MISIR ARAP CUMHURİYETİ İLE TİCARİ İLİŞKİLER VE İŞ İMKANLARI

BAŞLIKLAR 1- Mısır Pazarı Hakkında Genel Bilgi 2- Mısır’ın Dış Ticareti ve Türkiye’nin Payı 3- Türkiye-Mısır Dış Ticaretinde Yaşanan Sorunlar 4- Mısır’da Yatırım İmkanları 5- Türkiye’nin Mısır’daki Yatırımları 6- Türk Firmalarının Mısır’daki Yatırımlarında Dikkat Etmesi Gereken Hususlar 7-Türkiye-Mısır Serbest Ticaret Anlaşması

Reel Milli Gelir Kişi Başına ($) Mısır Pazarı Hakkında Genel Bilgi-1 Mısır’ın Temel Makro Ekonomik Göstergeleri 2004 2005 2006 2007 2008 Milli Gelir (milyar $) 78 92.6 98 105 120 Reel Büyüme (%) 4.1 4.5 6.8 7.1 7.2 Reel Milli Gelir Kişi Başına ($) 1,036 1,323 1,374 1,453 1,508 İşsizlik Oranı (%) 10 9.5 9,1 8,4 Enflasyon Oranı (%) 11,2 3.9 7,2 8,6 20,2 Döviz Kuru (Dönem Sonu) (Mısır Lirası/$) 6,5 5.79 5.746 5.481 5,62 (1 Nisan 2009 itibarıyla) Bütçe Açığı (milyar $) 6,7 7,8 9,9 11

Mısır Pazarı Hakkında Genel Bilgi-2 DIŞ EKONOMİK GELİŞMELER 2005 2006 2007 2008 Süveyş Kanalı Gelirleri milyar $) 3.306 3.558 4.170 5.175 Turizm Gelirleri (milyar $) 6,4 7,2 8,1 10,8 Net Uluslararası Rezervler (milyar $) 19.3 22.9 24.4 34.5 Dış Borç (milyar $) 28.94 29.59 29.90 33.89

Mısır Pazarı Hakkında Genel Bilgi-3 Dolaysız Yabancı Sermaye Yatırımları  2005 2006 2007 2008 Doğrudan Yabancı yatırımlar (net) 3.902 6.111 11.053 13.237 En Fazla Yatırımı Olan Ülkeler ABD, İngiltere, Fransa, İsviçvre, BAE, Suudi Arabistan, Hollanda, Lübnan, Yunanistan, Türkiye

2- Mısır’ın Dış Ticareti ve Türkiye’nin Payı

Mısır’ın Dış Ticareti -1 (Milyar $) 2005 2006 2007 2008 (Tahmini) İhracat 13.833 18.455 22.017 29.355 İthalat 24.193 30.441 37.834 52.771 Ticaret Hacmi 38.026 48.896 59.851 82.126 Ticaret Açığı -10.359 -11.986 -16.290 -23.415

Mısır’ın Dış Ticareti ve Türkiye’nin Payı -2 Mısır’ın Dış Ticaretinde Başlıca Ülkeler (2008) ABD (% 23.3), İngiltere (% 6.7), İtalya (%6.1),Almanya (% 5.7), İsviçre (% 4.7), Fransa (% 4.2), ÇHC (% 4.1), Hindistan (% 3.7), Hollanda (% 3.2), BAE(%2.9) Türkiye % 1.8 ile Mısır’ın dış ticaretinde ile 14. sıradadır. ------------------------------------------------------------------------ 2008 yılında, Türkiye’nin İhracatında Mısır 24. Sırada iken Türkiye’nin İthalatında Mısır 39. Sırada idi. 2009 yılının ilk 2ayında, Türkiye’nin İhracatında Mısır 11. Sırada iken Türkiye’nin İthalatında Mısır 43. Sıradadır.

Türkiye-Mısır Dış Ticareti-1 (1000 $) 2004 2005 2006 2007 2008 2009-2 AY Mısır’ın İhracatı 254,296 262,704 386,317 679,932 942.817 80.282 Türkiye’nin İhracatı 471,680 685,675 709,353 902,703 1.425.691 437.505 Ticaret Hacmi 725,977 948,379 1.095,67 1.582,635 2.368.508 517.787 Türkiye’nin Dış Ticaret Fazlası 217,384 422,971 323,036 222,771 482.874 357.223

