BAĞLAR RAM MELEK ALTUĞ REHBERLİK HİZMETLERİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI

GÖRÜŞME TEKNİKLERİ Danışanla danışman arasında amaçlı ve planlı, kendine özgü kuralları olan bir konuşmadır. Bilgi toplama, bireyin sorununu teşhis ve iyileştirmede kullanılan bir tekniktir.

Görüşmenin Amacı Öğrenciye problemini kendi ifadesiyle ortaya koymasına yardımcı olmak. “Arkadaşları ile yaşadığı sorun hakkında bilgi toplamak.”!! Gerekli bilgileri öğrenciye vermek. “ Alan seçimi….”!! Öğrencinin kendi imkanlarını daha iyi anlamasına yardımcı olmak. “Bazen koşulları değiştiremeyiz ama var olan koşulları en iyi şekilde değerlendirmesine yardımcı olabiliriz.”!!

Görüşmenin Amacı Problemin çözümü için gerekli iç görüyü kazanmasına yardımcı olmak. “ Farkındalık yaratmak.” Gerginlikten kurtulmasını ve duygularını olumlu yönde değiştirmesini sağlamak. “Telkinde bulunmaktan ziyade sağlıklı verilere dayandırılarak destek sağlanması.”

Görüşmenin Amacı Kaynak kişilerden iyi bildiği konulara ilişkin ya da kendi kişisel nitelikleri ile ilgili olabildiğince nesnel bilgiler toplama. Kişiden, gözlenmesi olanaksız davranışları, tutum ve düşünceleri konusunda sözel bilgiler alma. “Sınıfta yaşanan tatsız bir olayı sadece öğretmenden dinleyip öğrenci ile ilgili kesin bir kanıya varmak” !!!

Görüşmenin Amacı Bireyin kişilik örüntüsünü, zihinsel duygusal ve sosyal niteliklerini tanıma ve teşhis etme. Bireyin davranışlarını değiştirme ve düzeltme amacıyla “ Süreklilik ilkesini gözardı etmememiz gerekir.”

GÖRÜŞME TÜRLERİ NELERDİR? Bilgi Toplama Görüşmeleri a)Kamuoyu Görüşmeleri : Kamuoyunu ilgilendiren bir konu hakkında bireylerin görüşlerini, tutum ve inançları vb. saptamak amacıyla yapılan görüşmelerdir. b) Nüfus Sayımı Görüşmeleri c) Sorunları saptama ve değerlendirme görüşmeleri : Kişinin sorunlarının niteliğini ve nedenlerini öğrenmek için yapılan görüşmelerdir. d) Aile ziyareti görüşmeleri : Aile ve öğrenciye dair anamnezin alınması , gerekli yönlendirme ve konsültasyon çalışmalarının yapılması

Bilgi Verme Görüşmeleri a) İş ve Meslek Hakkında Bilgi Verme Görüşmeleri b) Yeni Duruma Alıştırma / Oryantaston Görüşmeleri c) Danışma Görüşmeleri d) Basın Görüşmeleri

Kişisel Yardıma Yönelik Görüşmeler Bireye kişisel, sağlık ve psikolojik yardım sağlamaya yönelik görüşmelerdir. Klinik görüşmeler, bireyin durum ve davranışlarında değişimi amaçlar. Görüşmenin temel işlevi, bireyin kendisini ve sorununu daha iyi tanımasına, yaşamını etkileyen konularda etkili kararlar verebilmesinde, çevresini daha iyi organize edebilmesine, insanlarla iyi ilişkiler kurabilmesine ve sorunlarını çözebilmesine yardım etmektir.

Görüşmede, İlişki Kurmada İlke ve Tutumlar Saygınlık Görüşmeyi yapan profesyonelin danışanı koşulsuz olarak olduğu gibi saygın bir birey olarak kabul etmesidir (Kabul sürecinde toplumsal ve kişisel değerler ön plana çıkıyor). ** Her bireyin değerli olduğu izlenimini uyandırmak.

