ÖRNEK Z-I-1: TBDY (2018)’e Göre Zemin Araştırmaları, TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması ÖRNEK Z-I-1: TBDY (2018)’e Göre Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması   Doç. Dr. Havvanur KILIÇ Yıldız Teknik Üniversitesi Geoteknik Anabilim Dalı

Z-I-1.1. ZEMİN ARAŞTIRMALARI TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.1. ZEMİN ARAŞTIRMALARI İnşası planlanan 12 katlı betonarme bir yapının konuşlandığı yerde zemin koşullarını belirlemek amacı ile, arazi ve laboratuvar çalışmalarını içeren zemin araştırmaları yapılmıştır. Zemin araştırmalarının kapsamı TBDY-2018 Bölüm 16’da belirtildiği şekilde yapı ve bileşenlerinin özellikleri, jeolojik yapı ve zemin birimlerinin özellikleri, civar yapıların durumu, yeraltı suyu durumu ile bölgesel deprem özellikleri ve çevre koşulları dikkate alınarak planlanmıştır. Bunun için 5 adet zemin sondajı açılmış, sondajlarda standart penetrasyon (SPT) deneyleri yapılarak, örselenmiş ve örselenmemiş örnekler alınmıştır. Zemin sondajlarından alınan örselenmiş ve örselenmemiş örnekler üzerinde laboratuvar deneyleri uygulanmıştır. Zemin araştırmaları kapsamında gerçekleştirilen arazi ve laboratuvar çalışmalarından elde edilen veriler aşağıda sunulmuştur.

Z-I-1.2 VERİ RAPORU Z-I-1.2.1. Konu ve Kapsam TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.2 VERİ RAPORU Z-I-1.2.1. Konu ve Kapsam İnceleme konusu arazide gerçekleştirilen zemin araştırmalarından elde edilen bilgiler ışığında bu veri raporu hazırlanmıştır. Bu rapor kapsamında, bölgenin jeolojik yapısı ve proje sahasının jeolojik özellikleri, araştırma sondajları logları, zemin kesitleri yeraltı su düzeyi arazi ve laboratuvar deneyleri sonuçları jeofizik araştırma bulgularını içeren zemin araştırma sonuçları sunulmuştur.

TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.2.2 İnşaat alanının konumu, ulaşım durumu, yerleşim planı, bölgenin genel jeolojisi İnceleme konusu inşaat alanı İstanbul ili Bağcılar İlçesi Mahmutbey Mahallesi’nde düz bir topoğrafyada yer almakta olup TEM otoyoluna yakın bir konumdadır. Toplam parsel alanı 2294 m2’dir. İnşaat alanı koordinatları aşağıda verilmiştir. Enlem = 41°2'52 Boylam = 28° 40' 35

Z-I-1.2.3 İnşaat alanı jeolojik yapısı ve jeolojik özellikleri TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.2.3 İnşaat alanı jeolojik yapısı ve jeolojik özellikleri İnceleme konusu arazide anakayayı Trakya Formasyonu olarak adlandırılan Karbonifer yaşlı kiltaşı silttaşı ardalanması ile oluşan birim oluşturmaktadır. Bu birim üzerinde bu birimin ayrışması ile oluşmuş kahverenkli killi birim bunu üzerinde ise Güngören formasyonu olarak adlandırılan killi birim yer almaktadır. Bu birim yer yer bej renkli az siltli yerel olarak ince çakıllı ve kum bantları içeren ender olarak karbonatlı silt-kum ve bazen maktra fosilli marn ve killi ince ara tabakalıdır. Güngören formasyonu tedrici geçişli olarak tabanındaki Çukurçeşme Formasyonu üzerine gelmekte ve üst seviyelerine doğru artan karbon içeriğine bağlı olarak kil ara seviyeli marnlar giderek kireçtaşlarının baskın olduğu Bakırköy Formasyonu’na uyumlu bir geçiş göstermektedir. Bölgede Bakırköy Formasyonu’nun üzerinde güncel dolgular yer almaktadır.

TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.2.4 Zemin Sondajları Sondaj derinlikleri: 1.5B veya Δσ =0.10σ'vo ‘den daha elverişsizi olacak şekilde seçilmesi gerekmektedir. B=temel genişliği =24.4m, L= temel uzunluğu =56.4m  1.5B=1.5(24.4m)=36.6m, Δσ = z derinliğinde yapıdan kaynaklanan gerilme artışı σ'vo= zeminde mevcut efektif gerilme 𝑞𝑥(𝐵𝑥𝐿) (𝐵+𝑧)(𝐿+𝑧) =0.10 σ’vo q=240 kPa üst yapıdan temele aktarılan gerilme =20 kN/m3 alınırsa, 2:1 basit gerilme artışı kuralı ile yukarıdaki eşitlikten z  33m olarak belirlenmiştir. Bu durumda minimum sondaj derinliği 36.60m olmalıdır. Arazide açılacak sondajların derinliği 40m olarak alınmıştır. Sondajlarda 1.5m aralıklarla standart penetrasyon deneyleri yapılmış ve örnekler alınmıştır. Sondaj kuyularında, kohezyonlu zeminlerden, 16A.1.4’de tanımlanan etki derinliği içinde her zemin tabakasının mühendislik özelliklerini belirlemeye yeterli olacak sayıda örselenmemiş örnek, zeminin kıvamına uygun olarak ve ince cidarlı (alan oranı=et kalınlığı/iç tüp alanı<10 %) ve iç çapı en az 76 mm olan tüp veya pistonlu tüp kullanılarak alınmıştır.

