Beslenme Bozuklukları ve Diyabet Turgutlu Toplum Sağlığı Merkezi 14/11/2012

Diyabet Nedir? Pankreastan salgılanan insülin hormonunun yetersizliği veya İnsulinin etkisine dokularda direnç olması sonucu kandaki şeker miktarının yükselmesi. Ömür boyu devam eder

DİYABETLİ OLDUĞUNUZU NASIL ANLARSINIZ? Diyabetli kişilerde sıklıkla aşağıdaki belirtiler görülür; Aşırı susama ve su içme Sık sık idrara çıkma Kilo kaybı Aşırı iştah ve çok yeme Bulanık görme Cilt enfeksiyonları İyileşmeyen yaralar Halsizlik

Diyabet Tipleri Tip 1 DM Vücut çok az insülin yapar veya hiç insülin yapmaz. Tip 2 DM Vücut insülin yapar fakat yeterli kullanılmaz.

Nedenleri-1: Tip 1 diyabet: Kalıtım Pankreasa zarar veren virüsler Vücudun kendi savunma sisteminde oluşan ve pankreastaki insülin yapan hücrelerin tahribi ile sonuçlanan sorunlar

Nedenleri-2: Tip 2 diyabet: Yaş (25 yaş üzeri) Obezite Kalıtım Gebelik sırasında diyabet gelişimi >4.5 kg bebek doğurmak Stres Hipertansiyon

Hangi Sağlık Sorunlarına Yol Açar? HİPERGLİSEMİ (KAN ŞEKERİ YÜKSELMESİ) Nedenleri; Aşırı besin tüketimi Yetersiz insülin ve/veya ilaç Yetersiz egzersiz Enfeksiyonlar Bulguları; Susama Sık idrar İştah kaybı Yorgunluk Derin ve hızlı solunum Deride kuruma, kaşıntı Bulanık görme

HİPOGLİSEMİ (KAN ŞEKERİNİN DÜŞMESİ) Nedenleri; Yetersiz besin tüketimi Aşırı insülin ve/veya ilaç Aşırı egzersiz Bulguları; Terleme Baş ağrısı Baş dönmesi Titreme Aşırı halsizlik Bulanık görme Açlık hissi Solukluk Sinirlilik Çarpıntı Dikkat dağınıklığı

Kan şekerinin sürekli yüksek olmasına bağlı olarak ileri dönemde; Kalp-damar hastalıkları Böbrek sorunları Göz sorunları, körlük Felç Ayak yaraları Duyu kayıpları Sık enfeksiyonlar Yara iyileşmesinde gecikme Cinsel sorunlar gelişebilir.

Diyabet Kontrolü Diyabette tedavinin amacı; kan şekerini normal sınırlarda tutmak, diyabete bağlı gelişebilecek sağlık sorunlarının ortaya çıkışını engellemek veya önlemek, yaşam süresini ve kalitesini yükseltmektir.

Diyabeti kontrol altına almanın ilk adımı onu öğrenmektir…

Eğitim Beslenme tedavisi Fiziksel aktivite İnsülin ve/veya ilaç tedavisi Diyabet tedavisinin birbirini tamamlayan parçalarını oluşturur.

OBEZİTE

Tanımı:      Obezite ya da halk arasında bilinen adıyla şişmanlık, vücutta fazla miktarda yağ birikmesi sonucu ortaya çıkan ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.

Obezite, besinlerle alınan enerji miktarının, metabolizma ve fizik aktivite ile tüketilen enerji miktarını aştığı durumda ortaya çıkar.

Obezite ile doğrudan ilişkili hastalıklardan birkaçı: kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, yüksek kolesterol, solunum rahatsızlıkları, eklem hastalıkları, adet düzensizlikleri, kısırlık, iktidarsızlık, safra kesesi hastalıkları, taş oluşumu, bazı kanser türleri…..

Yapılan araştırmalara göre; Obezite özellikle son 20 yılda, bütün dünyada hızla artmakta ve bir salgın hastalık gibi yayılmaktadır. Bu salgından ülkemiz de etkilenmektedir. Kadın nüfusumuzun yaklaşık üçte biri, erkek nüfusumuzun da yaklaşık beşte biri obez, yani şişmandır.

Obezite nasıl ölçülür? Obezite için en yaygın kullanılan ölçümler;       Obezite için en yaygın kullanılan ölçümler; Beden Kitle İndeksi ya da İngilizce adıyla "Body Mass Index" (BMI) Bel çevresi ölçümü

BKI değeri ve anlamı BKI, vücut ağırlığının (kg), boyun karesine (m²) bölünmesi ile hesaplanır. Bu değer yaş ve cinsiyetten bağımsızdır. Çocuklarda, hamile kadınlarda ve çok adaleli kişilerde doğru sonuç vermediğinden kullanılmamalıdır.

BEDEN KİTLE İNDEKSİ DURUM 18.5 kg/m² altında Zayıf 18.5-24.9 kg/m² arasında Normal kilolu 25-29.9 kg/m² arasında Hafif şişman (fazla kilolu) 30-34.9 kg/m² arasında Orta derece şişman (1.derece) 35-39.9 kg/m² arasında Ağır derece şişman (2.derece) 40 kg/m2 Çok ağır derece obez

Beden kitle indeksinin 25-30 arasında olması durumunda ise KİLO SORUNUNUZ VAR DEMEKTİR. Derhal harekete geçilmeli! Fazla kilolu olmak, kişiyi rahatsız etmiyor olabilir, ancak vücutta birikmiş yağlar tehlikenin habercisidir. Beslenme alışkanlıklarının gözden geçirilmesi gerekir.