Empati, birleştirici olma, yakınlık ***Görme engelli bir bireyi anlamak istediğimizde gözlerimizi kapatmamız yeterli olmayabilir çünkü tekrar gözlerimizi açacağımızı biliyoruz.***  

Saydamlık Kişinin duygu ve düşüncesini olduğu gibi ifade edebilmesi, içi dışı bir olması, olduğu gibi görünebilmesi ve dışa açık olması, ideal şekli ile cam gibi saydam olabilmesidir. ** Öğrenci hiç sevmediğimiz bir davranışı sergilerse sınırlar dahilinde saydam olunabilir.**

Transferans Başından geçen olayları, yakınlarına ve belli kişilerle ilgili olarak geliştirdiği bilinçli ve bilinçsiz duygu, düşünce ve isteklerini görüşmeciye yöneltmesi anlamında kullanılır. Görüşmecinin hastasına karşı bilinçli ya da bilinçsiz geliştirmesine de “Karşıt Transferans” denir. ** Öğretmenleri ile iletişimi kötü olup sizlere de yansıtabilir, sizi de o kategoriye dahil edebilir.**

İlgilenme Görüşülen kişi ile uyumlu ve güvenli bir ilişki kurulması görüşmeyi olumlu yönde etkiler. Empatik bir anlayış, arkadaşça bir tutum, güvenli bir ortam yaratma, gizlilik ilkesine uyma, kişinin durumunu planlı olarak izleme, dikkatle dinleme İlk harekete geçme sorumluluğunu kişiye bırakma ve bunun hissettirilmesi, danışana konuşma yönünden daha çok fırsat verilmesi ilgi işaretleri olarak görüşmenin kalitesini olumlu yönde etkiler.

Direnç gösterme Görüşmede,kişinin çeşitli kaygılarla bilinçaltı yaşantı ve duygularını bilince çıkarmaktan ve anlatmaktan kaçma ve engelleme eğilimidir. Sorumluluğun Paylaşılması Yardım amaçlı görüşmelerde, her iki tarafın sorumlulukları paylaşması ve kendilerine düşen sorumlulukları yerine getirmeleri gerekir. Tüm sorumlulukların profesyonel tarafından alınması uygun değildir.

Dinleme Görüşmenin temel tekniklerinden birisidir. İyi bir dinleyici olmak ve kişinin söylediklerinin gerçek anlamını iyice kavramak gerekir. Etkili Dinlemenin Özellikleri Nelerdir? Dikkati vererek ve kesmeden dinleme Ne söylendiğini, detayları ile hatırlama Görüşme sırasında anlatılan ile hissedilen duyguyu iyi izleme

Duyguları daha iyi anlayabilmek için sözel olmayan ipuçlarına bakma Görüşme sırasında durmalara ya da sessiz kalma durumlarına karşı toleranslı olmaya çalışma, Sessizliği bozacak sorular sormaktan kaçınmak Kendinizi sakin hissedemediğiniz durumlarda sakinliği korumaya çalışma Anlatılan durum ile ilgili olarak kendiniz o durumu yaşayan biri olarak kabul edip neler hissettiğinize anlamaya çalışma,

Yüz yüze görüşmede cevaplayıcının görüşme esnasında kullandığı dilin yanında jest ve mimikleri ile verdiği mesajlar da bilgi verici olabilir ve değerlendirilebilir. Görüşmeci, görüşme esnasında cevaplayıcının verdiği anlık tepkileri ve yanıtları gözlemleme şansına sahiptir.

. Soru Sorma : Sözel iletişim araçlarından birisidir. Ne zaman soru sorulmalı? a) Kişi söylemek istediği bir şeyi söyleyemediği ya da güçlük çektiği zaman konuşmasını kolaylaştırmak amaçlı soru sorulabilir. b) Kaygıların görüşme ilişkisini karıştırdığı veya kişinin kendisini güven içinde ve rahat hissetmediği anlarda soru sorulabilir veya ortaya çıkan durumlarla ilgili kısa açıklamalar yapılabilir. .

