İNTERNETTE MÜSTEHCENLİK : NEREDE BAŞLAR VE NEREDE BİTER? İstanbul Bilgi Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Ayşe Karaca & Bahar Beyaznar

İçerik  İnternetin Dünü ve Bugünü  İnternette Karşılaşılan Problemler  Müstehcenlik ve Genellenilebilirliği  TCK’ da Müstehcenlik  İnternetteki Arama Trendleri  İnternetteki İçerik Kontrolü (TİB ve Adli Makamlar)  Türkiye’ deki Sansür Uygulamaları  Sansür Uygulama Prosedürleri  Filtreleme Yapan Yazılımlar ve Arama Motorları  Anket Sonuçları

İnternetin Dünü ve Bugünü [1]

Darpa  İlk e-posta gönderimi  Tcp/ip protokollerinin geliştirilmesi  Norveç-İngeltere arası ilk uluslar arası bağlantı  Atlantik Paket Uydu Şebekesi  Amerika Avrupa arası bağlantı

[2]

İnternet Kullanımı  1994 : 110 ülke, bilgisayar ağı, bilgisayar, kullanıcı  1995 : kullanıcı  1996 : her ay %10luk artış  Bugün : Türkiye’ de , dünyada

[3]

Peki Ya Ortaya Çıkan Problemler?  İçeriğin ahlak dışı öğeler pornografik görüntüler barındırması  Hakaret ya da suça özendiricilik  Şiddete yönlendirme  İntihara yönlendirme  Suç işlemeye teşvik  Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama  Devlet ve devlet anayasasına aykırı eylemler  Çocukların cinsel istismarı  Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırma  Fuhuş

Müstehcenlik  ‘Açık saçık, edepsizce olan, çirkin ve uygunsuz’ anlamında kullanılmakta olduğundan ahlak ile yakından ilgilidir.  Anayasa Mahkemesi’nin 1963/128 esas,1964/8 sayılı kararında tarif edilmiş ve genel ahlakın; belli bir zamanda, belli bir toplumun büyük çoğunluğunca benimsenmiş, kolayca anlaşılan ahlak kurallarının bütünü olduğu vurgulanmıştır.

Müstehcenlik Toplum İçin Genellenebilir mi? [4]

Müstehcenlik Toplum İçin Genellenebilir mi? (2) [5]

TCK’ da Müstehcenlik  226. madde : müstehcen unsurlar barındıran görüntü, yazı veya sözleri içeren öğelerin yayınlanmasına veya yayınlanmasına aracılık edilmesine, çeşitli durumlarda bulundurulmasına dair suç kabul edilen esaslar  kanun : içerik, erişim ve yer sağlayan, ayrıca içerikten faydalanan açısından mesuliyetler

Erotik mi Pornografik mi?  Erotik : aşkla ilgili olan, aşkı anlatan, şehevi, şehvani.  Pornografik : açık saçık yayın veya resim,edebe aykırı kitap veya resim.

İnternetteki Aramalar (Dünya) [6]

İnternetteki Aramalar (Türkiye) [7]

Müstehcen İçerikler İçin Geliştirilen Özel Yazılımlar  HeatSeek  Hounddog  PornTube  RedTube

[8]

Proxy Siteleri [9]

[10]

Türkiye’ deki Arama Trendleri : Seks ve Porno

[11]

Türkiye’ deki Arama Trendleri : Çocuk Pornosu

Porno veya porn? [12]

Porno veya porn? (2) [13]

İnternetteki Aktif Siteler [14]

İnternetteki İçerik Kontrolü  İnternet üzerindeki site sayısı her ne kadar günden güne artıyor olsa dahi içeriğin yasa da belirtilen sınırları aşıp aşmadığı devlet tarafından kontrol edilmektedir.  Devlet bu sitelerin kontrolü için Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı'na görev vermiştir.

