ŞİRKETLER HUKUKU ALANINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER-II Yeni TTK Semineri – 3 ŞİRKETLER HUKUKU ALANINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER-II Yönetim Kurulu ve Genel Kurul Prof. Dr. İsmail KAYAR ERÜ Hukuk Fak. Ticaret Hukuku Öğretim Üyesi Sivas - 26.06.2013

YÖNETİM KURULUNUN YAPISI MADDE 359- (1) Anonim şirketin, bir veya daha fazla kişiden oluşan bir yönetim kurulu bulunur. T (2) Bir tüzel kişi yönetim kuruluna üye seçildiği takdirde, tüzel kişiyle birlikte, tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından  belirlenen, sadece bir gerçek  kişi de tescil ve ilan olunur. Tüzel kişi adına sadece, bu tescil edilmiş kişi toplantılara katılıp oy kullanabilir. Yönetim kurulu üyesi olan tüzel kişi, kendi adına tescil edilmiş bulunan kişiyi her an değiştirebilir. M. 364 (3) Yönetim kurulu üyelerinin tam ehliyetli olmaları şarttır. (4) Üyeliği sona erdiren sebepler seçilmeye de engeldir.

BELİRLİ GRUPLARIN YK’DA TEMSİLİ Esas sözleşmede öngörülmek şartı ile, belirli pay gruplarına, özellik ve nitelikleriyle belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine ve Azlığa yönetim kurulunda temsil edilme hakkı VEYA yönetim kuruluna aday önerme hakkı tanınabilir. Genel kurul tarafından yönetim kurulu üyeliğine önerilen adayın veya hakkın tanındığı gruba ve azlığa mensup adayın haklı bir sebep bulunmadığı takdirde üye seçilmesi zorunludur. Bu şekilde tanınacak temsil edilme hakkı, HAAO’larda yönetim kurulu üye sayısının yarısını aşamaz. (2) Bu maddeye göre yönetim kurulunda temsil edilme hakkı tanınan paylar imtiyazlı sayılır.

GÖREV DAĞILIMI MADDE 366- (1) Yönetim kurulu her yıl üyeleri arasından bir başkan ve bulunmadığı zamanlarda ona vekâlet etmek üzere, en az bir başkan vekili seçer. Esas sözleşmede, başkanın ve başkan vekilinin veya bunlardan birinin, genel kurul tarafından seçilmesi öngörülebilir. (2) Yönetim kurulu, işlerin gidişini izlemek, kendisine sunulacak konularda rapor hazırlamak, kararlarını uygulatmak veya iç denetim  amacıyla içlerinde yönetim kurulu üyelerinin de bulunabileceği komiteler ve komisyonlar kurabilir.

YÖNETİMİN DEVRİ MADDE 367- (1) Yönetim kurulu esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, düzenleyeceği bir iç yönergeye göre, yönetimi, kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye yetkili kılınabilir. Bu iç yönerge şirketin yönetimini düzenler; bunun için gerekli olan görevleri, tanımlar, yerlerini gösterir, özellikle kimin kime bağlı ve bilgi sunmakla yükümlü olduğunu belirler. Yönetim kurulu, istem üzerine pay sahiplerini ve korunmaya değer menfaatlerini ikna edici bir biçimde ortaya koyan alacaklıları, bu iç yönerge hakkında, yazılı olarak bilgilendirir. (2) Yönetim, devredilmediği takdirde, yönetim kurulunun tüm üyelerine aittir.

TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAMI MADDE 371- (2) Temsile yetkili olanların, üçüncü kişilerle, işletme konusu dışında yaptığı işlemler de şirketi bağlar; meğerki, üçüncü  kişinin, işlemin işletme  konusu dışında  bulunduğunu  bildiği veya durumun gereğinden, bilebilecek durumda bulunduğu ispat edilsin. Şirket esas sözleşmesinin ilan edilmiş olması, bu hususun ispatı açısından, tek başına yeterli delil değildir. (ULTRA VİRES’İN TERKİ) (4) Temsile yetkili kişiler tarafından yapılan işlemin esas sözleşmeye veya genel kurul kararına aykırı olması, iyiniyet sahibi üçüncü kişilerin o işlemden dolayı şirkete başvurmalarına engel değildir. (6)  Tek pay sahipli anonim şirketlerde, bu pay sahibi ile şirket arasındaki sözleşmenin geçerli olması sözleşmenin yazılı şekilde yapılmasına bağlıdır. Bu şart piyasa şartlarına göre günlük, önemsiz ve sıradan işlemlere ilişkin sözleşmelerde uygulanmaz.  