Görüşmeci cevaplayıcıya daha derinlemesine yanıtlar alabilmek için ek sorular sorabilir. Öğrenci : “ Annem ile kavga ettim çok mutsuzdum ben de dışarıya çıktım biraz yürümek istedim o esnada bir kaza oldu bizim köşede.” Öğretmen 1 : “ Kazada kimse yaralandı mı ?” !!!! Öğretmen 2: “ Annen ile kavga etmenin sebebi neydi”

c) Görüşme sırasında arada atlanmış veya yarım bırakılmış konuları hatırlatıcı nitelikte sorular sorulabilir. d) Görüşme sırasında ifade edilen bilgilerin güvenirliğini, doğru hatırlanıp hatırlanmadığını kontrol etmek için sorular sorulabilir. e) Özel bir konuda bilgi almak ve görüşmeyi genişletmek, açmak ve bireyin duygusal davranışlarını gözlemek için de sorular sorulabilir

Dikkat edilecek hususlar Görüşme esnasında gelen kişi nasıl karşılanmalı? İsmi ile hitap edip oturduğumuz yerden ona yönelmek kendisini iyi hissetmesini sağlayacaktır. Hoş geldiniz dedikten sonra oturmaları için yer göstermemiz gerekiyor Oturma düzeni “Öğrenciler ile yapılacak görüşmelerde oturma düzeni kapıyı çalacak kişinin öğrenciyi görmeyecek şekilde düzenlenmesi gerekir.”

Görüşmenin yapıldığı ortam Görüşme sakin bir yerde yapılmalıdır. Görüşme kişi ile yalnız olarak yapılmalıdır. “ Başka öğrenci , öğretmen, idarecinin olmaması öğrencinin kendini rahat hissetmesi için önemli.”

Kitaplık varsa desimal dosyalama sistemi düzenlenmeli. Öğrencilerin kendini iyi hissetmeleri için gerekli görsel malzemeler kullanılmalı ‘tablo, aksesuar’ Öğrencide iyi bir izlenim uyandırmak için masamızın üstü düzenli olmalı

Görüşme saatleri içerisinde araya başka uyarıcıların girmesi önlenmeli ‘telefon, bilgisayar’ Danışanla iyi ilişkiler kurulmalı. Serbest konuşması sağlanmalı.

Kişisel yaşantılara ağırlık verilmeli. “Şikayetçi olarak gelen görüşmecinin odak noktası diğerleri olur görüşme esnasında mümkün olduğunca görüşmecinin kendisini koymaya çalışın.” Bireyin duygusal yönü vurgulanmalı

Eleştiri ve değerlendirmeden kaçınmalı “Görüşmeciler genelde duygu ve düşüncelerinin ayırdına varamadıkları için görüşmelerinizde mümkün olduğunca duygulara odaklanın.” “Düşünceleri için sürekli onay bekleyebilirler onaylamaktan ziyade söylediklerini onlara yansıtın bu da sizin onlara önem verdiğinizi gösterecektir- *Annem beni sevmediği için bana öyle davranıyor değil mi? *Annenin seni sevmediği için böyle davrandığını düşünüyorsun ama …..

Dikkat edilecek hususlar Dil açık ve sade olmalı. Samimiyet algısı bireyden bireye farklılık göstermektedir. Bu konuda dikkatli olmamız gerekir. Kimi öğrencinin omzuna dokunmak onu desteklediğiniz yanında olduğunuz anlamına gelir kimisi için de taciz olarak algılanır. Diğer bir dikkat etmemiz gereken husus öğrenciye lakap takma, ismini bozma, yada başka bir sıfat yüklemek samimi olmanın göstergesi değildir sizin bulunduğunuz statüyü zedeler

Yüksüz, açık uçlu sorular sorulmalı. Anneni sevmiyorsun değil m ?- Yüklü bir soru ve kişinin evet hayır cevabını vermesini sağlar bu da görüşmenin seyrini değiştirir sizin sürekli soru sormanızı bekler. Geçiş soruları titizlikle seçilmeli. Sözel olmayan ipuçları da izlenmeli. Özellikle arafta kalınan durumlarda ipuçları bizim için çok önemli!!

