BULAŞICI HASTALIKLAR BİLDİRİM SİSTEMİ İZMİR İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ BULAŞICI HASTALIKLAR ŞUBESİ Uzm. Dr. Eşe Esen Özakbaş

SÜRVEYANS

Sağlık Olaylarını Neden İzliyoruz ? Hastalığın uzun dönemde gidişini izlemek Etken ve konakçı faktörlerindeki değişimleri saptamak Sağlık hizmet sunumundaki değişiklikleri saptamak Hastalık oluşum ve dağılımındaki değişiklikleri saptamak

Sürveyans Toplumsal programlarda planlama, uygulama, izleme ve değerlendirme yapabilmek için sistematik veri toplama, bu verileri analiz etme, yorumlama ve ilgili kurum/kuruluşlarla paylaşma işlemlerinin tümüdür.

Sistematik veri toplama Dağıtım-Geri Bildirim Sürveyans şeması Sistematik veri toplama Verilerin Analizi Dağıtım-Geri Bildirim Yorumlama

ETKİLİ BİR SÜRVEYANSIN AŞAMALARI Olgu/salgını saptama Kaydetme Doğrulama (epidemiyolojik/lab) Bildirim (erken/rutin) Analiz ve yorumlama (yer/ zaman/ kişi özellikleri) Sahaya bilgi verme Kontrol önlemlerinin alınması Program kararları Politika ve planlarda değişiklik Değerlendirme ve izleme

BULAŞICI HASTALIKLARIN İHBARI VE BİLDİRİM SİSTEMİ 2005

Bildirim: Sağlık otoritesinin resmi iletişim kanalları ile olgular ya da salgınlardan haberdar edilmesi işlemi Bildirimi zorunlu hastalık: Yasal bir gereklilik ile uygun yetkide bir merciye (yerel ya da merkezi sağlık otoritesi) rapor edilmesi zorunlu hastalık İhbar: Bazı bildirimi zorunlu hastalıklarda olgu ya da salgın söz konusu olduğunda tanı koyan sağlık kurumundan yerel sağlık otoritesine durumun en kısa zamanda iletilmesidir.

YENİ BİLDİRİM SİSTEMİNDE YER ALAN HASTALIKLAR GRUP A GRUP B GRUP C GRUP D AIDS AKUT KANLI İSHAL BOĞMACA BRUSELLOZ DİFTERİ GONORE HIV ENFEKSİYONU KABAKULAK KIZAMIK KIZAMIKÇIK KOLERA KUDUZ/KUDUZ RİSKLİ TEMAS MENİNGOKOKSİK HAST. NEONATAL TETANOZ POLİOMİYELİT SİFİLİZ SITMA ŞARBON ŞARK ÇIBANI TETANOZ TİFO TÜBERKÜLOZ AKUT VİRAL HEPATİTLER AKUT HEMORAJİK ATEŞ CREUTZFELDT-JAKOB H. EKİNOKOKKOZ H. INFLUENZA Tip b (Hib) ENF. İNFLUENZA KALA-AZAR KONJENİTAL RUBELLA LEJYONER HASTALIĞI LEPRA LEPTOSPİROZ ŞİSTOZOMİYAZ TRAHOM TOKSOPLAZMOZ TULAREMİ CAMPYLOBACTER JEJUNI CHLAMYDIA TRACHOMATIS CRYPTOSPORIDIUM SP ENTAMOEBA HISTOLYTICA ENTEROHEMORAJİK E.COLI GIARDIA INTESTINALIS SALMONELLA SP. SHIGELLA SP. LISTERIA MONOCYTOGENES ÇİÇEK SARI HUMMA EPİDEMİK TİFÜS VEBA

Hastalıklar nasıl belirlendi? Hastalığın ülke için halk sağlığı sorunu olması Hastalığa tanı konabilme kapasitesi Hastalığın özel bir programının olması AB ülkeleri bildirim sistemlerinde ve topluluk bilgi ağı kapsamında olması

Bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıkların gruplandırılması “ GRUP A “ HASTALIKLAR (23 hastalık) “ GRUP B “ HASTALIKLAR (4 hastalık) “ GRUP C “ HASTALIKLAR (15 hastalık) “ GRUP D “ HASTALIKLAR (9 hastalık)

A Grubu Ülke genelindeki resmi ve özel bütün sağlık kuruluşlarından ve özel hekimlerden bildirimi yapılacak olan hastalıklar

B Grubu Ülke genelindeki resmi ve özel bütün sağlık kuruluşlarından ve özel hekimlerden tespit edildiği anda rutin bildirim sürecini beklemeden en acil şekilde ihbarının yapılması zorunlu olan hastalıklar.

C Grubu Ülke genelindeki bütün sağlık kuruluşlarından değil, sadece seçilmiş olan merkezlerden bildirimi yapılacak olan hastalıklar

D Grubu Ülke genelindeki seçilmiş olan laboratuvarlardan (tüm kamu kurum ve kuruluşlarına ait laboratuvarlar) bildirimi yapılacak olan hastalıklar

Sürveyans gerekçeleri Hastalığa ilişkin kısa ve genel bilgiler DSÖ Avrupa bölgesinde ve ülkemizde sürveyansının neden gerekli olduğu

Vaka tanımı Klinik bulgular ile tanımlanma Doğrulama için gerekli laboratuvar kriterleri Bildirime esas olan vaka sınıflamasının nasıl yapılacağı

Sürveyans tipi Acil olarak ihbar edilmesinin gerekli olup olmadığı, eğer gerekli ise ihbarın nereye yapılacağı Kayıt ve bildirimin nasıl ve hangi formlarla nereye yapılacağı

Yeni Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar ve İhbar – Bildirim Sistemindeki Yenilikler (1) Her kurumda bildirimlerden sorumlu bir kişi veya ünite bulunacaktır. Kurum ve kuruluşlar konu ile ilgili kişilerin adlarını il sağlık müdürlüklerine bildirecekler, kişilerin değişmesi durumunda ise il sağlık müdürlüklerine bilgi verilecektir. Hastalıkların bildirimine esas olacak standart tanı kriterleri kullanılacaktır.

Yeni Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar ve İhbar – Bildirim Sistemindeki Yenilikler (2) Hastalık bildirimlerinin yapılacağı kurumlar belirlenmiştir ve seçilmiş bazı hastalıklar için sentinal sürveyans sistemi kullanılacaktır. Her bir hastalık için ihbar ve bildirimin nasıl yapılacağı belirlenmiştir.

Yeni Bildirimi Zorunlu Bulaşıcı Hastalıklar ve İhbar – Bildirim Sistemindeki Yenilikler (3) Bildirim sistemi yönergesine uymayanlar hakkında “Kamu sağlığını tehlikeye düşürücü davranışlardan dolayı” Cumhuriyet Savcılıklarına İl Sağlık Müdürlükleri tarafından suç duyurusu yapılır (yönerge madde 13 - 14).

Özet olarak yeni Bildirim Sistemi Bildirime esas bulaşıcı hastalıklar listesinin güncellenmesi, Standart vaka tanımlarının getirilmesi, Hastalıkların bildiriminde bazı özelliklere göre gruplandırılmalara gidilmesi, Bazı enfeksiyon etkenlerinin de bildirim listesine dahil edilmesi, Laboratuvarların doğrudan ve dolaylı olarak sistem içinde rol alması şeklinde yapılan değişiklikler ve düzenlemeler ile yenilenmiştir.