. . . Sondaj Logu Örneği (EK Z-I-1.2) TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Sondaj Logu Örneği (EK Z-I-1.2) . . .

Z-I-1.2.5 Zemin Kesiti TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.2.5 Zemin Kesiti

TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.2.6 Yeraltı Su Düzeyi Sondaj kuyusu içinde yapılan ölçümlerle yeraltı su seviyesi belirlenmiştir. Sondaj kuyusundaki gözlemler ve ölçümler yeraltı suyu düzeyinin kuyuda dengeye ulaşmasına yetecek kadar uzun bir süre boyunca (7 gün) yapılmıştır. Yapılan zemin sondajlarında yeraltı suyunun 23.0m.’de olduğu tespit olunmuştur.

TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.2.7 Arazi Deneyleri  İnşası planlanan yapının altında yer alan zemin tabakalarının mukavemet ve rijitlik özelliklerini belirlemek için SPT deneyleri yapılmıştır. Derinlik (m) SK-1 SK-2 SK-3 SK-4 SK-5 N 1,75 75 21 32 3,25 35 4,75 39 48 31 6,25 41 45 58 63 7,75 42 55 68 9,25 52 50 65 10,75 69 13,75 72 12,25 15,25 67 13,25 16,75 18,25 19,75 23,75 21,25 27,25 25,75 28,75 24,25

S1 S2 S3 Derinlik (m) Vs (m/s) 2 478 248 323 3 350 367 354 6 5 378 11 TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Jeofizik Ölçümler: Arazide 3 serim MASW tekniği ile kayma dalgası hızı ölçümü alınmıştır. Zeminin dinamik davranışını karakterize eden mühendislik özelliklerini belirlemek için amacıyla 3 profil boyunca MAM – MASW ölçümleri yapılarak, yapılan ölçümlerle P ve S dalga hızları belirlenmiştir. Ölçümler ile yerin yaklaşık 30 m derinliğine kadar inilmesi hedeflenmiştir. Ölçmeler sonucu elde edilen basınç dalgası ve kayma dalgası hızları aşağıda Tablo I-7-2 ve Şekil I-7-12- grafikde ile gösterilmiştir. S1 S2 S3 Derinlik (m) Vs (m/s) 2 478 248 323 3 350 367 354 6 5 378 11 406 8 396 9 454 17 451 13 20 26 24 29 27

Z-I-1.2.8 Laboratuvar Deneyleri TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.2.8 Laboratuvar Deneyleri Yapılan sondajlardan alınan örselenmemiş ve örselenmiş örnekler üzerinde laboratuvar deneyleri yapılmıştır. Örselenmiş örnekler üzerinde elek analizi, hidrometre analizi, kıvam limitleri deneyleri yapılmış ve doğal su muhtevaları belirlenmiştir. Örselenmemiş örnekler üzerinde ise doğal su muhtevaları ve birim hacim ağırlıklar belirlenmiş, ayrıca serbest basınç deneyleri yapılmıştır. Örnek No Sondaj No Derinlik (m) 4 No'lu elek üstü (%) 200 No'lu elek altı (%) Hidrometre Kıvam Limitleri Zemin Sınıfı USCS Gs wn (%) n gr/cm3 Serbest Basınç Silt yüzdesi (%) Kil yüzdesi (%) wL % wp % Ip % qu kPa SPT-1 SK-1 1.50-1.95 2 73 38 62 40 18 22 CL 2,68 17,00   UD-1 7.00-7.50 78 35 65 42 20 18,00 1,94 485 SPT-6 10.50-10.95 3 25 75 55 24 31 CH 2,70 UD-4 16.00-16.50 60 28 72 63 39 16,00 1,96 510 SPT-11 19.50-19.45 1 23 77 26 29 SPT-15 28.50-28.95 68 58 36 20,00 SPT-4 SK-2 6.00-6.45 21 2,69 9.50-10.00 61 2,71 505 SPT-9 15.00-15.45 34 SPT-13 21.00-21.45 82 SPT-14 23.50-23.95 71 80 59 33

