MODERN YAŞAM VE REKREASYON (Serbest Zaman) Yrd.Doç.Dr.Ümit KESİM

Sunum İçeriği Giriş Rekreasyon = Serbest Zaman Tanımı Serbest Zamanın Önemi Serbest Zamanı Etkileyen Toplumsal Faktörler Serbest Zaman Kuruluşlarının Kurumsallaşması Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmetleri Serbest Zaman Hizmetlerinde Yeni Eğilimler

Giriş Modern toplumlarda yaşanan sorunlara çözüm yolları arasında bireyin günlük yaşam kalitesini arttırıcı etkinlikler söz konusudur. Bunlar: Kamu kurumlarının serbest zaman hizmetlerine verdiği önemin artışı, Medyanın sağlık, obesite ve doğru beslenmeye yönelik eğilimleri, Yerel Yönetimlerin serbest zaman program ve hizmetlerine yönelişi, İş saatlerindeki azalma ve esneklik, Tatil sürelerindeki artış.

Rekreasyon = Serbest Zaman Serbest zaman, bireyin kendini yenilemek, geliştirmek ve yaşamını zenginleştirmek için, iş ve zorunluluklar dışındaki, tamamen kendi özgür iradesiyle, kullandığı zaman sürecidir. Burada birey günlük yaşam kalitesini arttırmak için tercihler yapar. Bu tercihler onun serbest zaman kültürünün düzeyi ile bütünleşir. Bu süreç de anaokulu yıllarından itibaren başlar.

Serbest Zaman Önemi Serbest zaman çağdaş bir toplumda önemli bir yer tutmaktadır. Çünkü hayatı etkileyen çok yönlü bir kavramdır. Yaşama kültürünün içine örülmüştür. Serbest zaman ile ilgili konular günlük hayatımızı etkilemektedir. Serbest zaman aynı zamanda yaşamımızı etkileyen politik (av yasası), sosyal (çekirdek ailede değişim) ve ticari (spor turizmi) kurumları da ilgilendirmektedir.

Serbest Zaman Önemi Serbest zaman etkinliklerine; kendimizi yenilemek, geliştirmek ve yaşamımızı zenginleştirmek için katılırız. Serbest zaman etkinlikleri; yaşama sevincini, rahatlamamızı, kendimizi tanıtmamızı, yenilenmemizi, hayata geri dönmemizi sağlayan fırsatlar verir. Serbest zamana katılım günlük yaşam kalitemizi güçlendirir. Toplumsal açıdan baktığımızda; tarihsel, sosyal ve kültürel değerlerin istenilen düzeye çıkmasında ayrıca, arzu edilen normların, sosyal uyum, örf ve adetler ve yerel değerlerin yerleşmesinde serbest zaman program ve hizmetlerinin önemli bir rolü vardır.

Serbest Zamanı Etkileyen Toplumsal Faktörler NÜFUS ARTIŞI KENTLEŞME İŞ DIŞI ZAMANIN ARTIŞI DEĞİŞEN EV KOŞULLARI ve AİLE YAŞAMI MODERN TEKNOLOJİK GELİŞMELER EKONOMİNİN GELİŞMESİ SENDİKALARIN ETKİSİ EĞİTİM DÜZEYİNİN YÜKSEKLMESİ HAREKETİN SAĞLIK İÇİN ÖNEMİ KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ GELİŞMESİ DEVLETİN ARTAN İLGİSİ

Serbest Zaman Kuruluşlarının Kurumsallaşması Bir kentte serbest zaman program ve hizmeti sunan kurumlar arasında; kamu kuruluşları (yerel yönetimler), işyerleri, okul ve üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, ticari kuruluşlar

Serbest Zaman Hizmeti Veren Kuruluşlar KAMU REKREASYONU KURULUŞLARI İŞYERİ REKREASYONU KURULUŞLARI ÖZEL ÜYELİ REKREASYON KURULUŞLARI SİVİL TOPLUM REKREASYON KURULUŞLARI TİCARİ REKREASYON KURULUŞLARI

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmetleri Günümüzde, modern yaşamın neden olduğu sorunların azaltılabilmesi için, belediyelerin spor ve serbest zaman birimlerine önemli görevler düşmektedir.

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmetleri Belediyelerin vatandaşlara götürdükleri hizmetler arasında spor ve serbest zaman etkinlikleri çok yaygın bir kesimi hedef alacak şekilde plânlanmalıdır. Çünkü bu hizmetlerin bireysel ve toplumsal anlamda sosyal, çevresel ve ekonomik faydaları yadsınamaz. Serbest zaman hizmetlerinin en önemli faydalarından biri ise, sosyokültürel farklılıkları gidermesindeki rolüdür.

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmetleri Bireylerin serbest zaman etkinliklerine katılımları sonucu elde edecekleri faydalar (fiziksel gelişim, gizli yeteneklerin ortaya çıkması, kişilik gelişimi, sosyalleşme, vb.) ile elde edilecek “ESENLİK” denilen evrensel akımın öncüleri Belediye Spor ve Serbest Zaman Birimleridir.

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmet Programları Sportif Etkinlikler Beceri Öğretim Kursları Hobi Etkinlikleri Gönüllü Hizmet Danışmanlığı Yerel ve Milli Park Etkinlikleri Su Temelli Serbest Zaman Etkinlikleri Açık Hava Serbest Zaman Etkinlikleri Özel Organizasyonlar Sosyal ve Kültürel Etkinlikler Engelliler İçin Serbest Zaman Etkinlikleri

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmet Programları Sportif Etkinlikler Spor beceri kursları (basketbol) Spor turnuvaları (halı saha futbol) Spor okulları Aile programları (anne-kız, baba-oğul) …….