GRUP A HASTALIKLAR (23 hastalık) AIDS D 86 A AKUT KANLI İSHAL BOĞMACA BRUSELLOZ DİFTERİ GONORE HIV ENF. D 86 B KABAKULAK KIZAMIK KIZAMIKÇIK KOLERA KUDUZ VE KUDUZ RİSKLİ TEMAS (Kuduz Şüpheli Isırık Bildirim Formu)

GRUP A HASTALIKLAR (23 hastalık) MENİGOKOKKAL HAST NEONATAL TETANOZ POLİOMYELİT SITMA SİFİLİZ ŞARBON ŞARK ÇIBANI TETANOZ TİFO TÜBERKÜLOZ 014 TBC VİRAL HEPATİTLER

GRUP A HASTALIKLAR Bildirimi, ülke genelinde hizmet veren bütün sağlık kurumlarından yapılır. (AİDS sağlık ocakları hariç ülke genelinde hizmeti veren bütün sağlık kurumlarından yapılacaktır.)

GRUP A HASTALIKLAR Çoğu için ilk başvuru noktası birinci basamak Birinci basamaktan sevk edilen ya da doğrudan ikinci basamağa başvuran hastaya tanı konulup tedavisine başlanırken; aynı zamanda hastaya ait bilgileri form 014 ile en kısa zamanda İl Sağlık Müdürlüğüne iletmekle yükümlüdür. AMAÇ Hasta ile aynı çevrede yaşayanlar arasında benzer olgular var mı? Hastalığın kaynağı ?

Grup A Hastalıkların Bildirim Sistemi Özel Hekim Özel Sağlık Kurumları SSK hastaneleri SB Devlet hastaneleri Üniversite Hastaneleri Belediye hastaneleri Form 014 Form 014 Günlük Form 014 İl Sağlık Müdürlüğü Sağlık ocakları Form 017 A Aylık Form 017 A Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bulaşıcı ve Salgın Hastalıklar Kontrolü Daire Başkanlığı Sıtma Savaş Daire Başkanlığı Verem Savaş Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı

Form 014

AIDS (A Grubu) İHBAR BİLDİRİM Sağlık Ocağı dışındaki kurumlar İl Sağlık Müdürlüğü GÜNLÜK Form D86 /A (posta ile ve gizli ibaresi kullanarak) Telefon ile ihbar Form D86 /A (posta ile ve gizli ibaresi kullanarak) İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK BAKANLIĞI TSHGM

HIV ENFEKSİYONU (A Grubu) İHBAR Doğrulama laboratuvarları BİLDİRİM İl Sağlık Müdürlüğü GÜNLÜK Form D86 /B (posta ile ve gizli ibaresi kullanarak) Telefon ile ihbar Form D86 /B (posta ile ve gizli ibaresi kullanarak) SAĞLIK BAKANLIĞI TSHGM İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ Test yapan merkezler “HIV test sonuçları çizelgesi”ni doldurarak, 3 ayda bir il sağlık müdürlüğüne gönderirler. Bunların 3 aylık icmali de Sağlık Müdürlüğünden Sağlık Bakanlığa gönderilir

FORM 014 ‘e ilişkin sorunlar Bilgiler okunabilecek nitelikte yazılmıyor. Formu gönderen kurumun adres bölümü tam doldurulmuyor Hastanın adresi tam doldurulmuyor. Tanı bölümü doldurulmuyor.

BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR FİŞİ (U.Hıfzıssıhha Kanunu Mad. 57-64) Form No 014 BİLDİRİMİ ZORUNLU HASTALIKLAR FİŞİ (U.Hıfzıssıhha Kanunu Mad. 57-64) ...................................... İlçe Grup Başkanlığına / İl Sağlık Müdürlüğüne GÖNDERENİN Adı Soyadı:   Mesleği: Kurum Adresi: İş Adresi

Hastanın yattığı klinik adı/adresi (Form 014 Arka Yüz) HASTANIN KİMLİK BİLGİLERİ HASTALIK DURUMU Cinsiyeti E € K € Hastalığın Adı   T.C. Kimlik No Soyadı Adı Teşhisi Olası € Kesin € Baba Adı Başladığı Tarih Doğum Tarihi Mesleği Hastanın yattığı klinik adı/adresi ADRESİ: İli İlçesi Muhtarlığı Ölmüşse tarihi: Sokağı DÜŞÜNCELER: Ev No. Ev/Cep Tel:

TÜBERKÜLOZ BİLDİRİM FORMU – FORM 014

VAKA TANIMI 1 . KIZAMIK GRUP A SÜRVEYANS GEREKÇELERİ Kızamık, aşı ile önlenebilir hastalıklar arasında en fazla ölüme neden olan, yüksek derecede enfeksiyöz bir hastalıktır. Günümüzde, gelişmekte olan ülkelerde her yıl yaklaşık 1 milyon çocuğun kızamık nedeniyle öldüğü tahmin edilmektedir. A vitamini eksikliği olan çocuklar, kızamık hastalığı için daha fazla risk altındadır. Bu çocuklar kızamık enfeksiyonu geçirdiğinde, hastalık ağır seyreder, A vitamini düzeyi daha da düşer, ölüm de daha sık görülür. Sürveyans, hastalığın ülkedeki durumunu ve aşılamanın etkinliğinin değerlendirilmesinde gerekli olduğu kadar salgınların zamanında saptanmasını sağlaması açısından önemlidir. Kızamık, Türkiye’de Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) kapsamında rutin olarak izlenen bir hastalık olup, Ulusal Sağlık 21 politikası kapsamında, 2010 yılına kadar eliminasyonu hedeflenmiştir. Bu hastalık için Sağlık Bakanlığı tarafından özel program yürütülmektedir VAKA TANIMI Klinik Tanımlama: 38°C’den yüksek ateş ve Yaygın makülopapüler döküntü ve, Öksürük, burun akıntısı veya konjuktivit Tanı için laboratuvar kriterleri : Kızamık virüs izolasyonu veya Kızamık spesifik IgM antikorunun saptanması veya Kızamık spesifik IgG antikor titresinde 4 kat artış Vaka Sınıflaması Olası vaka : Klinik tanımlamaya uyan vaka Kesin vaka: (a) Tanı için laboratuvar kriterlerinden biri ile doğrulanmış olası vaka veya (b) Başka bir kesin vaka ile epidemiyolojik bağlantısı olan olası vaka

SÜRVEYANS TİPİ Bildirim: Ülke genelinde hizmet veren bütün sağlık kurum ve kuruluşlarından yapılacaktır. Vaka bildirimleri aşağıda belirtilen formlarla, İl Sağlık Müdürlüğü’ne olası ve kesin vaka şeklinde, İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Sağlık Bakanlığına olası ve kesin vaka şeklinde yapılacaktır İhbar : Her vaka ve salgın durumunun, İl Sağlık Müdürlüğü’ne ivedi (24 saat içinde - telefon v.b.) olarak ihbarı yapılacaktır. İl Sağlık Müdürlüğü ve ilgili sağlık kuruluşu bölgede salgın inceleme çalışmalarını hemen başlatacaktır. Kayıt ve Bildirimde Kullanılacak Formlar: A. Sağlık Ocakları: Poliklinikte tespit edilen ve İl Sağlık Müdürlüğü’nden gönderilen Form 014 kayıtlarında bulunan olası ve kesin vakalar Form 016’ya kaydedilecek ve ay sonunda Form 017/A ile İl Sağlık Müdürlüğü’ne bildirim yapılacaktır. GBP Sürveyans Formu, Form 017/A ile uyumlu doldurulup, AYLIK olarak İl Sağlık Müdürlüğü’ne gönderilecektir. B. Diğer sağlık kurum ve kuruluşları: Vaka bildirimi, diğer sağlık kurum ve kuruluşlarından,(yataklı tedavi kurumları, serbest çalışan hekimler, poliklinikler, dispanserler vb.) GÜNLÜK olarak Form 014 ile İl Sağlık Müdürlüğü’ne yapılacaktır. C. İl Sağlık Müdürlükleri: Diğer sağlık kurum ve kuruluşlarından gelen Form 014’leri ilgili sağlık ocağına gönderecektir. Ay sonunda sağlık ocaklarından gelen Form 017/A’ların icmalini yapacak ve AYLIK olarak Form 017/A ile Sağlık Bakanlığı TSHGM’ne gönderecektir. Ay sonunda sağlık ocaklarından gelen GBP Sürveyans Form’larının icmalini yapacak ve AYLIK olarak Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne (TSHGM) gönderecektir.

