ORGANİK TARIMDA YEŞİL GÜBRELEME

Organik tarım nedir ? Ekolojik sistemde hatalı uygulamalar sonucu bozulan doğal dengeyi yeniden kurmaya yönelik olarak, İnsana ve çevreye dost üretim sistemlerini içeren, sentetik kimyasal ilaçlar ve gübrelerin kullanımını yasaklanmasının yanında, Organik ve yeşil gübreleme, münavebe, toprağın muhafazası, bitkinin direncini artırma parazit ve predatörlerden yararlanmayı tavsiye eden, Bütün bu olanakların kapalı bir sistemde oluşturulmasını talep eden, Üretimde verim artışını değil ürünün kalitesinin yükselmesini amaçlayan bir üretim şeklidir.

YEŞİL GÜBRELEME Gelişmesini tamamlamış bitkilerin sürülerek toprağa karıştırılmasına yeşil gübreleme, bu amaçla kullanılan bitkilere yeşil gübre bitkileri denilmekte; yeşil gübre bitkisi olarak en çok yonca, fiğ, bakla ekilmektedir.  

Toprağa organik madde ve azot sağlamakta, Yeşil Gübre; Toprağa organik madde ve azot sağlamakta, Toprağın fiziksel ve kimyasal yapılarının düzelmesine yardımcı olmakta, Toprakta humus birikimi sağlamakta, Mikrobiyal faaliyetleri artırarak toprağın biyolojik özelliklerinin düzelmesine yardımcı olmakta, Organik maddenin ayrışmasını ve humusun parçalanmasını hızlandırmakta, Topraktaki hava ve su sirkülasyonunu düzenlemekte, Besin maddelerini toprağın üst katmanlarına taşımakta, Toprağa granüler yapı kazandırmakta, Toprağın çabuk tava gelmesini ve uzun süre tavda kalmasını sağlamakta, Meyilli arazilerde erozyonu önlemekte, Bitkilerin köklerinin daha iyi gelişmesini ve dondan zarar görmesini engellemekte, Toprağın yüzeyini örterek infiltrasyonu arttırmaktadır.

Yeşil gübrelemede başlıca amaç toprağı organik madde ve azotça zenginleştirmek olduğuna göre, yetiştirilecek yeşil gübre bitkisinin her şeyden önce mümkün olduğu kadar kuvvetli bir şekilde gelişmesi ve yine mümkün olduğu kadar fazla vejetatif kısımlar meydana getirmesi istenmektedir.  Bu da toprağa daha fazla bitki organlarının karıştırılmasına olanak vermesi yanında yüksek su kapsamı nedeniyle toprakta bitkinin çürümesinin daha kısa sürede tamamlamasına da olanak vermektedir.

Yağışı az olan yörelerde yeşil gübrelemenin yapılması çok daha fazla dikkat gerektirmektedir. Toprakta sınırlı düzeyde bulunan su yeşil gübre bitkisi tarafından da kullanılacağı için asıl bitkinin su güçlüğü çekmesi olasıdır. Öte yandan toprakta suyun az bulunması nedeniyle yeşil gübre bitkisinin çürümesi de bir sorun olmaktadır. O nedenle kurak yörelerde yeşil gübrelemenin faydasına göre zararı kimi durumlarda daha fazla olabilmektedir.

Yeşil Gübrelemenin Toprağın Organik Madde Kapsamı Üzerine Etkileri Yeşil gübre, toprakta gerekli organik maddeyi sağlamak amacıyla yetiştirilen bitkilerin gelişmelerinin belli bir devresinde henüz yeşil halde iken sürülerek, toprak altına getirilmesidir. Genellikle sonbaharda ekilmek suretiyle çiçeklenme döneminde toprağa karıştırılmalıdır. Yeşil gübreleme amacıyla farklı bitkiler kullanılmakla birlikte baklagil türü bitkiler genellikle baklagil olmayan bitkilere nazaran tercih edilmekte ve en iyi yeşil gübre bitkileri olarak kabul edilmektedirler.