Beden kitle indeksi 30 ve üzeri ise tıbben hastalıktan bahsedilebilir. Ben halimden memnunum denmemeli! (Kişi bazı sorunlarının farkında olmayabilir…) Hekim ve beslenme uzmanlarından destek alınarak bilinçli bir beslenme rejimi uygulanmalı.

Karın çevresinde yağ birikimi, kalça ve vücudun diğer bölgelerinde yağ birikiminden daha fazla risk taşır. Bu risk için basit fakat doğru bir yöntem bel çevresi ölçümüdür.

OBEZİTE; Kalp hastalıkları, diyabet, yüksek tansiyon ve kanser gibi hastalıklara zemin hazırlar, Kazalara neden olur, Hareket sınırlandığı için yaşam kalitesini düşürür, Yaşam süresini kısaltır.

UNUTULMAMALI!!! Şişmanlamak kolay, zayıflamak zordur. Şişman çocuk sağlıklı çocuk demek değildir. Çocuklukta alınan kiloları yetişkinlikte vermek çok daha zordur. Dengeli beslenme alışkanlıkları çocukluktan itibaren kazandırılmalıdır.

Sadece %5-10’ luk kilo kaybı; Kiloyla ilişkili metabolik hastalık riskini Kan basıncını Kan şeker düzeyini Kandaki yağ miktarını ve Erken ölüm riskini AZALTIR !!!!

TEDAVİ Egzersiz Diyet Davranış değişikliği İlaç tedavisi Cerrahi tedavi

Diyet Tedavisinin Başarılı Olabilmesi İçin Kişinin; Tedaviyi istiyor olması, Yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığını kazanması Bilinçli ve sabırlı olması, Zayıflama süresinin doğru saptanması ve Sık aralıklarla beslenmesi gerekir.

Sağlıklı zayıflamada uygulanacak kurallar Gerekli kan testleri yapılmalı, Kişinin bazal metabolizma hızı hesaplanmalı, Kişiye, harcadığı enerjiden daha az enerji içeren dengeli beslenme programı hazırlanmalı, Besinler, protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve minerallerce yeterli olmalı, Doyurucu ve bireyin beslenme alışkanlıklarına uygun besinler seçilmeli, Fiziksel aktivite arttırılmalıdır.

KİLO VERME UZUN VADEYE YAYILMALIDIR Hızlı zayıflayan kişi verdiği kiloları kısa sürede geri alır. Zayıflamada hedef süre değil, kaybedilen ağırlığın uzun süre korunmasıdır. Haftada 0.5-1 kg veya ayda 3-4 kg’ dan fazla kilo verilmemelidir.

birkaç ay ile sınırlı “mucize diyetler” ile ya da Obezite ile mücadele, birkaç hafta veya birkaç ay ile sınırlı “mucize diyetler” ile ya da “gelin sizi 15 günde tığ gibi yapalım” merkezleri ile başarılabilecek bir iş değildir. Başarı; sadece kişinin kendi isteği ve beslenme uzmanlarının desteği ile, yaşamınızda yapacağınız küçük ama önemli değişikliklerle sağlanabilir.

NASIL KİLO VERİLİR? Besin miktarını azaltarak, Aralarda atıştırmaktan kaçınarak, Düzenli yiyip,öğün atlamayarak, Şekerli ve yağlı besinlerden kaçınarak, Yiyecekleri yavaş yiyip İyi çiğneyerek, Yemek tabağınızı küçülterek, Salata tabağınızı büyüterek, Her öğün öncesi iki bardak su içerek, Alkollü içecek ve hazır meyve suları yerine su,ayran ve maden suyu tercih edilerek Aktiviteyi arttırarak.

Destek ürünler kullanılmalı mı? Ağrı kesicilerin bile yan etkisini düşünecek olursak, zayıflama ilaçları kullanılmamalıdır

Çocuklarda Obezite Şişmanlık çoğunlukla erişkinlerin sorunu olarak düşünülse de, son yıllarda hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde, çocukların giderek artan bir sağlık sorunudur. Son yapılan çalışmalara göre her 10 çocuktan 2’ sinde obezite görülmektedir.

ÇOCUKLUK ÇAĞINDA GÖRÜLEN OBEZİTE NEDENLERİ Fazla Kalori Alınması Aktivitenin Azaltılması Psikososyal Etkenler

OBEZİTEDE TEDAVİ Diyet Aktivite arttırımı Yaşam tarzında değişim Ailenin tedaviye katılımı Düzenli izlem

OBEZİTEYİ ÖNLEMEYE YÖNELİK YAŞAM TARZI ÖNERİLERİ

Yaşamın ilk 6 ayında bebekler yalnız anne sütü ile beslenmeli, Çocukluk çağında yüksek kalorili gıdalardan kaçınılmalı, Şekerli ve gazlı içecekler yerine su, süt, ayran tercih edilmeli,

Çocuklara baklagiller, sebze yemekleri ve salata yeme alışkanlığı kazandırılmalı, Düzenli öğünler halinde yemek yeme alışkanlığı kazandırılmalı, öğün atlanmamalı, Yemekler yavaş ve iyi çiğnenerek yenmeli, atıştırmalardan kaçınılmalı,

Asansör yerine merdiven kullanılmalı, Yakın mesafelere yürüyerek gitmeli, Beden eğitimi dersleri özendirilmeli ve attırılmalı, Televizyon ve bilgisayar başında geçirilen süre kısıtlanmalı.

Çocuklar erken yaşlardan itibaren anne ve babaların beslenme tarzını taklit ettiğinden onlara ebeveynler olarak iyi örnek olunmalı

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…