SERMAYE KAYBI ve BORCA BATIKLIK MADDE 376- (1) ½ sermaye kaybı ve sonuçları (2) 2/3 sermaye kaybı ve sonuçları (3) Borca batıklığın sonuçları İki tür ara bilanço hazırlanır: İşletmenin devamlılığı esasına göre Aktiflerin muhtemel satış fiyatlarına göre YK ATM’ye durumu bildirir ve şirketin iflasını ister İflas kararı verilmeden borca batıklığı izale edecek kadar alacaklı, alacaklarını tüm alacaklılardan sonra almayı yazılı olarak kabul ederlerse iflas kararı verilmez. Yönetim kurulu veya herhangi bir alacaklı yeni nakit sermaye konulması dâhil nesnel ve gerçek kaynakları ve önlemleri gösteren bir iyileştirme projesini mahkemeye sunarak iflasın ertelenmesini isteyebilir. İflasın ertelenmesi süreci, İİK. m. 179, 179a ve 179b hükümlerine göre işler. Tatbikat Kanunu m.41/i gereğince iflasın ertelenmesi talep edilince derhal malvarlığının korunması için tedbirler verilir ve kayyım atanır.

YK ÜYELERİNİN ÖZEN BORCU 5. Özen ve bağlılık yükümlülüğü MADDE 369-(1) Yönetim kurulu üyeleri ve yönetimle görevli üçüncü kişiler, görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini dürüstlük kurallarına uyarak gözetmek yükümlülüğü altındadırlar.

YÖNETİM KURULU TOPLANTILARI Yönetim kurulu toplantıları ve kararları Esas sözleşmede aksine ağırlaştırıcı bir hüküm bulunmadığı takdirde, yönetim kurulu üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğu ile alır. Elden imza toplama yoluyla da karar alınabilir. Aynı önerinin tüm yönetim kurulu üyelerine yapılmış olması bu yolla alınacak kararın geçerlilik şartıdır. Onayların aynı kâğıtta bulunması şart değildir; ancak onay imzalarının bulunduğu kâğıtların tümünün yönetim kurulu karar defterine yapıştırılması veya kabul  edenlerin imzalarını içeren bir karara dönüştürülüp karar defterine geçirilmesi kararın geçerliliği için gereklidir. Kararların geçerliliği yazılıp imza edilmiş olmalarına bağlıdır.

YK KARARLARININ İPTALİ ve BUTLANI İptal Edilebilir Kararlar: YK kararları kural olarak iptale tabi değildir. Ancak kayıtlı sermayeli AO’larda YK’nun sermaye artırımı ile ilgili (primli, imtiyazlı pay çıkarma ve yeni pay alma hakkını sınırlama) kararlarına karşı bir ay içinde iptal davası açılabilir. m. 460/5. Ayrıca yargıtay kişi haklarını ağır şekilde ihlal eden YK kararlarına karşı açılan iptal davalarını da kabul etmektedir. Batıl kararlar Yönetim kurulunun kararının batıl olduğunun tespiti mahkemeden istenebilir. (Menfaati olan herkes süreye bağlı olmaksızın) Özellikle; a) Eşit işlem ilkesine aykırı olan, b) Anonim şirketin temel yapısına uymayan veya sermayenin korunması ilkesini gözetmeyen, (bilanço açığını kapatmak için ek ödeme isteyen, dışarıdan birine yk kararlarını veto yetkisi veren) c) Pay sahiplerinin, özellikle vazgeçilmez nitelikteki haklarını ihlal eden veya bunların kullanılmalarını kısıtlayan ya da güçleştiren, (GK’da temsilin yasaklanması, kar amacından vazgeçilmesi, iptal davasının ykk’na bağlanması) d) Diğer organların devredilemez yetkilerine giren ve bu yetkilerin devrine ilişkin, kararlar batıldır.