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmet Programları Beceri Öğretim Kursları İlk yardım kursları Yabancı dil eğitimi Bilgisayar eğitimi Ev ekonomisi Dikiş eğitimi …….

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmet Programları Hobi Etkinlikleri Spor fotoğrafçılığı Sporcu fotoğrafları kolleksiyonu Pul kolleksiyonculuğu Eski şehir fotoğrafları kolleksiyonculuğu Kilim-halı dokuma Kara kalem kursları …….

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmet Programları Gönüllü Hizmet Danışmanlığı Kimsesiz çocuklar için spor programı Huzurevi sakinlerine egzersiz programı Tutukevi çocukları çocukları için spor prog. Hastanelerde gönüllü hizmet programı ……

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmet Programları Yerel ve Milli Park Hizmetleri Spor ve serbest zaman liderleri eşliğinde oyun alanı ve çocuk parkı programları Yerel parklarda eğlence, festival vb. etkinlikler Kıyı bantları ve plajlarda serbest zaman etkinlikleri Yerel parklarda ilk yardım ve doğal afet seminer ve uygulamaları

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmet Programları Su Temelli Serbest Zaman Etkinlikleri Açık ve kapalı yüzme havuzu etkinlikleri (yüzme okulu, suda ilk yardım) Göl ve gölet etkinlikleri (kano-kürek) Nehir etkinlikleri (rafting) Sualtı etkinlikleri (hokey, fotoğrafçılık) ……

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmet Programları Açık Hava Serbest Zaman Etkinlikleri Yön bulma (oryantiring) kurs ve yarışmaları Bahçecilik kulübü Piknikler Doğa yürüyüşleri Kampçılık …….

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmet Programları Özel Organizasyonlar Uluslararası fuarlar (EXPO) Organik sebze meyve festivali Geleneksel sporlar şenliği Yöresel satranç olimpiyatı …….

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmet Alanları Sosyal ve Kültürel Etkinlikler Halk oyunları grubu Kültür ve tarih gezileri Tavla, satranç kursları Bilardo ve bovling kursları Müzik enstrümanı kursları Sanat kursları Söyleşiler (Veliler için futbol kültürü semineri) …….

Belediyelerde Spor ve Serbest Zaman Hizmet Alanları Engelliler İçin Serbest Zaman Hizmetleri Sportif etkinlikler (yüzme, tekerlekli sandalye basketbolu, oturarak voleybol) Beceri kursları (yeni başlayanlar için tenis) Geziler (tarihi mekânlar, müzeler) Spor kültürü farkındalık yaratma kursları Spor söyleşi ve seminerleri …….

Serbest Zaman Programlarında Yeni Eğilimler Halk kütüphanesi programları (panel, söyleşi, beceri öğrenimi kursları) Gençler için kariyer seminerleri (özgeçmiş hazırlama) Sokak çocukları için basketbol gece turnuvası Yeni ve gelişen spor dalları hakemlik kursları Anne ve babaları bilinçlendirme semineri Dağcılık ve duvar tırmanışı sertifika kursu Doğa sporları sertifika programları (dağ bisikleti, rafting, yön bulma, kampçılık, vb.)

SONUÇ Serbest zaman hizmeti veren kuruluşlar, spor ve serbest zaman program ve hizmetlerini her yaştaki vatandaşa sunmak için mevcut yapılarını oluşturmalı, çağdaş ve etkin hale dönüştürmelidirler. Bunu yaparken üniversitelerin Rekreasyon ve Spor Yönetimi Bölümlerinden mezun yetkin profesyonelleri görevlendirmeli ve tepe yöneticilerini bu kişilerden seçmelidirler. Alt birimlerde yine bu özelliklere sahip kişiler tercih edilmelidir.

SONUÇ Dünyadaki kurumsallaşma modellerinde serbest zaman ve spor yöneticileri ve liderleri tam zamanlı, yarı zamanlı ve çok sayıda gönüllülerden oluşmaktadır. Hizmetler ücretsiz, çok cüzi aidatlar ve bazı programlarda (örneğin, golf tesisi, tenis kortları, vb.) makul giriş aidatlarıyla sunulmaktadır. Gelişmiş ülkelerdeki yerel yönetim spor ve rekreasyon birimlerinde profesyonel spor kulüpleri yer almamaktadır. Vatandaşların vergi paraları ile inşa edilen spor ve serbest zaman tesislerinde 7’den 70’e vatandaşa yaygın serbest zaman ve spor hizmetleri sunulmaktadır.

KAYNAKLAR Suat KARAKÜÇÜK, Rekreasyon,Boş Zamanları Değerlendirme, Seren Ofset, Ankara, 1997 Mahmut TEZCAN, Boş Zamanlar Sosyolojisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, 1982 Şükran KILBAŞ KÖKTAŞ, Rekreasyon-Boş Zamanı Değerlendirme, Nobel Yayımevi, Ankara, 2004 Richard KRAUS, Recreation Program Planning Today, Scott, Foresman and Company, London, 1985 Christopher R. Edington, Leisure and Life Satisfaction: Foundational Perspectives, McGraw-Hill, Boston, 2002 Susan SHAW, Leisure, Recreation or Free Time. Measuring Time Usage, Journal of Leisure Research, Vol.18, No.3, 1986

İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİM umitkesim@gmail.com