3. KUŞAK YAPIM

“Yapım” kuşağında öğrenciler; Diğer kuşaklarda geliştirdikleri becerilerini somut bir ürünle ortaya çıkarmada kullanırlar. Çevrelerini gözlemleyerek sorunları belirlerler. Belirledikleri sorunlarına çözümler getirerek tasarımlarının somutlaştırılması yönünde adımlar atarlar.

sorundan ürüne ulaşmada belirlenen tasarım sürecini yaşarlar Tasarımlarını tanıtmaya yönelik etkinlikler planlayarak gerçekleştirirler. Ürünlerin pazarlanabilirliğini artırmada inovasyon etkinliğini gerçekleştirirler.

YAPIM KUŞAĞINDA ÖĞRENCİLER; 6. SINIFTA: Sorundan çözüme ulaşmada tasarım sürecini yaşayarak somut ürünler ortaya koyarlar. 7. SINIFTA: Çalışmalarına yeni duygu ve düşüncelerini katarak tasarım sürecini bir sorunun çözümünde yaşarlar. 8. SINIFTA: Ortaya çıkardıkları ürüne yönelik tanıtım ve pazarlanabilir kılmak için inovasyon ve pazarlama etkinliği yaparlar.

TASARIM SÜRECİ Pazarlanabilir Hâle Getirme Öneri Geliştirme Yapım Sorunu Araştırma, Tanımlama ve Çözümünü Tartışma Tasarımın Genel Özeliklerini Belirleme Pazarlanabilir Hâle Getirme Taslak Tasarım Önerisi Geliştirme TASARIM SÜRECİ Öneri Geliştirme Tasarım Önerisine Yönelik Araştırma Değerlendirme ve Test Etme Tasarım Önerisini Geliştirme Yapım

“Yapım” Kuşağında Öğrenciler, Sorundan Ürüne Ulaşmada Ürüne Yönelik Tasarım Sürecini Yaşarlar

Sorunu Araştırma, Tanımlama ve Çözümü Tartışma Öğrenciler ürüne yönelik tasarım etkinliklerinde gözlemlerini, yaşadıklarını dikkate alarak değiştirmeyi, geliştirmeyi düşündükleri durumları belirleyerek listeler. Sorunu araştırmaya ve tanımlamaya yönelik ilk düşüncelerini geçmiş bilgi, gözlem ve deneyimlerine dayalı olarak tartışırlar. Sorunun genel çerçevesini, sorgulamalarla belirler, bunun için aşağıdaki örnek sorulara cevap ararlar. Nasıl? Niçin? Nerede? Neden? Ne zaman? Kim için? Öğrenciler; Sorunun farkına varır veya çevresinin ihtiyaçlarını tespit eder. Sorunu tanımlar. Sorunun olası çözümüne ilişkin kapsamlı bilgi toplar. Çözümü belirler.

Taslak Tasarım Önerisi Geliştirme Öğrenciler tanımladıkları genel özellikleri taşıyan taslak tasarım önerilerinin çizimini yaparlar. Birden fazla taslak tasarım önerisinde bulunabilirler. Araştırmak ve geliştirmek üzere içlerinden birini seçerler. Öğrenciler taslak tasarım önerilerini, benzer sorunların çözümlerini araştırıp analiz ettikten sonra çizebilirler. Çizimler detaylandırılmadan çözümün genel özeliklerini ve formunu gösterecek biçimde yapılır. Tasarım önerileri yapıcı olarak eleştirilir. Öğrenciler tasarımlarına farklı açılım sağlamada cesaretlendirilirler. Tasarımın genel ve fonksiyonel özelliklerini yazarak ifade edebilirler.