Yeşil gübreleme ile toprağın organik madde kapsamı artması sağlanabilmektedir. Amaca uygun olarak yapılan bir yeşil gübreleme, özellikle organik madde ve azot kapsamları düşük olan, dolayısıyla fiziksel özellikleri iyi olmayan topraklar için fayda sağlamaktadır. Yeşil gübre ayrıca verimlilikleri yüksek olan ve iyi fiziksel özelliklere sahip bulunan topraklarda da, organik madde seviyesinin devamlı olarak muhafazasının sağlanması bakımından yine fayda sağlamaktadır. Öte yandan, yeşil gübre ile toprakta yaratılacak organik madde ve azot miktarı sabit olmayıp, çeşitli etkenlere göre değişmektedir ve söz konusu etkenler bitki çeşidi, bitkiyi toprak altına getirme zamanı ve getirildiği derinlik, toprak bünyesi, toprağın rutubet kapsamı olarak sayılabilmektedir.

Yeşil Gübrelemenin Toprağın Azot Kapsamı Üzerine Etkileri Baklagil bitkilerinin yeşil gübre bitkisi olarak diğer bitkilere tercih edilmelerinin başlıca nedeni toprağa yalnızca organik madde kazandırmakla kalmayıp, aynı zamanda toprağın azot miktarını, havanın azotunu bünyelerine alarak arttırmasıdır. Böylece toprağı azotça zenginleştirmekte olup, derin kökleriyle toprağın alt tabakalarında bulunan bitki besin maddelerini alarak toprak altına getirildikleri zaman yetiştirilen bitkinin bu besin maddelerinden faydalanmalarını da sağlamaktadırlar. İyi havalanan tınlı kumlu bir toprakta yeşil gübre ile sağlanacak N miktarı 4.0 kg ile 11.5 kg arasına değişmekte, bazı araştırıcılara göre normal bir yeşil gübreleme ile ortalama olarak dekara 10 kg civarında N kazandırıldığı ifade edilmektedir.

Yeşil Gübrelemenin Biyokimyasal Etkileri Yeşil gübreleme ile toprağa organik materyalin verilmesi, toprak mikroorganizmalarına gıda kaynağı sağlanması nedeniyle topraktaki mikroorganizma faaliyetleri üzerine olumlu etkiler yapmakta ve toprakta bazı olumlu değişikliklerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Yeşil Gübrelemenin Bitki Besin Maddelerinin Yarayışlılığı Üzerine Etkileri Yeşil gübreleme için yetiştirilen bitkiler toprağın derinliklerinden aldıkları bitki besin maddeleri ile toprağın üst kısımlarının zengin hale gelmesine yardım etmektedir.

Yeşil Gübrenin Toprağa Etkileri Özellikle derin köklü yeşil gübre bitkileri toprağın fiziksel özelliklerini düzelterek toprağın granüler bir yapı kazanmasını, çabuk tava gelmesini ve tavını da uzun süre muhafaza etmesini sağlamaktadır. Bu bakımdan yeşil gübrenin özellikle ağır ve işlenmesi güç olan topraklar için ayrı bir önemi bulunmakta olup, yeşil gübre hafif toprakların fiziksel özelliklerini de iyileştirmektedir.  Derin köklü olan yeşil gübre bitkileri toprak içerisinde çok sayıda kanallar meydana getirmekte ve bu kanallar vasıtasıyla topraktaki havanın daha kolay sirkülasyonunun ve suyun hareketliliğinin artmasına neden olmaktadırlar. 

