12. Hafta Ders İçeriğinin Başlıkları Konut Politikası I 12. Hafta Ders İçeriğinin Başlıkları Kalkınma ve Konut Konut Hakkı Kentsel Yenileme ve Kentsel Dönüşüm Süzülme Konut Politikasının Tanımı Konut Politikasının Uygulama Araçları

Kalkınma ve Konut Konut sorunu bir yönüyle toplumsal sorun olarak değerlendirilebileceği gibi ekonomik kalkınma sorunu olarak da alınabilir. Bu kapsamda konut yatırımlarının verimliliğinin ne olduğu, konutun bir yatırım malı mı yoksa bir tüketim malı mı olduğu, konut yatırımlarının ekonomik kalkınma bakımından taşıdığı önemin derecesi konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Konut yatırımlarının yalnız ekonomik açıdan değil toplumsal nedenlerle de savunulması gerektiği görüşünün, konut hakkı kapsamındaki tartışmalarla da bağlantısı bulunmaktadır.

Konut Hakkı Konut hakkı, gerek uluslararası insan hakları sözleşmeleri gerek anayasalar veya akademik çalışmalar içerisinde, «barınma hakkı», «konuta erişim hakkı», «yeterli standartta konut hakkı» gibi pek çok kavram ile ifade edilmektedir. Konut hakkı uluslararası alanda çok sayıda insan hakları belgesi tarafından düzenlenmiştir. BM sistemi içerisinde üretilen insan hakları sözleşmeleri doğrudan ya da bir hakkın bileşeni olarak konut hakkına yer vermiştir.

Kentsel Yenileme ve Kentsel Dönüşüm 1970’li ve 1980’li yıllarda, «kentsel dönüşüm» denildiğinde akla gelen olgu, gecekondu bölgelerinin iyileştirilmesiydi. Kentsel dönüşüm, kentsel canlandırma ve soylulaştırma gibi kavramlar son yıllarda sıklıkla kullanılmaktadır. Günümüzde kentsel dönüşüm salt gecekondu bölgelerindeki derme çatma yapıların yıkılarak, yerlerine yeni, sağlam, sağlıklı ve çağdaş görünümlü yapıların konulmasından ibaret değildir. Buna ek olarak, iyileştirme, koruma, canlandırma, yeni işlevler kazandırma, yeniden imar etme, sağlıklı duruma getirme; hem yapıları, hem de bulundukları kent kesimlerini yitirmiş oldukları ekonomik ve toplumsal değerlere yeniden kavuşturma gibi erekler de kentsel dönüşümden beklenenler arasındadır.

Kentsel Dönüşüme İlişkin Mevzuatın Gelişimi Kentsel dönüşüm konusunda mevzuatın oluşması kapsamında 2004 yılında yürürlüğe sokulan 5104 sayılı Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm yasası önemlidir. 2005 yılında çıkarılan 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun kentsel dönüşüme ilişkin düzenlemeleri içermektedir. Yine 2005 yılında çıkarılan 5393 sayılı Belediye Yasası’nın 73. maddesiyle belediyelere kentsel dönüşümle ilgili önemli yetkiler verilmiştir. 2010 yılında çıkarılan 5998 sayılı yasa ile, belediyelerin kentsel dönüşüme ilişkin yetkileri daha da genişletilmiştir. 2012 yılında çıkarılan 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi adını taşıyan yasa kentsel dönüşüm konusunda önemli düzenlemeler getirmiştir.

Süzülme Konut piyasasında bazı konutların kullanıcıları tarafından çeşitli nedenlerle terk edilmeleri sonucunda bu konutların gelir düzeyi daha düşük aileler tarafından kullanılmaya başlanması durumuna süzülme adı verilmektedir. Bu süreçte bazı aileler nitelik ve standartları dolayısıyla fiyatları daha yüksek olan konut alanlarına taşınırken bunların boş bıraktıkları ve belli ölçüde yıpranmış, konut fiyatı veya kirası daha düşük konutlar düşük gelirli aileler tarafından kullanılmaktadır. Süzülme özünde konut arzını arttıran bir süreç olmamakla birlikte yine de konut piyasasını ilgilendirdiği için konuta ilişkin politikalar kapsamındaki literatürde üstünde durulan kavramlardandır.

Konut Politikasının Tanımı Ailelerin konut ihtiyaçlarını karşılamak için devletlerce saptanan önceliklere göre alınan yasal ve eylemsel önlemlerin tümüne konut politikası denmektedir.

Konut Politikasının Uygulama Araçları 1. Mali Araçlar Konut Yatırımları Vergi Kredi İpotek Karşılığı Konut Edinme Taşınmaz Mal Yatırım Ortaklıkları 2. Hukuki Araçlar Kira Denetimi Kat Mülkiyeti 3. Teknik Araçlar Konut Standartları Toplumsal-Lüks Konut Yapım Yöntemleri Yapı Gereçleri