Form 017 A

GRUP B HASTALIKLAR Başta DSÖ’nün 1969 tarihli Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri (International Health Regulations) olmak üzere çeşitli kararlar uyarınca, kuşku duyulduğu anda ihbarı zorunlu olan hastalıklardır.

GRUP B HASTALIKLAR SARI HUMMA VEBA TİFÜS ÇİÇEK

Grup B Hastalıkların Bildirim Sistemi Sağlık ocakları Hemen telefonla Ay sonunda Form 017 B Hemen telefonla Ay sonunda Form 017 B Özel Hekim Özel Sağlık Kurumları İl Sağlık Müdürlüğü Sağlık Bakanlığı Hemen telefonla Ay sonunda Form 017 B Hemen telefonla Ay sonunda Form 017 B SSK hastaneleri SB Devlet hastaneleri Üniversite Hastaneleri Belediye hastaneleri DDY hastaneleri Dünya Sağlık Örgütü

2. VEBA GRUP B SÜRVEYANS GEREKÇELERİ Veba halen birçok ülkede endemik bir enfeksiyondur ve sıklıkla epidemi potansiyeli taşır. Hastalık etkeni bakteri Yersinia pestis insanlara, pirelerin ısırması ile veya hasta bireylerin solunum yolu damlacıklarına maruz kalma ile yada enfekte hayvan dokularına temas ile bulaşır. DSÖ’nün “1969 Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri”‘ne göre veba uluslararası bildirimi zorunlu enfeksiyonlar arasındadır. Bu düzenlemeler yürürlükte kaldığı sürece tüm ülkeler olası vakalar dahil tüm olguları 24 saat içinde DSÖ’ye bildirmek durumundadır. VAKA TANIMI Klinik Tanımlama: Bir kişide; akut başlangıçlı ateş ve genel enfeksiyon bulguları ile birlikte; Bubonik formda: lenf nodlarının aşırı ağrılı şişliği (bubonlar) veya Pnömonik formda: öksürük, kanlı balgam çıkarma, zorlu solunum ve göğüs ağrısı ile karakterize hastalık. (NOT: Her iki form da toksemi ile birlikte septisemik forma ilerleyebilir. Bubon bulgusu olmaksızın sepsis nadir görülür) Tanı için laboratuvar kriterleri : Destekleyici Klinik örneklerde DFA ile bakterinin gösterilmesi veya Tek serum örneğinde, Yersinia pestis F1 antijenlerine spesifik antikor titresinde pasif hemaglütinasyon testi (PHA) ile gösterilen 1/10 titrede pozitifliğin HI testi ile teyid edilmesi Doğrulayıcı Bubonlar, kan, BOS veya balgamdan Yersinia pestis’in izolasyonu veya Çift serum örneğinde, Yersinia pestis F1 antijenlerine spesifik antikor titresinde pasif hemaglütinasyon testi (PHA) ile gösterilen 4 kat değişikliğin HI testi ile teyid edilmesi (NOT: Laboratuvar tanısı yetkilendirilmiş merkezlerde konur.) Vaka Sınıflandırılması : Olası vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve destekleyici laboratuvar kriterlerinden biri ile pozitif olan vaka veya Kesin tanı: (a) Klinik tanımlama ile uyumlu ve doğrulayıcı laboratuvar kriterlerinden en az biri pozitif olan vaka veya (b) Klinik tanımlama ile uyumlu ve bir kesin vaka ile epidemiyolojik olarak ilişkili vaka