Türkiye-Mısır Dış Ticareti-2 (1.000 $) 2007 2008 2007 / 2008 (%) Mısır’ın İhracatı 679.932 942.817 39% Türkiye’nin İhracatı 902.703 1.425.691 58% Ticaret Hacmi 1.582.635 2.368.508 50% Ticaret Fazlası 222.771 482.874 117%

Türkiye-Mısır Dış Ticareti-3 (1.000 $) 2008/2 Ay 2009/2 Ay 2008-2 Ay/2009-2 Ay (%) Mısır’ın İhracatı 197.230 80.282 -59% Türkiye’nin İhracatı 183.218 437.505 139% Ticaret Hacmi 380.448 517.787 36% Ticaret Fazlası -14.012 357.223 YIL SONU TİC. HACMİ TAHMİNİ 4 Milyar $ 11

Türkiye-Mısır Dış Ticareti-4 Mısır’a İhracatımızda Başlıca Maddeler demir-çelik mamulleri, otomotiv ve yan sanayi ürünleri, Altın * dokumaya elverişli sentetik lifler, meyve ve sebzeler, plastik mamülleri, kimyasallar, metal eşya, çeşitli makinalar, dokumacılık ürünleri.

Türkiye-Mısır Dış Ticareti-5 Mısır’dan İthalatımızda Başlıca Maddeler karbonlar, pamuk, pirinç, dokumaya elverişli lifler, petrol ve ürünleri, cam kumu, klinker, fosfat, kimyasallar, dokumacılık ürünleri, elektriksiz makinalar.

3- Türkiye-Mısır Dış Ticaretinde Yaşanan Sorunlar

Türkiye-Mısır Dış Ticaretinde Yaşanan Sorunlar-Özet- Mısır’daki cari yüksek gümrük vergileri. İhracat bedellerinin ödenmesinde bankacılık sistemi dışına çıkılması. Çifte Fatura/Düşük Fatura düzenlemeleri Doğrudan bankacılık sistemi olmaması. Karşılıklı vize uygulamaları. Mısır Gümrüklerindeki ağır bürokrasi ve otomasyona geçilmemiş olması. Keyfi Standart Uygulamaları İskenderiye’de Ticaret Ataşesi Bulunmaması

5- Mısır’da Yatırım İmkanları

Mısır’da Yatırım İmkanları Mısır, aşağıda belirtilen sebeplerle yabancı yatırımlar açısından cazip bir ülke durumundadır: Girdi Maaliyetlerinin Düşüklüğü (Başta İşçilik, Elektrik, Su ve Doğalgaz vb.) Tercihli Ticaret Anlaşmaları Nedeniyle Birçok Pazara Gümrük Vergisiz İhracat İmkanı (AB, GAFTA, COMESA, Türkiye, EFTA, Çeşitli Arap Ülkeleriyle İkili STA’lar Nitelikli Sanayi Bölgeleri (QIZ) Yoluyla ABD’ye Gümrük Vergisiz İhracat İmkanı (%11,7 İsrail Girdisi 2007 Ekim ayında 10,5 e düşmüştür)

Mısır’da Yatırım İmkanları Temel girdi maliyetleri : İşçi ücretleri ($ / ay) : 40-150 $ (primler dahil) Elektrik (sent / KW) : 3,3 sent. Su (sent / m3) : 21 sent Doğal Gaz (sent / m3) : 4,2 sent Kurumlar Vergisi %20. Gelir Vergisi: %20. KDV (Satış Vergisi Adı Altında) : %5 - %25. Ortalama %10. Sosyal Sigorta Primleri : İşverence %26, İşçilerce %14 oranında

6- Türkiye’nin Mısır’daki Yatırımları

Türkiye’nin Mısır’daki Yatırımları STA akdini müteakiben son dönemde Mısır’a yatırım yapan Türk Şirketlerinin sayısında büyük bir artış yaşanmıştır. Ülkemizin Mısır’daki yatırımlarında, başta tekstil ve konfeksiyon sektörü olmak üzere artış görülmüş olup, firmalarımızın büyük bir bölümü başkent Kahire ve çevresi ile liman şehri olması nedeniyle İskenderiye ve Bourgel-Arap bölgelerini tercih etmiştir. Firmalarımızın bir kısmı yatırımlarına başlamış iken bir kısmı ise halihazırda fizbilite çalışmalarını sürdürmektedir. Mısır, firmalarımızca, Güneydoğu Asya ülkeleriyle rekabet edilebilecek tek ülke olarak görülmekte ve daha önce yatırım imkanlarının araştırıldığı ülklerde yatırımdan vazgeçilerek tüm yatırımlarının Mısır’a kaydırılacağı açıklanmaktadır.