Yeşil gübreleme ile toprağın organik madde kapsamı da arttırılmaktadır. Amaca uygun olarak yapılan yeşil gübre uygulaması özellikle organik madde ve azot kapsamları düşük ve fiziksel özellikleri yetersiz topraklar için yararlı olmakta, ayrıca verimlilikleri yüksek ve fiziksel özellikleri de yeterli bulunan topraklarda da organik madde seviyesinin devamlı olarak korunması bakımından olumlu etki yapmaktadır. Derin kökleriyle toprağın alt tabakalarında bulunan bitki besin maddelerini de bünyelerine aldıklarından toprak altına getirildikleri zaman yetiştirilen kültür bitkilerinin ihtiyaçları olan besin maddelerinden faydalanmalarını da sağlamaktadırlar.

Yeşil gübre bitkileri Arpa Yonca Yulaf Çayır Üçgülü Çavdar Baklagil bitkileri Yonca Çayır Üçgülü Kırmızı Üçgül Japon Üçgülü Fiğ Taş Yoncası Soya Fasulyesi Yem Bezelyesi Baklagil olmayan bitkiler Arpa Yulaf Çavdar Darı Buğday Çim Hardal Kolza Sudan Otu Karabuğday

İklim ve toprak şartlarına uyumlu olmalı, Derin köklü olmalıdır, Yeşil gübre bitkilerinin seçiminde dikkat edilecek hususlar İklim ve toprak şartlarına uyumlu olmalı, Derin köklü olmalıdır, Hastalıklara dayanıklı, Çabuk gelişme ve Tohumunun kolay temin edilebilir, olması gerekmektedir. 08.12.2019

Yeşil gübreleme bölgeleri Yeşil gübreleme için yeter ısı ve yağışa sahip sahil bölgeleri Sahil bölgeleri dışında kalan Geçit ve Orta Anadolu Bölgesi

Yeşil Gübrelemede Önerilen Tohum Miktarları Mibzerle ekimde (kg/da) Fiğ 14-16 Bakla 20-25 Tahıllar 18-20 Hardal 5-8 Ayçiçeği 8-10 Yem Bezelyesi 10-12 Börülce 12-14 Soya Fasulyesi 10-12 Serpme ekimlerde %20 daha fazla tohum kullanılmalıdır.

Yeşil gübre bitkisinin gömülme zamanı ve şekli Yeşil gübre bitkisi en uygun gelişme devresinde, toprak üstü organlarının tam oluştuğu devrede, baklagillerde çiçeklerin 1/10 açıldığında toprak altına gömülmesi gerekir. üç şekilde yapılabilir Doğrudan Sürmek, Biçildikten Sonra Merdane Geçirildikten Sonra

Yeşil gübre bitkilerinin toprağa karıştırılma zamanı Gelişme derecesi, İklim koşulları, Toprak özellikleri ve Ekilecek kültür bitkisinin özelliklerine bağlıdır. Yeşil Gübre Bitkileri henüz yeşil ve sulu oldukları bir devrede toprağa gömülmelidir.

Yeşil gübre bitkileri üç ayrı sistemde yetiştirilebilir 1.Esas bitki olarak 2.Ara bitkisi olarak 3.Anıza ekim bitkisi olarak

Ekim nöbeti Buğday verimi (kg/da) Farklı Yeşil Gübre Bitkilerinin Buğday verimine Etkileri Ekim nöbeti Buğday verimi (kg/da) Yeşil gübreleme(mercimek-erken dönemde) 210.5 Yeşil gübreleme(mercimek-geç dönemde) 200.7 Nadas sonrası 208.7 Bezelye 197.1 Tane mercimek 185.5 Buğday (azot gübreleme) 163.2 Buğday (gübresiz) 143.6 Kurt ve Tan, 1984

Atmosfer azotunu tutarak bitkilere sunma Baklagil bitkileri azot miktarı (kg/da) Yonca 100 Taş Yoncası 67 Çayır Üçgülü 60 Melez Üçgül 56 Soya Fasulyesi 42 Tüylü Fiğ 27 Bakla 27 Yem Bezelyesi 19 Kaynak: Lyon and Bizzell, 1934