Tasarım Önerisine Yönelik Araştırma Öğrenciler tasarımları için tanımladıkları genel nitelikleri gerçekleştirmeye ve tasarım önerilerini geliştirmeye yönelik araştırma yaparlar. Duruma göre benzer amaçlar için kullanılan ürün ve sistemleri araştırırlar. Benzer tasarımları inceler, bu amaçla internet üzerinden ve basılı yayınlardan bilgi ve resim toplarlar. Öğrenciler tanımladığı sorunun niteliğine göre benzer sorunların çözümü için başka zaman ve kültürlerdeki tasarımcıların neler yaptıklarını estetik, ergonomik, boyut, ağırlık, gereç vb. niteliklerine göre inceleyip resimlerini günlüğe yapıştırabilirler. İstekli öğrenciler benzer amaçlar için üretilmiş olan tasarımları aşağıdaki örnek sorulara cevap arayarak incelerler:

·        Boyutları kullanıcı için uygun mu? ·        Güvenli mi? ·        Rengi, dokusu ve biçimi nasıl? ·        Taşınabiliyor mu? ·        Nasıl üretilmiş? ·        Üretiminde hangi malzemeler kullanılmış? ·        Bu malzemeler geri dönüşümlü mü? ·        Nasıl bir muhafazaya sahip? ·        Nasıl bir dokuya sahip? ·        Ağırlığı ne kadar? ·        Boyutları nasıl?   Öğrenciler tasarımlarını işlevsel kılmak, onlara fonksiyonel özellik kazandırmak amacıyla benzer tasarımları oluşturan parçaların işlevlerini, nasıl birleştirildiklerini görmek ve yapısını tanımak için benzer amaçlı ürün veya sistemleri ayrıştırarak inceleyebilirler. Ayrıştırdıkları ürün veya sistemi oluşturan bileşenlerin ismini, görevini ve özelliklerini belirterek basit bir çizim üzerinde gösterebilir ve özelliklerini kavramaya yönelik denemeler yapabilirler. Öğrenciler, tasarımlarını gerçekleştirmede kullanacakları gereçleri fiziksel olarak test ederler. Gereçlerin işlenmesi ve birleştirilmesine yönelik yöntem ve teknikleri araştırır: Tasarımlarını gerçekleştirmede kullanacakları araçların kullanımı ve iş güvenliği ile ilgili kuralları öğretmenin rehberliğinde öğrenirler. Öğretmen gözetiminde tecrübe kazanmaya yönelik denemeler yapar ve düşüncelerini günlüğüne yazarlar.

Taslak Tasarım Önerisi Geliştirme Öğrenciler tanımladıkları genel özellikleri taşıyan taslak tasarım önerilerinin çizimini yaparlar. Birden fazla taslak tasarım önerisinde bulunabilirler. Araştırmak ve geliştirmek üzere içlerinden birini seçerler. Öğrenciler taslak tasarım önerilerini, benzer sorunların çözümlerini araştırıp analiz ettikten sonra çizebilirler. Çizimler detaylandırılmadan çözümün genel özeliklerini ve formunu gösterecek biçimde yapılır. Tasarım önerileri yapıcı olarak eleştirilir. Öğrenciler tasarımlarına farklı açılım sağlamada cesaretlendirilirler. Tasarımın genel ve fonksiyonel özelliklerini yazarak ifade edebilirler.

Yapım Öğrenciler tasarım önerilerini gerçekleştirmeye bu aşamada başlarlar. Öğretmen bu çalışmada öğrencilere işlikte dikkat edecekleri güvenli çalışma kurallarını açıklar ve kullanacakları el aletlerini ve görevlerini tanıtır. Öğrencilere tecrübe kazanmalarına yönelik deneme yapmalarına fırsat verir. Öğrenciler tasarımında kullanacağı gereci, işleme aracını ve bu aracın kullanımı için uygun yöntemi seçerler. İşlediği gereçlerdeki israfı azaltmayı ve maliyeti düşürmeyi önceden düşünerek önlem alabilirler. Uygulamada gerektiğinde öğretmeninden ve çevrenin imkânlarından yararlanırlar. Öğrenciler yapım sırasında plan, çizim, grafik, üç boyutlu modeller, semboller ve teknik bilgilerden yararlanırlar. Tasarımlarını gerçekleştirmek amacıyla önerdikleri düşüncelere yönelik risk alarak tasarımlarını gerçekleştirirler. Yapım sürecinde karşılaştıkları sorunları nasıl çözdüklerini, uyguladıklarını yöntem ve teknikleri tasarım günlüklerine kaydederler.

