa dayalı, diğeri ise ortalı olmasını istiyoruz p.sagadaya {text-align: right} p.ortala {text-align: center} Bu Seçicileri sayfamızda uygulamak için; <p class="sagadaya">Aynı HTML elementine farklı özellikler atamak için Sınıf Seçicisini kullanırız.</p> <p class="ortala">Yukarıdaki bilgiyi dikkatlice okumalısınız</p>

CSS’in Yapısı Birde önemli bir tanımlama yapacağınızı düşünün, ancak sadece bir HTML elementine değilde istediğiniz sayıda HTML elementinde bunu kullanmak isterseniz; .ortala { text-align: center } Bu tanımlamayı yaptıktan sonra istedğimiz her HTML elementine bu sınıfı uygulayabiliriz. <span class="ortala"> Burada birşeyler yazar </span> <p class="ortala">Burada da başka bişeyler yazar</p>

Çoklu sınıflar, birden fazla sınıfı bir HTML elementine uygulamak için kullanılır. <p class="onemli uyari">Ülkemizde meydana gelen trafik kazalarının yaklaşık % 90'ı insanların hataları sonucu meydana gelmektedir.</p> Yukarıdaki örnekte görüldüğü gibi bir uyari Sınıfımız birde onemli Sınıfımız mevcut. Bazı metinlerin önemli uyarı olacağı düşüncesi ile böyle bir atama yapılabilir. Bunun için kullanıcığımız kod;

.onemli { font-weight: bold; } .uyari { font-style: italic; .onemli.uyari { background: silver; Önemli metinler için kalın, uyari için italiktik atmalar yapıyoruz. Birde her ikisine birden de atama yapabiliyoruz. Dikkat ederseniz class=”onemli uyari” olarak atama yaparken CSS Seçicisinde .onemli.uyari şeklinde yazıyoruz

Id Seçecileri Id Seçicisi Sınıf Seçicisinden farklıdır. Sınıf Seçicisi sayfada birden fazla elemente atanırken Id Seçicisi sadece bir tane elemente atanır. Seçicisi adının başında # işareti olan Seçiciler Id Seçicisidir. ... #mavi { background:blue; } #kirmizi background:red; <p id="mavi">Bu yazının arkafon rengi mavi</p> <p id="kirmizi">Bu yazının arkafon rengi kırmızı</p>

Bu kodumuzu daha kullanışlı ve temiz yapacaktır. Sınıf mı? Id mi? Yukarıda Id Seçicisi için her nekadar da bir sayfada sadece bir defa kullanılır desekte tasarımcının sayfada bir çok yerde kullanmasına tarayıcılar ses çıkarmaz, yani hata mesajı vermez. Ancak Bu elementleri DOM* scriptlerinde kullanırken Id atamasını bir kaç yerde yaptığımızda hata alacağızdır. Bu nedenle her nekadar tarayıcılar izin versede Id Seçicisini bir kez kullanmalıyız. Birden fazla kullanacağımız elementler için Sınıf Seçicisini kullanmalıyız. Bu kodumuzu daha kullanışlı ve temiz yapacaktır. *DOM “document object model” (belge nesne modeli) nin kısa yazılışıdır. Web tarayıcılar hazırladığınız web sayfasını bir belge olarak kabul eder.Bu web sayfalarında ki (belgedeki) tüm elementler,etiketler tarayıcı tarafından birer nesne olarak kabul edilirler.Bu belge içerisindeki tüm elemanlarda da bir hiyerarşi mevcuttur.

Sınıf ve Id Seçicileri küçük-büyük harfe karşı duyarlıdır; p.onemliBilgi { font-weight: bold; } ve kullanımıda; <p class="onemlibilgi">Uygulama olmaz .</p> Yukarıdaki kod uygulanmayacaktır çünkü ” B ” bir yerde büyük birde küçük kullanılmıştır. Bazı eski tarayıcılar bu kuralın dışında kalabilir.

(X)HTML Sayfa Yapısı ve CSS Kullanımı CSS güçlüdür, çünkü CSS uygun stilleri ve bu stilleri nasıl uygulanacağını belirlemek için (X)HTML dökümanının yapısını kullanır. (X)HTML Sayfa yapısına stil uygulamanın bir çok yolu vardır. Ancak bu yolları öğrenmeden önce (X)HTML hiyerarşisini öğrenmemiz gerekir.

(X)HTML Döküman Hiyerarşisi CSS’in güçlü olmasının en büyük nedeni (X)HTML elementleri arasındaki ilişkiden yararlanmasıdır. (X)HTML dökümanları gizli bir hiyararşi ile oluşturulur. Bu hiyerarşi içinde tüm (X)HTML elementleri kendilerine uygun bir yer bulur. Bu ilişkiyi biz soy ağacına benzete biliriz.

