Arz ve Talep Esnekliği ve Eğrileri Bekir KAVAK Endüstri Mühendisliği 20594038 4 Aralık 2005

Talep Talebi etkileyen faktörler: Talep(demand): Satın alma gücüyle desteklenen istektir.(efektif talep) Talebi etkileyen faktörler: Malın fiyatı (ters etki) Parasal gelir (doğrusal etki) İkame malların fiyatları (doğrusal etki) Tamamlayıcı malların fiyatları (ters etki) Tüketicinin zevk ve tercihleri Gelecekteki fiyat ve gelir düzeyine ilişkin bekleyişler (doğrusal etki) Malın fiyatı yükseldikçe talep düşer, düşüncede talep artar. Ters bir etki vardır.

Arz Arz (supply): Bir üreticinin belirli bir dönemde üretmek – satmak istediği mal mikterına arz denir. Arzı etkileyen faktörler: Malın fiyatı (doğrusal etki) Kaynakların fiyatları (ters etki) Teknolojik gelişme (doğrusal etki) Diğer malların fiyatları (ters etki) Vergiler (ters etki) Sübvansiyonlar (doğrusal etki) * Ceteris paribus: diğer şeyler sabit iken demektir.

Talebin Fiyat Esnekliği Bir maldan talep edilen miktarının, o malın fiyatındaki değişmelere olan duyarlılığına, talebin fiyat esnekliği (price elasticity of demand, ed) denir. Bir maldan talep edilen miktar, o malın fiyatı ile ters yönlü değiştiğinden talebin fiyat esnekliği daima negatiftir. Talebin fiyat esnekliği beş grupta incelenir ; Esnek talep (elastic demand) Esnek olmayan talep (inelastic demand) Birim esnek talep (unit elastic demand) Tam esnek olmayan talep(perfectly inelastic demand) Tam esnek talep (perfectly elastice demand)

Esnek talep (elastic demand) talep edilen miktardaki yüzde değişmenin fiyattaki yüzde değişiminden büyük olması halinde, talebin fiyat esnekliğinin bir’den büyük olmasıdır.(ed>1) Esnek olmayan talep (inelastic demand) talep edilen miktardaki yüzde değişiminin fiyattaki yüzde değişiminden küçük olması halinde, talebin fiyat esnekliğinin bir’den küçük olmasıdır.(ed<1) Birim esnek talep (unit elastic demand) talep edilen malın miktarının fiyatı ile aynı oranda değişmesi halinde, fiyat esnekliğinin bir’e eşit olmasıdır.(ed=1) Tam esnek olmayan talep(perfectly inelastic demand) talep edilen miktarın malın fiyatına hiç duyarlı olmaması halinde, talep esnekliğinin sıfır olmasıdır.(ed=0) Tam esnek talep (perfectly elastice demand) talep edilen miktarın malın fiyatına sonsuz duyarlı olması halinde talep esnekliğinin sonsuz olmasıdır.

Talebin Gelir Esnekliği Talebin Fiyat Esnekliğinin Ölçülmesi: Talebin fiyat esnekliği, hem talep eğrisi üzerinde belirli bir noktadaki esneklik biçiminde hem de iki nokta arasındaki esneklik biçiminde ölçülebilir. İktisatçılar talep eğrisi üzerinde belirli bir noktadaki esnekliğe talebin nokta esnekliği (point elasticity of demand), iki nokta arasındaki esnekliğe ise, talebin yay esnekliği (arc elasticity of demand) derler. Talebin Gelir Esnekliği Bir maldan talep edilen miktarının gelirdeki değişmelere olan duyarlılığına, talebin gelir esnekliği (income elasticity of demand) denir. Talebin gelir esnekliği bir maldan talep edilen miktardaki yüzde değişmenin gelirdeki yüzde değişmeye oranına eşittir.

Talebin Gelir esnekliğinin Ölçülmesi: Talebin fiyat esnekliği gibi talebin gelir esnekliğide, hem yay esneklik hem nokta esneklik biçiminde ölçülebilir. Talebin Çarpraz Esnekliği Bir tüketicinin bir maldan talep ettiği miktarın diğer bir malın fiyatındaki değişimlere olan duyarlılığına, talebin çapraz esnekliği (cross price elasticity of demand) denir. Talebin çapraz esnekliği X malından talep edilen miktardaki yüzde değişmenin Y malının fiyatındaki yüzde değişmeye oranına eşittir.

Arz Esnekliği Bir maldan arz edilen miktarın o malın fiyatındaki değişmelere olan duyarlılığına, arzın fiyat esnekliği (price elasticity of supply) denir. Arzın fiyat esnekliğinde beş farklı esneklikten söz edilir: Esnek arz bir maldan arz edilen miktarın malın fiyatından daha yüksek oranda değişmesine denir. Esnek olmayan arz bir maldan arz edilen miktarın malın fiyatından düşük oranda değişmesine denir Birim esnek arz bir maldan arz edilen miktarın fiyatla aynı oranda değişmesine denir. Tam esnek olmayan arz bir maldan arz edilen miktarın fiyatındaki değişmeye hiç duyarlı olmamasına denir. Tam esnek arz bir maldan arz edilen miktarınmalın fiyatındaki değişmeye sonsuz duyarlı olmasıdır.

Arz Esnekliğinin Ölçülmesi Talep esnekliği gibi arz esnekliğide hem arz eğrisi üzerinde yer alan belli bir noktadaki esneklik biçiminde hem de iki nokta arasındaki esneklik biçiminde ölçülebilir. İktisatçılar, arz eğrisi üzerinde belirli bir noktadaki esnekliğe arzın nokta esnekliği (point elasticity of supply), iki nokta arasındaki esnekliğe ise, arzın yay esnekliği (arc elasticity of supply) derler.

Bireysel Talep Şedülü Bireysel Arz Şedülü Malın Fiyatı Talep Edilen Mal Miktarı A 2 B 1.5 1 C D 0.5 3 E 4 Malın Fiyatı Arz Edilen Mal Miktarı A 2 3 B 1.5 C 1 D 0.5

Sorular 1-Talebin fiyat esnekliği birden küçükse talep esnek midir? 2-Talebin fiyat esnekliğinin 0 olması ne anlama gelir? 3-Birim esnek arz nedir? Kaynaklar 1-Mikro İktisada Giriş Erdal M. Ünsal 2-Economics Principles and Policy Ninth Edition William J. Baumol & Alan S. Blinder