Türkiye’nin Mısır’daki Yatırımları 203 Türk firması (bunlardan 50 kadarı büyük sanayi tesisidir) ve 3 müteahhitlik firmasına ek olarak, 36 firmamız fabrikalarını açmak üzere son çalışmalarını yapmaktadır. 6 Ekim Kentinde bir Türk Sanayi bölgesi kurulmaktadır. Fizibilite çalışması yürüten firmaların sayısı ise (üretim, parakende ve temsilcilik ofisi), 200’ü bulmaktadır. Halihazırda 1,2 Milyar dolar seviyelerinde olduğu tahmin edilen Mısır’daki Türk yatırımlarını önümüzdeki 1 yıl içerisinde 2 Milyar dolar seviyesine çıkarabileceği öngörülmektedir.

Türkiye’nin Mısır’daki Yatırımları Bunların yanı sıra, 37 Mağaza, Showroom ve Temsilcilik Ofisine kısa sürede 35 yeni firmanın daha eklenmesi gündemdedir. (İstikbal, Beymen, Sarar, Damat & Tween, Vakko, Little Big, Zeki Triko, Kilim Mobilya, Yağmur Mobilya, Adil Işık, Aydınlı Grup Mağazaları gibi)

7- Türk Firmalarının Mısır’daki Yatırımlarında Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

Türk Firmalarının Mısır’daki Yatırımlarında Dikkat Etmesi Gereken Hususlar-1 (Firmalarca Bildirilen) Firma Kuruluş Kuralları ve Süreci. Mısır Makamlarınca Verilen Malumatın Zaman Zaman Yanlış Çıkması Ve Kurallar Ve Mevzuatta Ani Ve Yazılı Olmayan Değişiklikler. Kamu İdarelerinde İyi Yönetişime İlişkin Unusurların Olmayışı (Mısır Kamu Kurumları Arasında Koordinayon Bulunmaması, Diğer Kuruma Ait Mevzuatın Bilinmemesi, Gönderilen Evrakların Kaybolması, Firma Başvurularının ve Resmi Yazıların Cevaplanmaması)

Türk Firmalarının Mısır’daki Yatırımlarında Dikkat Etmesi Gereken Hususlar-2 Firmaların Sahip Olduğu Fabrikaların Ruhsat, Elektrik, Su, Doğalgaz Gibi Altyapı Hizmetlerinin Sağlanmasında Gecikmeler. Yatırımlara Başlanmadan Önce Sınai kalkınma İdaresi Trafından Talep Edilen Teminat Mektubu. Bazı Mısır’lı Kamu Görevlilerinin Çalışılması Önerilen Avukat, Mali Müşavirlik Ve Sair Danışmanlık Firmaları İle Gayriresmi İrtibatları. Mısır’da Yaratılması Gereken Katma Değer Oranı. Son Dönemde Sanayi Bölgelerinde ve Serbest Bölgelerde Altyapısı Bulunan Arazi ve Bina Bulunanmaması.

Türk Firmalarının Mısır’daki Yatırımlarında Dikkat Etmesi Gereken Hususlar-3 Daha Önce Sanayi Bölgelerinde Ve Serbest Bölgelerde Mısır’lılara Tahsis Edilen Alanlarda Yapılan Binalar İçin İstenilen Fahiş Bina Kira Bedelleri. 159 sayılı Yasa Uyarınca Kurulan Firmaların İthalat Yapmalarına İzin Verilmemesi. Türkiye’deki Mısır Başkonsolosluğunca Mısır’da Yatırım Yapan Türk Şirketlerinin Yetkililerine Vize Verilmesi Hususunda Yaşanan Sıkıntılar. Kalifiye İşçi Bulmakta Sorunlar.

Türk Firmalarının Mısır’daki Yatırımlarında Dikkat Etmesi Gereken Hususlar-4 Yatırımcıların Fabrikalarını İnşa Eden Müteahhitlik Firmalarının Aldıkları İşi Zamanında Bitirememeleri. İhracat Yapan Yatırımcıların %8 Oranındaki Satış Vergisi İadesini Son Derece Güç Almaları. Mısır’lı Firmaların Fatura Vermeyi Reddetmeleri Sebebiyle Yaratılan Katma Değerin Miktarının Kanıtlanamaması. Firma Sahipleri ve Çalışanları için Mısır’da İkamet ve Çalışma İzinleri Alınması.