Madde 8(1)(a)(1): intiharı teşvik ve kolaylaştırma (TCK, madde 84); Madde 8(1)(a)(2): çocukların cinsel istismarı (TCK, madde 103/1); Madde 8(1)(a)(3): uyuşturucu kullanımını kolaylaştırma (TCK, madde 190); Madde 8(1)(a)(4): sağlık için tehlikeli madde sağlanması (TCK, madde 194); Madde 8(1)(a)(5): müstehcenlik (TCK, madde 226); Madde 8(1)(a)(6): fuhuş (TCK, madde 227); Madde 8(1)(a)(7): kumar (TCK, madde 228); Madde 8(1)(b): Atatürk aleyhine işlenen suçlar ( tarih ve 5728 sayılı Kanun); ve futbol ve diğer sporlarla ilgili müşterek bahis (5728 sayılı Kanun, madde 256). [15]

TİB ve Adli Makamlar  Sitenin engellenmesi uygulamalarına bakıldığında bu yasağın hem adli makamlarca hem de Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı tarafından verilmektedir.  Ancak Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı bu kararı verilebilmesi için İnternet sitesinin içerik veya yer sağlayıcısının yurt dışında olması gerekir.  Yurt içi yayınlarda sadece çocukların cinsel istismarı ve müstehcenlik suçunda hâkim onayına sunmak şartıyla Başkanlık erişimin engellenmesi kararı alabilir.  Şikayet eden kişi ister Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı'na isterse herhangi bir adli makama başvuruda bulunmuş olsun, değişen tek şey sitenin engellenmesine farklı merciler tarafından karar verilecek olmasıdır.  Her halükarda engelleme işlemini yapan Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı olacaktır, zira kişi adli makamlara başvurduğunda da eğer sitenin engellenmesi için adli makamlarca yeterli gerekçe bulunursa adli makamlar da Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı'na başvuracaktır.

Sitenin Engellenmesine Nasıl Karar Verilir?  Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı ya vatandaşlardan gelen ihbarları - ki bu ihbarlar Bilgi İhbar Merkezi'nden form doldurularak veya elektronik posta göndererek yapılabildiği gibi ilgili telefon numaraları aranarak da yapılabilmektedir- ya da adli makamlardan kendilerine sevk edilen kararları göz önünde bulundurarak şikayetçi olunan siteye erişimi engeller.

Erişim Engellemesi Ne Demektir?  Alan adından erişim engelleme  Ip adresinden erişim engelleme

[16]

Ne Kadar Sansür?  Haziran 2009 ile Eylül 2009 arasında 2600 site kapatıldı.  Ocak 2010 itibari ile engelli internet sitesi sayısı 6000'i geçti.  Engellenen siteler arasından  5550 site mahkeme kararı belirtilerek engellendi  550 tanesi herhangi bir mahkeme kararına ait bilgi vermeden engellendi.  Sadece 26 tanesinin erişim engelinin kaldırıldı.

Sansür Uygulamasında Başvurulan Prosedürler  Şikayet edilen sitenin içeriği incelenerek şikayetin ne kadar geçerli olup olmadığı tespit edilir.  Eğer şikayet geçerli bir sebeple yapıldıysa muhatap siteye erişilerek şikayet edilen içeriğin yayından çıkarılması istenir.  Eğer içerik siteden kaldırılırsa sorun bu adımda biter fakat eğer içerik kaldırılmazsa olay bir sonraki adım olarak mahkemeye taşınır.  Burada konulan içerikte var olan kişilerin bu içerikten haberli olup olmaması da önemli bir noktadır çünkü; kişinin haberi olmaması durumunda kişinin site sahibine tazminat davası açmak ve hukuki işlem yaptırmak hakkı doğacaktır. Daha öncede belirtildiği gibi 226. madde uyarınca suç kabul edilen içeriği yayınlayan, başka kullanıcıların erişmesine olanak sağlayan, dağıtan, depolayan ve link veren suçlu konumuna düşecektir. Yani site sahibinin suç içeren içeriğe link veriyor olması bile suç kabul edilmektedir. Zira bu sayede site sahibi suç kabul edilen içeriği diğer kullanıcıların erişimine hazır hale getirmektedir.