Yukarıdaki (x)html yapısını bir soy ağacı gibi düşünüp değerlendirirsek: Bir elementin ebeveyn(anne-baba) olduğunu anlamak için o elementin altında başka element olup olmadığına bakmalıyız, eğer varsa o element ebeveyndir. Yukarıdaki şekilde p elementine dikkat edelim. p bir ebveyndir çünkü altında em ve strong elementleri bulunmaktadır. strong da bir ebeveyndir ki onun altında a elementi vardır. Bir elementin çocuk element olduğunu anlamak için de üstünde bir elementin olup olmadığına bakarız. Yani yukarıdaki olayın tersi. Buna göre strong elementi p elementinin bir çocuğudur. Daha karmaşık yapılarda ata(ancestor) ve torun(descendant) ilişkisi vardır. Aradaki fark eğer bir element diğer elementin tam olarak bir seviye üstünde ise o ata diğeride torun durumundadır. Yukarıdaki şekili incelersek ilk ul elementinin iki adet li çocuk elementi bulunmaktadır ve bu iki li elementinin altındaki tüm elementler ilk ul elementinin torun elementleridir.

Torun Seçicileri (Descendant Selectors) Bu modelin avantajlarından birisi Torun Seçicileridir(diğer bir isimleride içiçe seçicilerdir). Torun Seçicilere yapılan tanımlama sadece belitilen elementlere uygulanır bu kuralların haricinde kalanlara ise uygulanmaz. Bir örnek verecek olursak bir h1 elementinin em torun elementine belirli bir stil uygulamak istesek. Normalde bir sınıf tanımlaması yapılarak her h1 elementi altındaki em elementini tek tek seçerek bu sınıfı uygulamamız gerekir ki bunun font etiketi uygulmasından farkı yoktur. Açıkcası bu işlemi yapmak uzun zaman alacaktır. Ancak Torun Seçicisi kullanarak bu işi kolayca yapabilriz. örnek kod yazarsak:

h1 em { color: gray; } Bu kod dökümandaki atası h1 olan tüm em elementlerini gri yapacaktır. Diğer em‘ler ise bu kuralı uygulamayacaktır. Torun Seçicilerde, seçici kısmı birbirinden bir boşlukla ayrılmış iki veya daha fazla seçiciden oluşur. Aradaki boşluk bağlayıcı özellik taşır. Sadece iki elementle sınırlı değiliz, sınırsız element tanımlayabiliriz. ul ol ul em {

Torun Seçiciler çok kuvvetli olabilirler Torun Seçiciler çok kuvvetli olabilirler. Onlar (X)HTML ile yapılmasının imkanı olmayan işler yaparlar. Örnek bir dökümanda iki adet alan oluşturduğumuzu düşünün birinci alanın ardalanı(background) mavi, ikinci alanın ardaalanının beyaz olduğunu düşünün ve her iki alanın içinde de linkler olduğunu farz edelim. Tüm linkleri mavi olarak atamamız mümkün olmayacaktır çünkü ilk alanın ardaalanı mavi olduğu için linkler görünmeyecektir. Çözüm Torun Seçicilerindedir; ilk alan içindeki linklere farklı renk diğerlerine farklı renk tanımlaması yaparak bu işi halledebiliriz.

td.sidebar { background: blue; } td.main { background: white; td.sidebar a:link { color: white; td.main a:link { color: blue;

Bir örnek daha verelim. blockquote ve p elementleri içindeki b elementi ile blockquote içinde ve normal paragraf içinde geçen b elementlerine özel bir atama yapmak istiyoruz bunun için kod yazarsak: blockquote b, p b { color: gray; } Koda dikkat edersek her iki atamayı ayrı ayrı yapmak yerine araya bir virgül koyarak birlikte yaptığımızı görürsünüz.

Çocuk Seçicileri Bazı durumlarda keyfi olarak bir torun seçicisi kullanmaktansa daha ayrıntılı bir ayrım yapmak isteyebiliriz. Örneğin bir h1 elementinin altındaki strong elementlerinden sadece Çocuk Elementi için tanımlamalar yapmak istersek (torun elementleri hariç), Bunun için çocuk bağlayıcısını kullanırız ( > ) büyüktür işareti h1 > strong { color: red; } <h1>Bu <strong>koda</strong> uygulanacaktır.</h1> <h1>Bu <em>koddaki <strong> bu kısım </strong></em> uygulama dışıdır..</h1> Yukardaki durumda sadece ilk strong elementi için tanımlama gerçekleşecektir ikincisi için herhangi bir stil tanımı uygulanmayacaktır.