Kayıt ve Bildirimde Kullanılacak Formlar: A . Sağlık Ocakları : SÜRVEYANS TİPİ Bildirim : Ülke genelinde hizmet veren bütün sağlık kurum ve kuruluşlarından yapılacaktır. Vaka bildirimleri aşağıda belirtilen formlarla, İl Sağlık Müdürlüğü’ne olası ve kesin vaka şeklinde, İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Sağlık Bakanlığı’na olası ve kesin vaka şeklinde yapılacaktır. İhbar: Bir olası vaka görülmesi halinde İVEDİ (telefon, faks ve birebir gidilerek) olarak, Sağlık Bakanlığı, TSHGM, Bulaşıcı Hastalıklar Daire Başkanlığı aranarak ihbarı yapılacaktır. İl Olası vaka görülmesi halinde İVEDİ olarak İl Sağlık Müdürlüğü’ne ihbarı yapılacaktır. İl Sağlık Müdürlüğü ve ilgili sağlık kuruluşu bölgede hemen filyasyon çalışmalarına başlayacaktır. Kayıt ve Bildirimde Kullanılacak Formlar: A . Sağlık Ocakları : Poliklinik ve ivedi olarak İl Sağlık Müdürlüğü tarafından bildirilen vakalar Form 016 ya kaydedilecek ve ay sonunda Form 017/B ile İl Sağlık Müdürlüğü’ne bildirimi yapılacaktır. B . Diğer sağlık kuruluşları : Vaka bildirimleri, diğer sağlık kurum ve kuruluşlarından,(yataklı tedavi kurumları, serbest çalışan hekimler, poliklinikler, dispanserler vb.) Sağlık Bakanlığı’na ve İl Sağlık Müdürlüklerine ivedi olarak (telefon, faks ve birebir gidilerek) yapıldığı için Form 014 kullanılmayacaktır. C. İl Sağlık Müdürlükleri: Ay sonunda sağlık ocaklarından gelen Form 017/B’lerin icmalini yapacak ve AYLIK olarak Sağlık Bakanlığı TSHGM’ne gönderecektir.

GRUP C HASTALIKLAR (15 Hastalık) AKUT HEMORAJİK ATEŞ CREUTZFELDT JAKOB HASTALIĞI (NVCJD) EKİNOKOKKOZ (Kist Hidatik) HAEMOPHILUS INFLUENZA TİP B MENENJİTİ INFLUENZA (Grip) KALA-AZAR (Visceral Leishmaniasis) KONJENİTAL RUBELLA SENDROMU LEJYONER HASTALIĞI LEPRA LEPTOSPIROZ SSPE (Subakut Sklerozan Panensefalit) ŞİSTOZOMİYAZ TOKSOPLAZMOZ TRAHOM TULAREMİ

GRUP C HASTALIKLAR Çoğu bildirim sistemine yeni dahil olan hastalıklar Hiçbiri için birinci basamaktan bildirim istenmiyor Hepsi için geçerli olan “sentinal sürveyans” anlayışı içinde izlenecek olmaları

Grup C Hastalıkların Bildirim Sistemi İlgili sağlık kuruluşları Günlük Form 014 İl Sağlık Müdürlüğü Aylık Form 017 C Sağlık Bakanlığı

Grup C hastalıkları AKUT HEMORAJİK ATEŞ LEPTOSPİROZ TULAREMİ SSPE Sadece enfeksiyon hastalıkları kliniği bulunan hastanelerin bildirebileceği hastalıklardır.

Grup C hastalıkları SSPE; Ayrıca Nöroloji ve Çocuk Hastalıkları kliniği bulunan hastaneler tarafından da bildirilecektir.

Grup C hastalıkları TRAHOM; Sadece Göz kliniği bulunan hastaneler tarafından bildirilecektir.

Grup C hastalıkları LEPRA; Sadece Lepra hastaneleri ve dispanserleri tarafından bildirilecektir.

