DERS:YONT 221 :KAMU YÖNETİMİ DÜŞÜNCESİNİN GELİŞİMİ ve DEVLETİN ETKİNLEŞTİRİLMESİ ÖĞRETMENİN ADI:MEHMET NECATİ CİZRELİ OĞULLARI FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

KAMU YÖNETİMİ MODELLERİ Literatürde kamu yönetiminin incelenmesinde bazı sistemetik modellerden hareket edildiği görülmektedir. Bu sürece bakıldığında belirli dönemlerde belirli modellerin hakim olduğu görülmektedir. Çalışmanın bu aşamasında tarihsel süreç içinde modeller incelenmektedir. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

1-GELENEKSEL KAMU YÖNETİMİ MODELİ Modelin teorik temelleri;ABD’de Woodrow Wilson ,İngiltere ‘de Northcate-Trevelyon ve Almanya’da Weber’in bürokrasi modeli ile atılmıştır. Modelin ortaya çıkışı İNGİLTERE’de görülmüştür. 1854 yılında hazırlanan rapora göre;kamu hizmetleri seçilen gençler tarafından,kamu kuruluşlarının yerine getirilmesi belirtilmiştir. Raporun dikkat çeken yönü yeterlilik ilkesine önem vermesidir. Rapor kısa sürede ABD’NİN tamamında etkisini göstermeye başlamıştır. 1881 yılında BAŞKAN;Gorfield,mevcut yağma sistemi yüzünden iş bulama yan bir kişi tarafından suikasta uğramıştır. Bunun sonucunda 1883 yılında PENDLETON sözleşmesi yapılmıştır. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

Geleneksel kamu yönemtimi modeli 2 teorik kurgu ile oluşmuşur Geleneksel kamu yönemtimi modeli 2 teorik kurgu ile oluşmuşur.Bunlardan ilki;Siyaset yönetim ayrımı 2.si ise Almanya’da gündeme gelen bürokratik yönetim modeli olmuştur. Modelde örgütsel yapı ve kişilerin;örgütlerin belirli bir çerçevede yöneltilmesi üzerinden yoğunlaştırılmıştır. Bu model’de sorunları en aza indirmek için çabalar sarfedilmiştir ve gerçek hedefe nasıl ulaşacığı ön görülmüştür. Özellikle Almanya’da modeli savunanlar,hiyerarşi yönetim kontorlü,otorite ve merkezleş me vb. hedeflerin nasıl artılacağı ve nasıl sürekli hale geleceği göz ardı edilmiştir. Bu durum günümüzde de bürokratik yönetime yapılan eleştirilerin ihmal kaynağı olmayı sürdürmektedir. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

2-NEO –Bürokratik MODEL NEO bürokratik modelde geleneksel kamu yönetimi modeline;yapılan eleştirler sonucunda,bu eleştirileri yapanlarca oluşmuştur. Bu dönemde modelin siyasi kontorl tasarımı yetersiz kalmış ve geniş kesimlerce mantıksız görülmüştür. NEO bürüokratik modelin savunucuları; bu modelin bazı avantajları omasına rağmen risk alma yerine riski naklettiklerini ve verimli çalışmadıkları için kaynakları kullanmak yerine boşa harcadıklarını belirmiştir. Eleştiriler karşısında gündeme getirilen NEO bürokratik model ise;kamu sektöründe verimliliği sağlamak için birçok düşünceyi bir araya getirmiştir. Modelin hızla yaygınlık kazanılması ilekamu sektöründe insan ilişkilerinde insan ilişkilerine önem verilmeye çalışılmıştır. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

3-KURUMSAL MODEL Model sosyal bilimcilerinin çalışması sonucu ortaya çıkmıştır. Daha çok politika bilimi ve sosyolojinin kapsadığı alanın bir parçasıdır. Modelde daha çok pozitif bakış açısıyla hareket etmişlerdir. Karmaşık örğütlere bir düzen getirmek istenmiştir. Bu noktada NEO bürokratik ve geleneksel kamu yönetimi modellerinden ayrılmışlardır. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

4-İNSAN İLİŞKİLERİ MODELİ Model klasik,bürokratik ve neo bürokratik modele tepki olarak gündeme gelmiştir. Modelin en önemli ivmesi HAWTHONE araştrmalarıne gerçekleştiren ELTON MAYO döneminde sağlanmıştır. Model grup dinamikleri,eğitime olan duyarlılık,örgütsel gelişme gibi kavramlar üzerinde odaklanmıştır. Karar verme sürecinde müşterilerin ve çalışanların katılımı kişiler arası rekabeti azalma ,açıklık,dürüstlük kendine güven ile kamu yönetime gelişmesine en çok önemli katlılar sağlamıştır. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