YK ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU-1 Kurucular, YK üyeleri, yöneticiler ve tasfiye memurları aynı esaslara göre sorumludurlar. M. 553 vd. Sorumluluk sebebi kanundan veya esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerin ihlal edilmesidir. Sayma usulü terk edildi. Kusurlu sorumluluk esastır, kurtulmak için kusursuzluğun ispatı (veya ibra-zamanaşımı) gerekir. (hiç kimse kontrolü dışında kalan yolsuzluklardan sorumlu tutulamaz m. 553/3). Denetçi de durum tersine, kusur ispat edilmelidir. Denetçinin sorumluluğu hem bu yönden hem de miktar olarak sınırlandırılmıştır Sorumluluk şirkete, pay sahiplerine ve şirket alacaklılarına karşıdır Usülünce yetki ve görev devri varsa sorumluluk da devredilmiş olur (seçimde makul özen şartı hariç)

YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU-2 III - Teselsül ve başvuru MADDE 557- (1) Birden çok kişinin aynı zararı tazminle yükümlü olmaları hâlinde, bunlardan her biri, kusuruna ve durumun gereklerine göre, zarar şahsen kendisine yükletilebildiği ölçüde, bu zarardan diğerleriyle birlikte müteselsilen sorumlu olur. FARKLILAŞTIRILMIŞ TESELSÜL (2) Davacı birden çok sorumlu kişiyi zararın tamamı için birlikte dava edebilir ve hâkimin aynı davada her bir davalının tazminat borcunu belirlemesini isteyebilir. (3) Birden çok sorumlu arasındaki başvuru, durumun bütün gerekleri dikkate alınarak hâkim tarafından belirlenir. GEREKÇE

ÖRNEK Yönetim kurulu A,B,C,D ve E’den oluşmaktadır. Şirket yatırım için imar durumu uygun arsa aramaktadır. A, kardeşi K’ye ait arsanın yüksek bedelle şirket tarafından satın alınmasını istemektedir. B’ye konu açılmış ve K’nın B’ye bir miktar ödeme yapması konusunda anlaşmışlardır. A bu konuda danışmanlık yapması ve işlemi gerçekleştirmesi için bir avukata 1.000 TL ödemiştir. Konun görüşüldüğü YK toplantısında B arsanın imar durumu ve emsal fiyatlar konusunda kurula yanlış bilgiler vermiş, C bunlara ikna olmuş, D ve E bu alıma şiddetle karşı çıkmışlardır. D ve E’nin, bu karara A’nın katılamayacağı yönündeki itirazları diğer üç üyenin oylarıyla reddedilmiştir. Bir yıl sonra YK tamamen değişmiş ve arsanın yüksek bedelle satın alındığı iddiasıyla önceki YK üyeleri hakkında sorumluluk davası açmış, mahkeme arsanın 4.000 TL fazla bedelle satın alındığının tespit etmiş, D ve E’nin kusursuz olduğuna, C’nin ise %90 kusurlu olduğuna hükmetmiştir. Bu durumda avukata ödenen 1.000’den A tek başına, kalan 4.000’in tamamından A ve B müteselsilen, bunun 3.600’ünden ise A, B ve C’nin müteselsilen sorumlu olduğuna, D ve E yönünden ise davanın reddine karar verecektir. Rücu ilişkisi de bu oranlara göre mahkeme tarafından belirlenecektir. Sonuçta A (1.000,1,200,200) 2.400 TL, B, (1.200,200) 1.400 TL, C ise 1.200 TL olarak olarak şirket zararından sorumlu olacaklardır. A ve B’nin ödeme gücü yoksa C sadece 3.600 ödeyecektir. Zarardan sorumlu olanlar dava edilmese dahi kusur, sorumluluk ve rücu durumları kararda belirtilecektir.

