CİNSİYET TAHMİN Cinsiyet belirleme için son yıllarda ortaya sıkça iddialar atılmaktadır. Kimi kadın, Çin takvimi ile hamile kalmak ve bebeğinin cinsiyetini belirlemek ister kimi kadın ise hamilelikte yedikleri ile bebeğim cinsiyetini kendisi belirlemeye çalışır. Bilimsellikten uzak bu yöntemler hakkında detaylı bilgi sahibi olmak isteyenler için özel bir yazı hazırladık.

Cinsiyet Belirleme Nasıl Yapılır Cinsiyet belirme öncesinde bebeğin cinsiyetinin ne zaman belli olduğu bilinmelidir. Cinsiyet yumurta ile sperm hücresinin birleşerek döllendiği anda aslında genetik olarak belli olur. Erkeğin ve kadının cinsel organları aynı yapıdadır ve 7. haftaya kadar görünümleri farklı olmadığı için ayrım yapılması mümkün olmaz. Gebeliğin 9. ve 10. haftasında hormonlar ve reseptörler cinsel organda görünüm ve şekil farklılığını meydana getirir. Böylece kız ve erkek cinsiyeti belli olmaya başlar. Ancak cinsel organlar, halen daha ultrasonda tespit edilecek büyüklüğe ulaşamadığından dolayı bebeğin cinsiyeti öğrenmek için 12 ya da 13. haftayı beklemek hatta net şekilde ayrım yapabilmek için 16. hafta ve sonrasını beklemek gerekir. Bebeğin anne karnındaki duruşu da cinsiyet belirleme yapılabilmesi için önem taşır. Ultrasonografi ile cinsiyet belirlemenin yanı sıra bazı durumlarda amniyosentez (anne karnından amnion suyu alınması), koryonvillus biyopsisi ya da kordosentez gibi türlü yöntemlerle de anne karnındaki bebeğin cinsiyeti tespit edilebilmektedir.

Bu yöntemler bebeğin kromozom yapısını incelemeye dayalıdır. Ancak fetüste bir hastalıktan şüphelenilmiyorsa bu yöntemlerden hiçbirine başvurulamaz. Kromozom hastalıkları gibi gebelik anomalisi şüphesi varsa bu tetkiklere başvurulur ve test sırasında cinsiyet belirlemesi de yapılabilir. Bunun dışında cinsiyet belirleme testleri kullanımı oldukça fazladır Bu testler etik tartışmalara neden olan testlerdir ve oldukça tartışmalı konulara zemin hazırlamaktadır. Bu tartışmaların en büyük nedeni ebeveynlerin istemedikleri cinsiyette olan bebekleri aldırmak için kürtaj olmaya başvurmalarıdır. Cinsiyet belirleme testlerinin doğruluk payı %80’e yakın orandadır ve bu nedenle de cinsiyet öğrenme sonrası kürtaja karar verme daha fazla görülebilmektedir.

Cinsiyet Belirleme Yasal mıdır? Bebeğin ultrasonda cinsiyeti göründüğünde doktorun anne babayı bebeğin cinsiyeti hakkında bilgilendirmesi yasaldır ve bunda hiçbir sorun yoktur. Cinsiyet belirleme isteği oldukça eskiye dayanan bir olgudur ve eskiden kalma birçok yöntem halen daha gebeliğin erken haftalarında cinsiyet belirleme için kullanılmaktadır. Halk arasında oldukça fazla yöntemle bebeğin cinsiyetini öğrenme hurafeleri vardır ve halen daha yaygın sıklıkta kullanıldığı bilinmektedir. Cinsiyet belirleme yöntemleri arasında en popüler yöntemler biyolojik takvim ve Çin takvimi yöntemleridir. Biyolojik takvim yöntemi ile bebeğin cinsiyetin belirlenmesi inancına göre kadın ve erkeğin kız ya da erkek çocuk sahibi olmak için farklı dönemleri vardır ve bu takvime göre cinsel birliktelik yaşanır. Biyolojik takvim ile cinsiyetin belirlenmesi için esas alınan nokta anne ve babanın doğum tarihleridir ve tarihler üzerinden hesaplamalar yapılır.