Değerlendirme ve Test Etme   Öğrenciler gerçekleştirdikleri tasarımın sorunun çözümüne katkısını değerlendirirler. Tasarımı için belirlediği genel özelliklerin uygunluğunu değerlendirir, bunun için aşağıdaki örnek sorulara cevap ararlar: Sorun çözümlendi mi? ·        Kullanıcı ihtiyaçlarını karşılıyor mu? ·        Birleştirme ve şekillendirme teknikleri ne kadar uygun? ·        Kullanılan gereçlerin avantaj ve dezavantajları neler? ·        Benzerlerine göre zayıf ve üstün yanları var mı? ·        Hangi özelliklerinin değiştirilmeye ihtiyacı var? ·        Daha fazla geliştirilebilir mi? Öğrenciler tasarımlarının çalışmasını test edebilir, değerlendirmek için arkadaşlarının ve kullanıcıların görüşlerini alabilirler. Tasarım etkinliğini gerçekleştirmede izlenen aşamaları tekrar gözden geçirerek aldığı kararları ve uygulama sonuçlarını başlangıçtaki düşünceleriyle karşılaştırır ve değerlendirirler. Ayrıca başka zaman ve kültürlerdeki benzer tasarımların ayırt edilebilen özellikleriyle kendi tasarımlarının ortaya koyduğu farklılığı ve özgünlüğü karşılaştırırlar. Tasarımlarının olumlu yönlerini, değerlendirme ve test sonuçlarını tasarım günlüklerine yazarlar.

Tasarım Önerisi Geliştirme Öğrenciler ön tasarımlarını gerçekleştirmeye yönelik yaptıkları araştırma sonuçlarını dikkate alarak tasarımlarının yapım resimlerini çizerler. Çizilen tasarım önerileri listelenen tasarım özelliklerine uygun olur. Öğrenciler geliştirdikleri önerileri en özgün, rekabet edebilir, üretilebilir, farkındalık yaratan ve çevreye duyarlı özellikte çizer. Tasarım önerilerinin yapım resmini iki veya üç boyutlu ya da açınım olarak çizebilirler. Öğrenciler ilk düşüncelerine göre tasarımlarının taşıdığı farklılıkları ve neleri değiştirip geliştirdiklerini yapım resminde belirtirler. Çizim üzerinde tasarımın yapımıyla ilgili tüm ayrıntılar yer alır. Birleştirme yerleri, üst yüzey işlemleri, boyutları, rengi, gereci, yöntem ve teknikleri vb. belirtirler. Öğrenciler tasarımlarının çiziminde bilgisayarda çizim amaçlı yazılım programların yararlanabilirler. Tasarımlarını işlem basamaklarını/yapım aşamalarını planlar, isterlerse yapım süresini planlarında belirtebilirler.

Pazarlanabilir Hâle Getirme   Pazarlanabilir hâle getirmek için neler yapmaları gerektiğini tartışarak listelerler (ürün inovasyonu, marka, logo, ambalaj, reklam vb.). Öğrenciler seçtikleri ürünlerin inovasyona ihtiyacı olup olmadığını düşünürler. Bunun için ürünün dış görünüşü, kullanım kolaylığı, albenisi konusunda ek bir çalışma gerekip gerekmediğini belirlerler. Bu amaçla, arkadaşlarının ve çevrelerindeki diğer kişilerin fikirlerini de alırlar. Belirledikleri hususları listeleyip tasarım günlüklerine not ederler. Bu listeden yararlanarak pazarlanabilirlik açısından önemli gördükleri unsurlara göre ürünlerinde değişiklik yapabilirler.

Öğrencilerden ürünlerinin çok sayıda üretileceğini dikkate alarak benzer ürünlerden ayıran bir marka bulmaları istenir. Bulacakları markanın özgün ve akılda kalıcı olmasına dikkat etmeleri gerektiği belirtilir. Öğrenciler düşündükleri markaları yazılı olarak listeler, arkadaşlarına ve çevrelerindeki diğer kişilere sunarak üzerlerinde bıraktıkları etkiyi anlamaya çalışırlar. Daha sonra en uygun gördükleri markayı seçerler.   Öğrencilerden, belirledikleri markayı ürünün üzerinde kullanabilmeleri için bir logo tasarlamaları istenir. Öğrenciler logolarını geliştirirken markalarını da kullanarak dikkat çekici, etkileyici ve özgün bir tasarım yapmaları yönünde cesaretlendirilirler. Düşündükleri logoları basit olarak çizmeleri ve içlerinden en uygun gördüklerini seçmeleri istenir. Belirlenen logoların arkadaşlarının üzerinde bıraktıkları etki göz önüne alınarak seçim işlemini yapmaları önerilir. Seçilen logonun ayrıntıları üzerinde çalışılarak son hâlini alması ve buna göre çiziminin yapılması istenir.