Türk Firmalarının Mısır’daki Yatırımlarında Dikkat Etmesi Gereken Hususlar-5 2003 yılında kurulan Türk-Mısır İşadamları Derneğince Türk İşadamlarının ve yatırımcılarının sorunlarına etkin bir şekilde çözüm bulunmaya çalışılmaktadır. 200 ü son 1 yılda olmak üzere 336 üyesi vardır. İskenderiye ve Kahire Şubeleri bulunmaktadır. Mısır’daki yatırımcılarımızı bir araya getirmiştir. www.tumiad.org Kahire Ticaret Müşavirliği Gökmen Şahin Tel: 00202 37626802 Faks: 00202 37626803 E-Posta: dtkahire@link.net Web: www.counsellors.gov.tr Mısır

Serbest Ticaret Anlaşması Müzakereler 1998 yılı Aralık ayında başlatılmış ve 2005 yılı Eylül ayında yapılan altıncı tur görüşmeler neticesinde tamamlanmıştır. Anlaşma, Devlet Bakanımız Sayın Kürşad Tüzmen ile Mısır Dış Ticaret ve Sanayi Bakanı Sayın Rachid Mohamed Rachid tarafından 27 Aralık 2005 tarihinde Kahire’de imzalanmıştır. STA, 1 Mart 2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Serbest Ticaret Anlaşması-2 Ülkemiz ile Mısır arasında Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi, Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşmaları ile diğer birçok alanı kapsayan işbirliği anlaşmaları mevcuttur. Bu anlaşmalara Serbest Ticaret Anlaşması’nın ilave edilmesi ile birlikte, Mısır ile olan ticari ve ekonomik ilişkilerin yasal çerçevesi tamamlanmış bulunmaktadır.

Serbest Ticaret Anlaşması-3 Anlaşmanın başlıca hedefleri; taraflar arasındaki ekonomik işbirliğinin arttırılması, mal ticaretindeki kısıtlamaların kaldırılması, uygun rekabet koşullarının yaratılması, karşılıklı yatırımların teşvik edilmesi, tarafların AB başta olmak üzere üçüncü ülke piyasalarındaki ticaret ve işbirliğinin geliştirilmesidir. Diğer taraftan Türkiye ve Mısır, 25 AB üyesi ülke ile 10 Akdeniz ülkesi arasında 2010 yılı itibariyle bir Serbest Ticaret Alanı oluşturulmasını öngören Barselona Sürecinin de tarafları olup, iki ülke arasında imzalanan STA bu alanda da önemli bir adım oluşturmaktadır.

Serbest Ticaret Anlaşması-4 Sanayi Ürünlerinde Tavizli Rejim Mısır menşeli tüm sanayi ürünlerinin Türkiye’ye ithalatında uygulanan gümrük vergileri STA’nın yürürlüğe girişiyle birlikte 1 Mart 2007 tarihinde sıfırlanmıştır. Anlaşma uyarınca, oldukça yüksek düzeyli korunma oranına sahip olan Mısır pazarı tedricen de olsa 2020 yılına kadar ihracatçılarımıza tamamen açılması hedeflenmiştir.

Serbest Ticaret Anlaşması-5 Türk menşeli ürünler için farklı indirim takvimlerine sahip 4 liste bulunmaktadır. birinci listede yer alan ürünlerin gümrük vergileri STA nın yürürlüğe girişiyle birlikte başlanmak suretiyle 1 Ocak 2008 tarihinde sıfırlanmıştır. Birinci listede yer alan ürünler, daha çok, kimyasallar, toprak ürünleri, petrol türevleri, her türlü sanayi imalatında kullanılan ham maddeler ve imalat sanayi yatırım mallarından oluşmaktadır. ikinci listede yer alan ürünlerin vergileri 2008’den başlanmak suretiyle 1 Ocak 2014 tarihinde sıfırlanacaktır. İkinci listede yer alan ürünler, daha çok, tekstil dahil endüstriyel girdi malzemeleri, yarı mamul ürünler ve yapı malzemeleridir.

Serbest Ticaret Anlaşması-6 üçüncü listede yer alan ürünlerin vergileri 2010 yılından başlanmak suretiyle 1 Ocak 2017 tarihinde sıfırlanacaktır. Üçüncü listede yer alan ürünler, daha çok konfeksiyon ürünleri, elektrikli ev aletleri, kozmetikler, eşya taşımaya mahsus motorlu araçlardan oluşmaktadır. dördüncü listede yer alan ürünlerin vergileri 2011 yılından başlanmak suretiyle 1 Ocak 2020 tarihinde tamamlanacaktır. Dördüncü listede, insan taşımaya mahsus binek ve ticari araçlardan oluşan son derece dar kapsamlı ürünler bulunmaktadır.