5-KAMU TERCİHİ MODELİ Model politik,ekonomik modelin versiyonu olarak değerlendirilmektedir. Modelin;En önemli temsilcilerinden:VİNCENT OSTROM (Amerikan Kamu Yönetiminin Entellektüel Krizi) isimili kitabında kam yönetimi tarihini ve teorisini ve politik felsefeyi bir araya getirmiştir. Kamu tercihi modeli diğer modellere göre daha çok sosyal bilimlerinin davranışsal alanıyla ilgili bir model olarak nitelendirilmektedir. Bürokratik modelde yapı denetim ,yönetim gibi ilkeler üzerinde durulurken etkinlik,verimlilik ve ekonomikliğe vurgu yapılırken neo bürokratik dönemde ise karar verme süreci üzerinde daha fazla durulmaktadır. Modelin teorisyenleri;kamu bürokrasisinin engellendiği sınırlandığı ve bu olumsuzluğun ancak tercih mekanizması ile görülmektedir. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

Kamu tercihi modelinin varsayımlarını şu şekilde özetleyebiliriz; A-) kişiler algıladıkları tercihlerini sıraya koyabilirler ve kolaylıkla karşılaştırma yapabilirler. B-) Tercih sıralamalarının bir mantığı vardır ve birbirlerine bağlıdırlar. C-) Kişiler her zaman için karlarını fazlalaştırmaya çalışırlar. D-)Kişiler yapıları itibari ile egoisttirler.Kendilerini düşünürler.Davranışlarında kişisel refah düzeylerine uygun olarak seçerler. Model kişiler için genelleştirildiği varsayımlarını bürokratlar özelinde de tekrarlanmaktadır. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

KAMU YÖNETİMİNİN İNCELENMESİNDE BAŞLICA YAKLAŞIMLAR Kamu yönetimi,kamu kuruluşlarının ve görevlerinin yönetimi ;özel yönetim ve özel işletmeler akıcı yönetimi biçiminde tanımlanmıştır. Kamu yönetimi le uğraşan bilim adamları,özel yönetimden aldıkları uygulama örneklerini kamu yönetimi bünyesine uyarlama cabası içinde olmuşlardır. Genel olarak kamu yönetimi biliminin gelişiminde 4 teori etkili olmuştur.Bunları şu şekilde özetleyebiliriz. A-)Betimleyici teori: teori çevresinde hiyerarşik yapı ve ilişkiler çevresel koşullar ile birlikte incelenir. B-)Normatif teori: Bu kapsamda kamu yöneticileri karar alternatiflerinde nelere dikkat edecekler?yöneticiler hangi hususlar üzerinde yoğunlaşacaklar?ne tür öneriler getirecekler gibi sorulara cevap aramaktadır. C-)VARSAYIM teorisi: Yöneticilerin kişiği,çalışanlarıniyi ve kötü kişiliklerinin örgitlenmesi gibi varsayımlardan hareket ederek belirlenmektedir. D-)Araçsal teori: Teorinin temel hareket noktası,kurumsal araçlara etkin ve verimli şekilde ulaşmasıdır. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

YASAL YAKLAŞIM Bu yaklaşıma göre yönetim yasalarda öngörülen ilke ve esaslara göre incelenmektedir. Kamu yönetimi yapısını ve işleyişini,yasal çerçevelere ve ilkelere uygun olarak kurmak zorundadır. Yasal yaklaşı,anayasa ve yasal görüş kararlarla genişleyen yönetim yasal hak ve yükümlülüklerine dayanmaktadır. Yaklaşımda ayrıca daha çok düzenleme komitelerinin etkinliği örgütlenmektedir. Yönetimin idari-yasal ve adli yönleriyle ilgilenmektedir. Özellikle eğitim sağlık gibi kurumsal alanlarda bireylerin taleplerinin dikkate alınması gerekmektedir. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