Öğrenciler daha sonra ürünleri için bir slogan geliştirirler Öğrenciler daha sonra ürünleri için bir slogan geliştirirler. Belirledikleri sloganın ürünlerini çağrıştırması, özgün ve akılda kalıcı olması, çok kısa bir cümle veya birkaç kelimeden oluşması gerektiği ifade edilir.   Öğrenciler, tasarladıkları ürünün özelliğine göre (ihtiyaç olması hâlinde) bir ambalaj tasarlarlar. Bu amaçla benzer ürünlere yönelik ambalajları inceleyerek ambalaj üzerinde olması gereken bilgileri araştırarak listeler, kullanacakları bilgilere karar verirler.

Ambalajların şekil, kullanılan malzeme, üzerlerindeki renk ve desenler açısından farklı, yeni, değişik ve çekici olmasına özen gösterilir. Ambalajlarda açma, kapama, taşıma kolaylığı gibi tüketici açısından önem taşıyan konuların göz önünde bulundurulması istenir. Öğrenciler, ambalajlarının özelliklerini listeleyip varsa, piyasadaki benzer ürünlerin ambalajlarıyla farklılık ve benzerliklerini karşılaştırır ve kendi ambalajlarına, var olan ambalajlardan özellikler eklemeye çalışırlar.   Ambalaj özellikleri kesinleştikten sonra öğrenciler, ambalaj tasarım önerilerini, uygun çizim ve yazı teknikleriyle, elle veya çizim araç, gereçlerini kullanarak kâğıt üzerinde projelendirirler. Ambalaj tasarım önerilerini açık ve anlaşılır bir çizimle göstermeleri için teşvik edilirler. Ürünün markasının, logosunun ve sloganının ambalaj üzerinde uygun şekilde yer alması gerektiği öğrencilere hatırlatılır. Öğrenciler, işlikteki malzemelerden yararlanarak ambalajlarını üretir, ambalaj ihtiyacı olmayan ürünler için tanıtıcı etiket bilgilerini düşünerek tasarlarlar.

Öğrenciler, ambalajlarını da tamamlayarak pazarlamaya hazır hâle getirdikleri ürünleri için bir televizyon reklamı senaryosu yazarlar. Senaryonun, tüketicilerin ilgisini çekecek, geliştirilen ürünün üstün ve farklı özelliklerini, kullanıcıya sağladığı yararları ve çözdüğü sorunları vurgulayacak şekilde hazırlanması konusunda yönlendirilirler. Daha sonra isteyen öğrencinin senaryosundan yola çıkarak reklam öykü panolarını hazırlaması sağlanır. Bu panolar, senaryonun ayrı kâğıtlarda basit çizimlerle anlatılmasıyla oluşturulur. Panolarda, ürünün tüketicinin zihnine yerleşmesi için logo, marka ve slogan vurgulanır.

ÖRNEK BİR PROJE ASKIYA UZANAMIYORSANIZ ASKI SİZE UZANSIN 7. sınıf öğrencisi kardeşi olan Ezgi Kılınç ise bir askılık projesi geliştirdi. Kapıların arkasına asılan askılıklara boyu kısa olduğu için yetişemeyen Ezgi, böyle bir proje geliştirmiş. Sistem, sol tarafında bulunan kol ile çalışıyor. Kolu çevirince aşağı yukarı hareket ediyor. Böylece Ezgi, kendisi gibi askıya yetişemeyenler için askıyı aşağı indiriyor. Ezgi, "Ben sunuma kadar bu sistemin motorlusunu yapacağım. Düğmeye bastığınız zaman, askı inip kalkacak" diyor.