MADDENİN ÖZELLİKLERİ Yunus Emre KARAKUŞ Fen ve Teknoloji

FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 4.SINIF DERS SUNUSU Yunus Emre KARAKUŞ Fen ve Teknoloji

Ünitemiz: Maddeyi Tanıyalım Konu: Maddenin Özellikleri

Çevremizde gördüğümüz, dokunduğumuz, kokladığımız birden çok varlık vardır. Az veya çok yer kaplayan her varlık madde olarak adlandırılır. Ağaçlar, kalemimiz ve hatta bizde birer maddeyiz.

Maddeleri gözlemlenebilen ve ölçülebilen özelliklerine göre tanımlarız. Bunları algılamamızı görme, işitme, koklama, tatma ve dokunma duyularımız sağlar., Dokunma duyusuyla maddelerin sertlik, yumuşaklık, esneklik, sağlamlık gibi özelliklerini algılarız.

Maddelerin şekli, saydamlığı, parlaklığı vb Maddelerin şekli, saydamlığı, parlaklığı vb. ile ilgili özelliklerini görme duyumuzla algılarız. Maddelerin tadı olup olmadığını, tadı varsa ekşimi, tatlı mı, acı mı olduğunu tatma duyumuzla algılarız.

Bilgi Damlası: Elmas, doğada bulunan en sert maddelerden biridir. Bu nedenle diğer sert maddeleri kesmek için elmas kullanırız. Elması kesmek için ise başka bir elmas kullanırız.

Maddeleri, duyularımızla algıladığımız özelliklerine göre sınıflandırabiliriz. Örneğin, silgi, lastik, hamur gibi maddeler esnektir. Maddeleri bazı özelliklerine göre şöyle sınıflandırabiliriz:

Saydam – Opak Maddeler Işığı geçiren maddelere saydam madde denir. Saydam maddeler renksiz olabileceği gibi farklı renklerde de olabilir.

Saydam –Opak Maddeler Pencere, gözlük, bardak gibi camdan yapılmış maddeler, bazı poşetler saydamdır. Benzer şekilde su da saydam bir maddedir.

Saydam – Opak Maddeler Tül perde, buzlu cam, kağıt gibi bazı maddeler ışığın bir kısmını geçirir. Bu tür maddeler yarı saydam maddelerdir.

Saydam – Opak Maddeler Işığı geçirmeyen maddeler ise opaktır.Demir veya ahşap kapılar, duvarlar opak maddelere örnektir.

Parlak – Mat Maddeler Bazı cisimler üzerine ışık düştüğünde parlar. Örneğin çelik tencere, altın, ve gümüşten yapılmış maddeler, teneke kutular parlaktır.

Parlak – Mat Maddeler Odun, toprak gibi maddeler ise üzerine ışık düştüğünde parlamaz. Bu tür maddeler ise mattır.Örneğin rugan ayakkabılarımız parlak bir yüzeye sahipken süet ayakkabılarımız mattır. Parlak Mat

Pürüzlü – Pürüzsüz Maddeler Yüzeyinde girinti-çıkıntı olmayan, düz olan maddeler pürüzsüzdür. Yüzeyinde girinti ya da çıkıntı olan maddeler ise pürüzlüdür. Örneğin, portakal pürüzlü, elma ve domates pürüzsüzdür.

Esnek – Berk Maddeler Uzayıp kısalabilen, bükülebilen ve kuvvetin etkisiyle tekrar eski haline dönebilen maddeler esnektir. Sünger, silgi ve yaylar esnek maddelere örnektir.

Esnek – Berk Maddeler Esnemeyen maddelere berk maddeler denir. Bu maddeler bükülmeye çalışıldığında kırılabilir. Berk maddeler sert ve sağlamdır. Kurşun kalem, masa, taş, cam sürahi berk maddelere örnektir.

Maddenin başka özelliklerini keşfedelim: Mıknatıs demir, kobalt, nikelden yapılan maddeleri kendine çeker. Örneğin toplu iğne, çivi, ataç, kaşık gibi demirden yapılmış maddeler mıknatıs tarafından çekilir.

Kumaş, cam, tahta ve plastikten yapılmış maddeler ise mıknatıs tarafından çekilmez.

Cisim, Malzeme, Eşya, Alet Maddeye çeşitli işlemlerle şekil verildiğinde cisim adını alır. Çivi, toplu iğne gibi maddeler demire şekil verilerek yapıldığı için birer cisimdir.

Alet Maddelere şekil vermek ya da onlar üzerinde bir iş yapmak için özel olarak yapılmış nesnelere alet denir.

Eşya Hayatımızı kolaylaştırdığı için evimizde, okulumuzda veya yanımızda bulundurduğumuz nesnelere eşya denir. Eşyalar uzun süre dayanabilen ancak zaman içerisinde eskiyen nesnelerdir. Kanepe,dolap, halı, kalemlik, gibi nesneler birer eşyadır.

Malzeme Maddeler tüketim amacıyla kullanıldığında malzeme adını alır. Malzemeler kullanıldıkça biter, yerine yenisi alınır.