Grup C hastalıkları CREUTZFELDT JAKOB HASTALIĞI (NVCJD) İNFLUENZA KALA-AZAR ŞİSTOZOMİYAZ Sadece eğitim ve araştırma hastaneleri tarafından bildirilebilecek olan hastalıklardır.

Grup C hastalıkları EKİNOKOKKOZ H. İNFLUENZA TİP B KONJENİTAL RUBELLA LEJYONER HAST. TOKSOPLAZMOZ Tüm yataklı tedavi kurumları tarafından bildirilebilecek olan hastalıklardır.

TULAREMİ GRUP C SÜRVEYANS GEREKÇESİ Tularemi çok değişik klinik görünümlerle ortaya çıkabilen zoonotik bir bakteriyel hastalıktır. Kuzey Amerika, Avrupa, Çin ve Japonya’yı içine alan bir kuşakta hemen her mevsimde ortaya çıkabilir. Pek çok vahşi hayvan; özellikle tavşanlar, tarla fareleri, misk fareleri ve su fareleri, bazı evcil hayvanlar ve keneler rezervuardır. Enfeksiyon; taşıyıcı artropodların ısırması ile veya kontamine su ile yada enfekte hayvan kan ve dokuları ile temas sonucu ya da yeterince pişirilmemiş enfekte hayvan etlerinin tüketilmesi sonucu ya da kontamine toprak, saman veya tüylerin inhalasyonu ile insanlara bulaşır. Ülkemizde Lüleburgaz epidemisi sulardan bulaşmıştır. Anadolu’dan tek tük olgu bildirilmişse de etyolojik araştırma yapılmamıştır ( Bursa, Bilecik ). Son olarak Antalya’da 1954 de bir epidemi görülmüştür. Laboratuvar enfeksiyonu olabilir ve sıklıkla primer pnömoni formunda veya tifoidal tularemi şeklinde ortaya çıkar.

VAKA TANIMI Klinik tanımlama : Aşağıdakilerden herhangi biri ile seyredebilen bir çok farklı formla karakterize hastalık; ülseroglandüler (bölgesel lenfadenopati ile birlikte kutanöz ülser) glandüler (ülsersiz bölgesel lenfadenopati) oküloglandüler (periaurikuler lenfadenopati ile birlikte konjuktivit) orofaringeal (stomatit veya farenjit veya tonsillit ve servikal lenfadenopati) intestinal (karın ağrısı, kusma ve diyare) pnömonik (primer pleuropulmoner hastalık) tifoidal (erken lokalize semptom ve bulgular olmaksızın ateşli hastalık) Klinik tanı; bir kene yada (geyik-sineği) ülkemizdeki etken sorulmalı..... ısırığı bulgusuyla, F.tularensis için konak olan bir memelinin dokularına veya potansiyel olarak kontamine suya maruz kalma öyküsü ile desteklenir. Tanı için laboratuvar kriterleri : Destekleyici : 1) tularemi aşılanma öyküsü olmayan bir olguda F.tularensis’e karşı artmış serum antikor titreleri (4 kat veya daha fazla değişiklik saptanmamışken) veya 2) floresan antikor testi (FAT) ile bir klinik örnekte F.tularensis saptanması Doğrulayıcı :1) F.tularensis’e karşı serum antikor titrelerinin 4 kat veya daha fazla artması veya 2) bir klinik örnekten F.tularensis izolasyonu Vaka Sınıflandırması : Kuşkulu Vaka: Enfekte hayvanlarla epidemiyolojik bağlantısı olan ve klinik tarif ile uyumlu vaka Olası Vaka : Ön tanı için pozitif laboratuvar bulguları ile birlikte kuşkulu vaka Kesin Vaka : Doğrulayıcı laboratuvar sonucu ile bir kuşkulu vaka.