Mahkeme mi TIB mi? [15]

Mahkeme mi TIB mi? (2)  Hadigayri.com  Gabile.com

İnternet Üzerindeki En Önemli Sorunlar  Çocukların cinsel İstismar ı:  Çocuğa cinsel sevi duyan bireylerin bastırdıkları eğilimlerini eyleme dönüştürmelerine  Toplumda çocuğun cinsel meta olarak kullanımını artmasına  Ve hatta ailelerin çocuklarını istismar etmelerine  Görüntüleri izleyen kişilerin talebi ile çocuk pazarı oluşmasına sebep olabilir.

İnternet Üzerindeki En Önemli Sorunlar (2)  Müstehcenlik :  Çocukları zararlı içeriklerden korumak.  Hackerlar yükledikleri trojan'ler üzerinden kullanıcıların makinelerine port açmasını, makinedeki bilgileri kopyalamasını, başka yerlere aktarıp, elektronik postaları yönlendirebilmesini engellemek.

Sansürün Problematik Noktaları  Re’ sen engelleme kararları  Yurt dışı kaynaklı sitelerin sahiplerinin Türk mahkemesine itirazla uğraşmayacak oluşu  Ateizm, evrim teorisini destekleyen sitelerin halen kapalı oluşu  Muhafazakar vatandaşın “Bu sitede fuhuş özendiriliyor” veya “Ahlaki değerlerimi rencide ediyor” türünden şikayetler i üzerine alınan Tedbir kararları

Filtreleme Yazılımları  Screen Shield Anti Porno, Erkal Net Filtreleme, Volsoft Web Filtre, Eaxsoft. [17]

Anlamsız Filtreleme  Moby Dick  Mars Explorer

Arama Motorlarında Filtreleme

Anket Sonuçları

Anket Sonuçları (2)

Anket Sonuçları (3)

Anket Sonuçları (4)

Anket Sonuçları (5)

Anket Sonuçları (6)

Sonuç?  Katılımcıların büyük bir çoğunluğu internetteki herhangi bir içeriğin müstehcen olmaması şartıyla devlet tarafından sansürlenmesini hoş karşılamamaktadır.  Katılımcıların büyük bir çoğunluğu herhangi bir içerik yüzünden servis sağlayıcıların bloke edilmesinin veya arama motorlarında filtreleme yapılmasının yanlış olduğunu düşünmekte

Sonuç? (2)  Katılımcıların büyük bir çoğunluğu müstehcenlik kavramının bireyden bireye ve toplumdan topluma değiştiğini savunsa da yine büyük bir çoğunluğun toplumun geneli için bir müstehcenlik kavramı olabileceğini önermesi, toplumda müstehcenlik kavramı altında bireylerin düşüncesinde bir netlik olmadığını ve müstehcen olarak kategorize edilebilecek ürünlerin sınırlarının pek çoğu açısından belirsiz olduğunu göstermektedir.

Ne Yapılmalı?  Yasada anlaşılır ve detaylı bir açıklama yapılmalı,  Sansürün kişi inisiyatifinde değil adli makamlarca uygulanmalı,  Kullanıcıların bu konudaki eğitimlerinin arttırılması, özellikle çocuklara uygun yaşa eriştiklerinde cinsel eğitim verilmesi ve böylece hem kullanıcı hem de paylaşan kişi olarak bilinçli şekilde hareket edilmelidir.

 TEŞEKKÜRLER.  SORULAR?

Referanslar  [1]  [2]  [3]  [4]  [5]  [6]  [7]  [8]  [9]  [10]  [11]  [12]  [13]  [14] [15] Akdeniz, Yaman ve Altıparmak, Kerem. İnternet: Girilmesi Tehlikeli ve Yasaktır  [16]  [17]