LO’da MÜDÜRLER Özden organ ilkesi terk edilmiştir. Müdürler ortaklar arasından veya dışarıdan olabilir, en az bir ortağın yönetim ve temsil hakkı olmalıdır. Tüzel kişiler müdür olabilir. M. 623. Birden fazla müdür varsa birisi GK tarafından başkan seçilir Birden fazla müdür varsa, çoğunlukla karar alınır, oylamalarda eşitlik halinde başkanın tarafı üstün sayılır (aksine ES hükmü konabilir) Ticari mümessil ve ticari vekiller ancak GK kararı ile atanabilirler, yetkileri GK tarafından sınırlanır. Ancak müdürler kurulu tarafından görevden alınırlar m. 631

MÜDÜRLERİN AZLİ MADDE 630-(1) Genel kurul, müdürü veya müdürleri görevden alabilir, yönetim hakkını ve temsil yetkisini sınırlayabilir. (2)Her ortak, haklı sebeplerin varlığında, yöneticilerin yönetim hakkının ve temsil yetkilerinin kaldırılmasını veya sınırlandırılmasını mahkemeden isteyebilir. (3)Yöneticinin, özen ve bağlılık yükümü ile diğer kanunlardan ve şirket sözleşmesinden doğan yükümlülüklerini ağır bir şekilde ihlal etmesi veya şirketin iyi yönetimi için gerekli yeteneği kaybetmesi haklı sebep olarak kabul olunur. (4)Görevden alınan yöneticinin tazminat hakları saklıdır.

GENEL KURUL-YENİLİKLER-1 Hangi şirketlerin GK’nda bakanlık temsilcisi bulundurulacağı STB tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecektir Önemli miktarda şirket varlığının toptan satışına yalnızca GK karar verir. Tek pay sahipli anonim şirketlerde bu pay sahibi genel kurulun tüm yetkilerine sahiptir. Tek pay sahibinin genel kurul sıfatıyla alacağı kararların geçerlilik kazanabilmeleri için yazılı olmaları şarttır. Genel kurul, süresi dolmuş olsa bile, yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılabilir. Yönetim kurulunun, devamlı olarak toplanamaması, toplantı nisabının oluşmasına imkân bulunmaması veya mevcut olmaması durumlarında, mahkemenin izniyle, tek bir pay sahibi genel kurulu toplantıya çağırabilir. Mahkemenin kararı kesindir. Genel kurul toplantıya, esas sözleşmede gösterilen şekilde, şirketin internet sitesinde ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanan ilanla çağrılır. NY pay sahiplerine ve adres bildiren HY pay sahiplerine iadeli taahhütlü mektupla toplantı tarihi, gündem ve gazete bildirilir gönderilir. M. 414

GENEL KURUL-YENİLİKLER-2 Organın temsilcisi, bağımsız temsilci ve kurumsal temsilci Şirket, kendisiyle herhangi bir şekilde ilişkisi bulunan bir kişiyi, genel kurul toplantısında kendileri adına oy kullanıp ilgili diğer işlemleri yapması için yetkili temsilcileri olarak atamaları amacıyla pay sahiplerine tavsiye edecekse (ORGAN TEMSİLCİSİ) , bununla birlikte şirketten tamamen bağımsız ve tarafsız bir diğer kişiyi de (BAĞIMSIZ TEMSİLCİ) aynı görev için önermeye ve bu iki kişiyi esas sözleşme hükmüne göre ilan edip şirketin internet sitesine koymaya mecburdur. Yönetim kurulu ilandan 45 gün önce pay sahiplerine ve adaylara KURUMSAL TEMSİLCİ önerme çağrısı yapabilir. Kurumsal temsilci ise yapacaklarını (vaadlerini) içeren bildirge yayınlar. Bildirge pay sahiplerinin talimatı sayılır. Genel kurulda bireysel temsil hükümleri eskisi gibidir.