Yaklaşımın birinci kaynağı özellikle kamu yöneticisi açısından değerlendirilen ve üzerinde uzlaşması gereken bir unsur olarak görülen hukuk olmuştur. Yaklaşımın ikinci kaynağı ise kamu yönetiminin hukuklaştırılması olmuştur. Yaklaşımın üçüncü kaynağıda anayasal hukuk olmuştur. Genel olarak bakıldığında yasal yaklaşımın 3 temel süreci olduğu görülmektedir. 1-)İşlemsel süreç: Burada amaç bireylerin kötü niyetten,keyfi muamelelerden,kaprislerden korunmaktadır. 2-)Birey hakları: Bu durum haklar bildirgesinde geçen hakların korunmasını gerektirmektedir.Mahkemeler kararlarda haklarla ilgili olara oldukça hasas davranmaktadır. 3-)Eşitlik: Bu süreçte eşit koruma,eşit yardım,eşit muamele gibi uygulamalar gündeme gelmektedir. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

Kurumsal-Yapısal Yaklaşım Bu yaklaşımın en önemli özelliği yönetimin örgütsel yapısına ağırlık veriyor olmasıdır. Yaklaşım yönetimi örgüt,personel yönetimi ve gerekli mali yasal,denetim araçlarından ibaret görülmektedir. Yaklaşımın en önemli özelliği örgüt yapısına kamu personel yönetimi tekniklerine ve mali yönetim üzerine vurgu yapıyor olmasıdır. Yaklaşım iki yönden de eleştirilmektedir. 1-)kamu yöneminin çevrey ile olan ilişkilerini ihmal etmesidir. 2-)kurumların personellerinin davranışlarını dışlanması üzerinde yoğunlaşmaktadır. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

YÖNETİMSEL YAKLAŞIM Kamu yönetimine özel sektör yönetimi ve ekonomik ilişkiler açısından bakan yaklaşım yönetim ile ilgili çalışmların,3 temel soru ile cevap verilmesi gerekir. Yönetim başarılı bir şekilde neler yapılabilir? Yönetim bunları mümkün olan en üst ve verimlilik düzeyinde nasıl gerçekleştirebilir? Tüm bunlar en az maliyet ve güç ile sağlanabilir? Şeklinde sorulardır. Yaklaşım ideal tip bürokrasi kuramında da kendisine yer bulmaktadır. Yaklaşım ABD’de 19.yüzyıl sonlarında geliştirilmiş dönemde özel sektör zihniyeti ile kamu sektörüne yaklaşılması gerektiği belirlemiştir. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

SOSYO-PSİKOLOJİK YAKLAŞIM Yaklaşım genel olarak bürokratik yapı ile bu yapıda çalışanların etkileşmesini ele almaktadır. Yaklaşım olması gerekeni değil gerçek durumun ne olduğunu araştırmayı amaçlamıştır. Diğer yaklaşımlarda örgütün yapacakları ve yapabilecekleri üzerinde dururken bu yaklaşımda örgütün mevcut durumu incelenmektedir. Hem resmi örgüt hemde birey ve grup davranışı örgütsel yapı içinde değerlendirmektedir. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

SİSTEM YAKLAŞIMI Yaklaşım tek başına yönetsel yapıyı yada insan davranışlarını incelemenin yönetimi anma sürecinde eksikleri olacağını öne sürmektedir. Yaklaşımı kullanan teorisyenlere göre yönetimi anlamanın en iyi yolu onu bir sistem yada bir bütün olarak incelemektir. Yaklaşım yönetimi,personel,örgüt,norm düzeni mali kaynak ve insanlardan oluşmuş bit bütün olarak görmektedir. Yönetimin sosyo-kültürel ,siyasal ve ekonomik çevreden bağımsız olarak incelenmeyeceği içindeki unsurlarla karşılıklı etkileşim içinde olduğu gerektiğini ön görmektedir. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

SİYASAL YAKLAŞIM Yaklaşım kamu yönetiminin nihayetinde politik teori kapsamında bir sorun alanı olduğunu savunmaktadır. Demokrasinin temel sorunu kontrol sorunmluluğunu sağlayabilmektir. Kamu yönetimi temsil sorumluluk seçilmişlerin halka karşı sorumlluğu gibi kavramlar arasındaki ilişkilerden doğrudan etkilenmektedir. Siyasal yaklaşımın bireyi grupların bir parçası olarak da görülmektedir. Bireyi kişiselliğin ötesinde algılamamaktadır.Bireyin çıkarlarını grupta benzer konumda olanlara göre analiz etmeye çalışmaktadır. Her yaklaşımın olumlu ve olumsuz yönleri dikkate alınmalı ve tüm yaklaşımlar bütümleitirilmelidir. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.. FELAT BAVER TAŞÇIER 081226