Genel ifadeler özgül hale getirilmeli. Bir olay hakkında konuşurken genelde insanlar böyle yaparlar demek yerine sen bu durumda ne yaparsın demek daha sağlıklı veriler elde etmemizi sağlar. Söylenmeyenlerle de ilgilenilmelidir. Satır araları bizlere ipucu sunar bu yüzden önemliler . Profesyonel kavram ve düşüncelerde esnek olmalıdır

Yüz yüze görüşme yönteminde iletişimi geliştirme olanağı vardır Yüz yüze görüşme yönteminde iletişimi geliştirme olanağı vardır. Görüşmecinin cevaplayıcı ile kurduğu ilişki ne kadar güçlü ise cevaplayıcının verdiği bilgiler de o derece doğru ve ayrıntılı olur. “Öğrenci ve öğretmenler ile kurduğunuz ilişki görüşmelerinizin seyrini de değiştirir.”

Görüşmenin Aşamaları Hazırlık Safhası Görüşmenin amacı tespit edilmeli, Neden görüşme yapıyoruz? Hedef belirlenmeli Okulda öğrenciler için toplu kayıt tutulup öğrenci hakkında ön bilgi sahibi olunmalı, Öğrencilerin bilgilerinin yer aldığı arşiv olağan üstü bir durum söz konusu olduğunda başvurulacak temel verileri barındırmalı.

Görüşmenin Aşamaları Görüşmede neler sorulacağı önceden tespit edilmeli, Uygun bir görüşme yeri hazırlanmalı, Görüşmenin zamanı önceden tespit edilmeli ve öğrenciye bildirilmelidir.

Görüşmenin Aşamaları: b) Görüşme Safhası Öğrenci güler yüzle karşılanmalı, Öğrencinin kendini rahat ve güven içinde hissetmesi için gerekli ortam sağlanmalı Öğrencinin hal ve hatırı sorulmalı, Daha çok öğrenci konuşturulmaya çalışılmalı, öğrencinin sözü kesilmemeli

Görüşmenin Aşamaları Danışman görüşmeyi öğrenciye nasihat etmek için çıkmış bir fırsat olarak değerlendirmemeli, Konuyla ilgili olmayan sorular sorulmamalı, Konuşmanın sonunda kısa bir özet yapılmalıdır.

c) Görüşme Sonrası: Görüşmede konuşulanlar sır olarak saklanmalı, Görüşmede öğrenilen gerçekler objektif olarak yazılmalı, Tutulan kayıtlara bir yorum yapılmalı tutulacak yol ve tavsiyeler belirtilmeli.

Görüşme formlarının uygulanması Konuşmalar görüşmeden sonra hemen kayıt edilmelidir. Daha sonra kayıt formuna görüşmenin özeti ve gözlenen önemli davranışlar kayıt edilir.

Okul rehberlik hizmetleri görüşme formu Öğrencilere yönelik Öznel kimlik bilgileri Ev ve aile yaşamına ilişkin bilgiler Başka insanlarla ilişkileri hakkında bilgiler Başarı~yetenek - ilgi ve geleceğe yönelme

Okul rehberlik hizmetleri görüşme formu Ailelere yönelik : Ailenin sosyo-ekonomik durumu Aile içi iletişim Gelişim Sağlık Arkadaşlık Sosyal faaliyetler Yetenek Düzenli yaşam ve sorumluluk alma Okul yaşamı Problem davranışlar Anne-babalara yönelik sorular