GENEL KURUL-YENİLİKLER-3 Butlan Genel kurulun, özellikle; Pay sahibinin, genel kurula katılma, asgari oy, dava ve kanundan kaynaklanan vazgeçilemez nitelikteki haklarını sınırlandıran veya ortadan kaldıran, Pay sahibinin bilgi alma, inceleme ve denetleme haklarını, kanunen izin verilen ölçü dışında sınırlandıran, Anonim şirketin temel yapısını bozan veya sermayenin korunması hükümlerine aykırı olan kararları batıldır. Genel kurulun kararına karşı, kötüniyetle iptal veya butlan davası açıldığı takdirde, davacılar bu sebeple şirketin uğradığı zararlardan müteselsilen sorumludurlar.

GENEL KURUL-TOPLANTI NİSAPLARI Esas sözleşme değişikliklerinde toplantı yetersayısı sermayenin ½’sidir (2. toplantıda 1/3) Bilanço zararının kapatılması için yükümlülük getiren, şirket merkezini yurtdışına taşıyan kararlarda oybirliği (2. toplantıda da oybirliği) İşletme konusunun değiştirilmesi, imtiyazlı pay oluşturulması, NYP devrinin sınırlandırılması için toplantı yetersayısı sermayenin % 75’idir. (2. topl %75) Borsa şirketlerinde sermaye artırımına, kayıtlı sermaye tavanının yükseltilmesine, birleşme-bölünme-tür değiştirmeye ilişkin kararlarda nisap ¼’tür. (2. toplantıda nisap aranmaz) m. 421 İşletme konusunun tamamen değiştirilmesi veya imtiyazlı pay yaratılmasına olumsuz oy verenler 6 ay süreyle yeni sınırlamalara tabi olmazlar.

GK KARARLARININ BUTLANI ve İPTALİ Lo M. 622

ELEKTRONİK KURULLAR Sermaye şirketlerinde yönetim kurulu ve müdürler kurulu tamamen veya kısmen elektronik ortamda yapılabilir. Nisaplar aynen uygulanır. Esas sözleşmede hüküm bulunmalıdır. Bütün şirketlerde internet üzerinden genel kurula katılım, öneride bulunma ve oy kullanma mümkündür. Esas sözleşmede hüküm olmalı. Elektronik ortamda kurul işlemleri için gerekli alt yapı sağlanmış ve tedbirler alınmış olmalıdır. AŞ’lerde elektronik genel kurulun uygulanması esasları bir tüzük ile düzenlenir. Tüzükten sonra borsa şirketlerinde elektronik genel kurul zorunludur. Elektronik kurullarda oyun gerçek sahibi tarafından kullanılmasına ve uygulamaya ilişkin esas ve usulleri STB tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

TATBİKAT KANUNU Olaylara Yürürlük Tarihindeki Kanun Uygulanır : TTK’nın yürürlük tarihinden önce meydana gelen olayların hukukî sonuçlarına, bu tarihten sonra dahi yürürlük tarihindeki kanun hükümleri uygulanır. TTK’nın yürürlük tarihinden sonra meydana gelen olaylara bu kanun hükümleri uygulanır. TTK’nın yürürlük tarihinden sonra açılmış olan davalarda, mahkeme herhangi bir sebeple eski TTK’yı uygulamışsa, kararında bunu ve gerekçesini açıkça belirtir. Kanunla Düzenlenen İşler : Tarafların iradelerinden bağımsız olarak, kanunla düzenlenen hukukî ilişkilere, bunlar TTK’nın yürürlüğe girmesinden önce kurulmuş olsalar bile, TTK hükümleri uygulanır. Beklenen haklar: Önce gerçekleşmiş olup da TTK’nın yürürlüğe girdiği tarihte henüz herhangi bir hak doğurmamış olaylara TTKhükümleri uygulanır. Kazanılmış haklar : Bu Kanunda kazanılmış haklar korunur. Zamanaşımı ve Hük Düşürücü Süreler : Yeni TTK’dan önce işlemeye başlamış zamanaşımı sürelerine Eski TTK uygulanır. Diğer hususlar yeni TTK’ya tabidir. Yollamalar : Mevzuat, s özleşme, taahhütname, beyan ve benzeri metinlerde TTK’ya yapılan yollamalar varas yeni TTK’daki karşılığı hükme yapılmış sayılır, yoksa MK. m. 1 hükmü uygulanır