Çin takvimi yöntemi ile hamile kalmak içinse kadının hamile kalacağı aya ve de yaşına göre cinsiyet tahmini yapan bir çizelge vardır. Cinsel birliktelik bu çizelgeye göre yaşanır. Bebeğin cinsiyetini belirleme yöntemleri ancak ve ancak süresi geldiğinde doktorunuzun size söylemesi ile yasal olur. Aynı zamanda gerek biyolojik takvim gerekse de Çin takvimi hiçbir bilimselliği dayanmaz. Cinsiyet belirleme bilimsel veriler ışığında açıklanacak olursa bir bebeğin kız ya da erkek olma ihtimali %50- %50’dir ve bu doğa kanunları gereği belli bir zamana kadar bilinemez.

Cinsiyet Belirleme Tıbben Mümkün müdür? Fetüsün cinsiyeti sperm hücreleri tarafından belirlenir ve dolayısıyla da belirleyici olan etken babadır. Tüp bebekte cinsiyet belirlemesi yapılması mümkündür ancak cinsiyet ile geçen bir kalıtımsal bozukluk gibi tıbbi gerekçeler gerekir. Geleneksel yöntemlerin dışında cinsiyet belirmeye dair herhangi bir işlem ülkemizde henüz yapılmamaktadır. Dünyada bu konuya dair çalışmalar yapılıyor olsa da ortak bir kanı vardır ki bir bebeğin cinsiyetinin belirlenmesi anne ve babaya bırakıldığında kısa süre içinde yeryüzünde cinsiyet eşitsizliği meydana gelecektir.

Selnas Yöntemi (Babychoice yöntemi) İsviçre’de 1997 yılından bu yana kullanılan yöntemin temelinde yumurta hücresinin reseptörlerindeki elektriksel çekim gücü vardır. Bu çekim gücünün bazı dönemlerinde X ( kız ), bazı dönemlerinde ise Y ( erkek ) kromozomu ile döllenmeyi kabul ettiği varsayılır. Bu da annenin biyolojik saatinin sık sık değiştiğini gösterir. Bebeklerinin cinsiyetini belirlemek isteyen çiftler bu laboratuvara kan ve bazı verilerini gönderirler. Laboratuvarda yapılan testler sonucunda çifte özel bir takvim hazırlanır ve bu tarihlerde ilişkiye girilmesi gerekir. Yöntem uygulanırken yumurta ya da sperm hücresine dışarıdan ya da içeriden bir müdahale yapılması söz konusu değildir ve yöntemin yüzde 90 başarılı olduğu iddia edilmektedir. Ancak bu yöntem de etiklik açısından son derece tartışmalıdır.

Shettles Metodu Bu yöntem belki de cinsiyetin belirlenmesi için en kolay yöntemdir. Shettles metodu ile yumurtlama günü hesaplanır ve ilişki tarihi yumurtlama gününe göre hesaplanır. Yönteme göre Y kromozomu (erkek) taşıyan sperm hücreleri, X kromozomu (kız) taşıyan sperm hücrelerine göre daha hızlıdır ve Y kromozumu, X kromozumuna göre daha az yaşar. Yöntem ilişkiye yumurtlama gününden sonra girildiğinde, daha hızlı olan Y kromozomlu sperm ile yumurta hücresinin döllenme ihtimali daha yüksektir yani bebeğin cinsiyetinin erkek olma ihtimali artar. Diğer taraftan, yumurtlamadan 2 gün önce ilişkiye girilirse dayanıksız olan Y kromozomlu spermler ölmüş olacağından dolayı daha uzun yaşayabilen X kromozomlu sperm yumurtayı döller ve bebeğin cinsiyetin kız olma ihtimali bu sayede arttırılır.

PGD (prekonsepsiyonel genetik tanı) Hamilelik öncesinde cinsiyetin belirlenmesi için kullanılan ve doğruluk payı %100 olan bir yöntemdir. Yöntem uygulanırken döllenme sağlanmış ancak henüz rahme yerleştirilmemiş olan embriyolardan örnek alınır ve istenilen cinsiyetin kromozomuna sahip olan embriyo rahme yerleştirilir. Gerek ülkemizde gerekse de dünyada bu yöntemin cinsiyetin belirlenmesi için kullanılması yasaktır. Yöntemin kullanımı ancak genetik geçişli hastalıkların taranması için mümkündür. Embriyo seçiminde rahme transfer öncesi sağlıklı embriyoların seçilmesi için kullanılır. YAPAN :ALEKS BOZACIOĞLU