SURVEYANS TİPİ Bildirim: Vaka bildirimleri, ülke genelinde hizmet veren bütün Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği bulunan hastanelerinden yapılır. Vaka bildirimleri, tanımlanan kurum ve kuruluşlardan İl Sağlık Müdürlüğü’ne olası ve kesin vaka şeklinde, İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Sağlık Bakanlığı’na kesin vaka şeklinde yapılacaktır. İhbar : Tularemi vakası tespit edildiği zaman 24 saat içinde İl Sağlık Müdürlüğü’ne ihbarı yapılacaktır. İl Sağlık Müdürlüğü ve ilgili sağlık kuruluşu bölgede filyasyon çalışmalarına hemen başlayacaktır. Kayıt ve Bildirimde Kullanılacak Formlar: A. Sağlık Ocakları :Bildirim yapılmayacaktır. B. Diğer Sağlık Kurumları : Vaka bildirimleri, GÜNLÜK olarak Form 014 ile tanımlanan sağlık kuruluşlarından (Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği bulunan hastanelerinden) İl Sağlık Müdürlüğü’ne yapılacaktır. C. İl Sağlık Müdürlükleri: İl Sağlık Müdürlükleri, tanımlanan sağlık kuruluşlarından gelen bildirimleri (Form 014), ilgili sağlık ocaklarına gönderecektir. İl Sağlık Müdürlüğü Form 014’lerin icmalini yaparak AYLIK olarak Form 017/C ile Sağlık Bakanlığı TSHGM’ne gönderecektir..

Form 017 C

GRUP D HASTALIKLAR Campylobacter Jejuni/Coli Chlamydia Trachomatis Cryptosporidium Entamoeba Histolytica Enterohemorrhagic E. Coli Giardia İntestinalis Listeria Monocytogenes Salmonella Sp. Shigella Sp.

GRUP D HASTALIKLAR “enfeksiyon etkenleri”nin bildirimi Amaç, halen halk sağlığı sorunu olarak önemini koruyan bazı bulaşıcı hastalıkların etiyolojik ajanları hakkında veri elde edilmesi ve gerektiğinde bunların ileri epidemiyolojik araştırmalarının yapılabilmesidir

Grup D Hastalıklar Grup D hastalıkları bildirecek olan lab. Devlet Hastaneleri Lab Üniversite Hastaneleri Lab Askeri Hastane Lab Halk Sağlığı Lab Bölge Hıfzısıhha Lab

Grup D Hastalıkların Bildirim Sistemi İlgili sağlık kuruluşları (Kamu Laboratuvarları) Günlük Enfeksiyon Etkenleri Bildirim Fişi Kurum Bildirim Sorumlusu Haftalık Form 017 D + Enfeksiyon Etkenleri Bildirim Fişi İl Sağlık Müdürlüğü Aylık Form 017 D Sağlık Bakanlığı

Form 017 D

Bildirimlerdeki eksiklikler Hastanelerin 3 ayda bir yataklı tedavi şubesine gönderdiği yatan hastaların kodlandığı 150 başlıklı hastalık listesi ICD 10’a göre bildirimi zorunlu hastalık kodları Bazı hastalıkların %10’u bildirilmiş Bulaşıcı hastalıklar şubesine 8 Ekinokok bildirilmiş 2005’in ilk 6 ayında 150 başlıklı listeye göre 98 Ekinokok

Bildirimlerdeki eksiklikler Bildirim formları (form 014, form 014TB, grup D enf. etkenleri bildirim fişi) Bildiren kişinin bağlı bulunduğu kurum yazılmıyor Tanı, yeni bildirim sistemi kriterlerine uymayabiliyor (lab tanı eksikliği, kesin olası..) Zamanında bildirim yapılmayabiliyor

Hiç etken görülmese de bu formlarla “0” vaka olarak bildirilmeli Bildirimlerdeki eksiklikler Kamu laboratuarlarından haftalık ve aylık olarak form 17D’lerin düzenli olarak gelmiyor Hiç etken görülmese de bu formlarla “0” vaka olarak bildirilmeli