Serbest Ticaret Anlaşması-7 Tarım Ürünlerinde Tavizli Rejim -1 Tarım sektörünün taşıdığı hassasiyet dikkate alınarak, tarafların ihracatı açısından önem arz eden belirli Tarım, Balıkçılık ve İşlenmiş tarım ürünleri itibariyle, seçilmiş bazı ürünlerde (pozitif liste temelinde) tarife kontenjanı dahilinde veya herhangi bir miktar kısıtlaması olmaksızın vergi indirimi/muafiyeti şeklinde taviz değişiminde bulunulmuştur. Anlaşma ekinde yer alan Protokol II; tarım ürünleri ticaretinde uygulamaya konulacak olan tercihli ticaret rejimini belirlemektedir.

Serbest Ticaret Anlaşması-8 Tarım Ürünlerinde Tavizli Rejim -2 Buna göre, Protokol II Tablo A'da, ülkemiz menşeli fındık, kiraz, vişne, kuru kayısı, soya yağı, ayçiçeği ve ayçiçek yağları, margarinler ve benzerler, gofretler, çukulatalar, makarna ve benzerleri, ekmek, unlu mauller ve bisküviler, salatalık, mevye ve kuru meyveler ile meyve suları sıralanmaktadır. Protokol II Tablo B'de ise, Mısır menşeli balık ve deniz ürünleri, canlı bitkiler (diğer-mantar gibi), kesme çiçekler, patates, sarımsak, turunçgiller, havuç, turp benzeri salatalık sebzeleri ve otları, taze ve dondurulmuş diğer sebzeler, kurutulmuş sebzeler, mango, çilek ve benzeri taze meyveler, çeşitli meyve tohumları, zencefil, safran, kimyon gibi baharatlar, kahverengi ve beyaz pirinç, yerfıstığı, gofretler, çukulatalar, makarna ve benzerleri, ekmek, unlu mamuller ve bisküviler, salatalık, mevye ve kuru meyveler, meyve suları ve aktif mayalar bulunmaktadır.

3- Türkiye-Mısır Dış Ticaretinde Yaşanan Sorunlar

Türkiye-Mısır Dış Ticaretinde Yaşanan Sorunlar-1 Mısır’daki cari yüksek gümrük vergileri. İhracat bedellerinin ödenmesinde bankacılık sistemi dışına çıkılması. Çifte Fatura/Düşük Fatura düzenlemeleri Doğrudan bankacılık sistemi olmaması. Karşılıklı vize uygulamaları. Mısır Gümrüklerindeki ağır bürokrasi ve otomasyona geçilmemiş olması. Mısır'da Marka Tescili konusunda gecikmeler. Anti-damping soruşturmaları (Otomobil lastikleri). Türk Pamuğunun İthalinin Yasak Olması

Türkiye-Mısır Dış Ticaretinde Yaşanan Sorunlar-2 İhraç ürünlerimizin Mısır ve Uzakdoğu'da taklitleri. Dış Ticaret Belgelerinin Konsolosluk Tasdiki. Mısır'da Şirket kurulması, şube açılması, çalışma vizesinin alınması, mal alım ve kira sözleşmelerinde bürokrasi. 159 sayılı yasaya göre ithalatçı şirket kurulamaması Tarım ürünleri, gıda, paketlenmiş ürünler, et ve makina gibi ürünlerin ithalatında, standartlar, etiketleme ve paketleme konusunda Mısır’da keyfi bürokratik engeller. Tekstil ürünlerinde yüksek maliyetli ve karmaşık etiketleme zorunluluğu. Halı ve perdelerde ilave standart engelleri.

Türkiye-Mısır Dış Ticaretinde Yaşanan Sorunlar-3 Tıbbi malzeme ithalatında “Serbest Dolaşım Belgesi”nin temininde güçlükler. Kozmetik ürünlerin ithalatında Sağlık Bakanlığından izin alma süresi. Mobilyalarda zaman zaman radyasyon incelemesi yapılması. Yapay tatlandırıcı içeren gıda maddelerinin ve diet ürünlerin ithalatına izin verilmemesi. THY’nin Kahire'ye ilave ve İskenderiye’ye direkt uçuşu olmaması. İskenderiye ve Port Said limanları ile ülkemiz limanları arasında roro seferi bulunmaması. Ticari belgelerin uluslararası lojistik-kurye firmalarınca taşınması.