Organ ve Sistemlerin Meydana Gelişi

Organ ve Sistemlerin Meydana Gelişi Embriyonel yaprakların (ektoderm endoderm ve mezoderm) gelişmesi tamamlandıktan sonra embriyonel devre sona erer, fötal devre başlar. Fötal devre bu yapraklardan organ ve sistemlerin meydana geldiği devredir.

Ektodermden Meydana Gelenler

1-)Sinir sisteminin gelişmesi a-) Cerebral organlar (cerebrum, cerebellum ve medula oblongota dır)

Kanatlılarda memeli hayvanlarda ve insan da ise diencephalonda n bu divertikül neurohypophisde olduğu gibi karakteri kazanarak epifizi meydana getirir. Diencephalon’un tavanında ayrıca pleksus chorioideus da gelişir. İnce olan diencephalon tavanı kendisine dıştan yapışan bol damarlı pia mater ile birlikte üçüncü ventraculus içerisine kıvrılar biçiminde uzayarak pleksus chorioideus u yapar.

Encephalon’un saydığım bölümleri bir takım boğumlar aracılığı ile bir birlerine bağlanmıştır. Gerek bu boğumların gerekse bölümlerin içerisinde birbiriyle irtibatta olan kanallar ve boşluklar vardır. Bu boşluklar, Telencephalonda: ventraculus lateralis Diencephalonda: ventraculus tertius Mesencephalonda aquaductus Sylvii Metencephalonda ve Myelencephalonda: ventraculus quartus ( 4. ventrikül) İsimlerini alırlar. Ventraculus quadrus, medla spinalis içerisinde uzayan canalis centralis ile devam eder.

b-) Medula spinalis: Encephalon’u meydana gelişinden sonra canalis neuralisin geri kalan kısmı canalis medullarisi yapar. Bu duvarı kanalı başlangıçta tek katlı prizmatik hücrelerden yapılmıştır. Sonradan bu hüreler çoğalarak duvarı kalınlaştırır ve medula spinalisi meydana getirirler. Daralmış bulunan canalis medularis ise canalis centralis olarak kalır. Gelişme devresinde gerek beyin bölümlerinin gerekse medula spinalisin histolojik yapısında üç çeşit hücreye rastlanır: neuroblastlar, glioblastlar,ve ependim hücreleri. Neuroblastlar sinir hücreleri ve uzantılarını, glioblastlar sinir sisteminin destek dokusunu meydana getirirler. Neuroglialar grubunda olan microglialar ise mezenşim meşenlidir. Ependym hücreleri ise canalis centralis ve beyin boşluklarını döşer.

c-) Sinir gangliyonları:

2) Deri ve epidermoidal oluşumların meydana gelişi:

Derma epidermise parmak şelinde uzantılar göndererek onunla sıkı sıkıya kaynaşır. Bu durum aynı o zamanda damarlı olan dermanın epidermisi beslemesini de kolaylaştırır. Çünkü epidermis bir epitel dokudur ve damarlardan yoksundur. Bu şekilde gelişmesini tamamlayan deride sonradan bir takım değişiklikler meydana gelerek kıllar, tırnaklar, boynuzlar, süt bezleri, ter bezleri ve yağ bezleri teşekkül eder. Menşei epidermisten alan bu teşekküllere epidermoidal teşekküller denir.

b) Kıllar (pilae):

Tırnak ve boynuzlarda epidermisin değişik bir yapı meydana getirmesi ile teşekkül eder. Süt bezleri, ter bezleri ve yağ bezleri ise epidermisin yer yer dermaya çöküntüler meydana getirerek tubuler yada tubulo alveoler teşekküllerdir.

c) Süt bezleri : Memelerin gelişeceği yerde epidermis kalınlaşarak süt kristallerini meydana getirir. Bu kristallerden önce epital tomurcukları sonra da bunların içleri eriyerek epital borucoklar oluşur. Derialtı bağdokusuna doğru uzayan bu borucuklar süt kanallarnı yaparlar bu kanalların bağ dokusu içerisindeki kapalı uçları sonradan genişleyerek alveol şeklini alırlar. Bu kısım bezin salgı yapan kısmıdır. Yağ bezlerinin ve ter bezlerinin gelişmesi de süt bezlerinde olduğu gibidir.

3) Duyu organlarının meydana gelişi: Bu bölümde göz kulak ve koku alma organlarının gelişmesini inceleyeceğiz.

Gözün gelişmesi:

Kulağın oluşumu:

ÖZET İç kulak: ektodermden Orta kulak: endoderm ile endodermden Dış kulak: ektodermden Kulak zarı: içte endoderm, ortada mezenşim, dışta ektodermden meydana gelir.

Koku alma organının oluşması: Bu organ ektodrmden gelişir. Önce alın çıkıntısı üzerindeki ektodermde sağlı-sollu iki oluk belirir. Sonradan derinleşen bu oluklar kapanarak burun boşluklarını meydana getirir. Zamanla burun boşluklarının dip kısmını örten epitel hücreleri koku hücrelerine değişerek koku alma organı teşekkül eder.

4) ağız boşluğu ile ilgili organların meydana gelişi: Bu bölümde tükrük bezleri dil, dişler ve adenohypophysin’in gelişimi incelenecektir. Ağız boşluğu ektoderm çöküntüsünden ibaret olan stomodaeum’un gelişmesi ile meydana gelir. Bunun çok katlı yassı epiteli altındaki bağdoku ile birlikte ağız mukozasını yapar.

Tükrük bezlerinin oluşması: Ağız mukozası epitali bağdoku içerisine birtakım eveginasyonlar yaparak tükrük bezlerini meydana getirir. Divertikül şeklindeki bu eveginasyonların bazıları müstakil organlar halinde gelişerek büyük tükrük bezlerini meydana getirirler;diğer bazıları da dudak yanak ve dil mukozasındaki küçücük tükrük bezlerini yapar. Örtü epitel olarak görev yapan ağız mukozası epitelide bu divertikülün uç kısmında, dip kısmında bez epiteline değiştirerek fonksiyonuna adapte olur ve salgı yapmaya başlar.

Dilin oluşması: Tükrük bezinin gelişmesi sırasında ağız boşluğunun arka kısmının taban epitelinde öne doğru iki kabartı meydana gelir. İçten mezoderm ile desteklenmiş bulunan bu ektodermal tabakalar sonradan birbirine kaynaşarak dilin gövde ve uç kısımlarını meydana getirirler. Dilin kök kısmı ise üçüncü bir kabartı halinde birinci yutak kavsinden gelişir. Dilin iç kısmındaki çizgili kaslar ve bağdoku mezenşiminden meydana gelir.

Dişlerin oluşması:

ÖZET Mina: ağız boşluğu epitelinden Dentin: ondontoblast hücrelerinden Cement: diş torbacığından Diş pulpası: mezenşimden gelişir.

Hypophyzyn oluşması:

ÖZET Adenohypophyz: ağız boşluğu epitelinden. Neurohypophyz: diencephalondan meydana gelir.