Z-I-1.2.8 Deprem Tehlikesi ve Yerel Zemin Sınıfı TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.2.8 Deprem Tehlikesi ve Yerel Zemin Sınıfı İnşaat alanının enlem ve boylamı ile Kısa Periyot Harita Spektral İvme Katsayısı değeri https://tdth.afad.gov.tr/ ‘de yer alan Türkiye Deprem Tehlike Haritaları’ndan DD-2 deprem düzeyi için SS =0.927 olarak bulunmuştur. Temel taban kotu altında yapılan standart penetrasyon deneylerinden elde olunan darbe sayıları enerji düzeltmesi yapılarak TDBY 2018 ‘de önerildiği şekilde 30 metredeki ortalama SPT N değeri (𝑁 60 ) 30 = 30 İ=1 𝑁 ( ℎ 𝑖 𝑁 60,𝑖 ) Sondaj No (𝑁 60 ) 30 SK1 54 SK2 52 SK3 50 SK4 56 SK5 Düzeltilmiş ortalama (𝑁 60 ) 30 ≥50 Zemin Sınıfı : ZC Ortalama Kayma Dalgası hızı V S = 450m/s SS=0.927 ve FS = 1.2 (Tablo 2.1) SDS=0.927×1.2=1.11 DTS=1 DTS=Deprem Tasarım Sınıfı

TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.2.9 Sonuçlar İnceleme konusu inşaat alanında yukarıda ayrıntısı verildiği şekilde zemin araştırmaları yapılmıştır. Bu araştırmalar sonucunda inşaat alanının zemin profili ve zemin tabaklarının mühendislik özellikleri belirlenmiştir. Elde olunan bu bulgulara göre inşaat alanının zemin profilini sert-çok sert kıvamda siltli kil tabakası mevcut olup inşası planlanan yapı TBDY 2018’e göre zemin sınıfı ZC olarak tanımlanan bu tabaka üzerine oturtulacaktır. TBDY 2018’e göre inşaat alanı DD-2 deprem düzeyi için SS =0.927, SDS=1.11 ve buna bağlı Deprem Tasarım Sınıfı DTS=1 olarak bulunmuştur.

Örnek Z-I-1.3 Geoteknik Rapor TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Örnek Z-I-1.3 Geoteknik Rapor

Z-I-1.3.2 Arazi Zemin Durumu ve Zemin Araştırmaları TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.3.1 Konu ve Kapsam İnşası planlanan yapının temel zemininin statik, dinamik ve deprem etkileri dikkate alınarak yapılan zemin araştırmalarından üretilen arazi zemin modeli ve temel zeminini oluşturan tabakaların geoteknik tasarım parametreleri ile temel tasarımına ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı geoteknik rapor aşağıda sunulmuştur. Z-I-1.3.2 Arazi Zemin Durumu ve Zemin Araştırmaları İnşası planlanan yapı İstanbul ili Bağcılar İlçesi Mahmutbey Mahallesi’nde düz bir topoğrafyada inşa olunacaktır. Toplam parsel alanı 2294 m2’dir. İnceleme konusu bu parselde Eylül 2017 tarihinde zemin araştırmaları yaptırılmıştır. Bu zemin araştırmaları kapsamında 5 adet zemin sondajı açılmış, bu sondajlarda standart penetrasyon deneyleri yapılmış ve örnekler alınarak bu örnekler üzerinde laboratuvar deneyleri geçekleştirilmiştir. Yapılan tüm bu zemin araştırmalarından elde olunan bilgilerle yukarıda verildiği şekilde bir Veri Raporu hazırlanmıştır.

Z-I-1.3.3. İnşaat Alanı Zemin Modeli ve Yerel Zemin Sınıfı TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.3.3. İnşaat Alanı Zemin Modeli ve Yerel Zemin Sınıfı

Z-I-1.3.4 Geoteknik Tasarım Parametreleri Zemin  cu c' ' E' kv kh TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.3.4 Geoteknik Tasarım Parametreleri Zemin  cu c' ' E' kv kh kN/m3 kPa ° MPa MN/m3 Siltli Kil 20 250 10 28 50 72 45 Tablo Z-I-1.6. Bodrum Perdeleri Arkası Geri Dolgunun Non Lineer Yatak Katsayıları Mobilizasyon derecesi Geri dolgu Mob Eph,k: Eph,k=%25 30.0 MN/m3 Mob Eph,k: Eph,k=%37.5 6.0 MN/m3 Mob Eph,k: Eph,k=%50 2.5 MN/m3 Mob Eph,k: Eph,k=%75 1.0 MN/m3 Eph,k= Pasif toprak basıncı tasarım değeri

Z-I-1.3.5 İnşa Olunacak Yapı ve Deprem Tasarım Sınıfı TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.3.5 İnşa Olunacak Yapı ve Deprem Tasarım Sınıfı İnceleme konusu parselde yer alması planlanan 12 katlı bina, betonarme olarak inşa edilecektir. Binada 2 bodrum + zemin + 9 normal kat olması planlanmıştır. Bina oturma alanı 1376 m2’dir. Bina giriş kotu ±0.00 olarak alındığında bina temeli -8.40m kotuna oturtulacaktır. Binanın radye jeneral bir temele oturtulması planlanmıştır. Bodrum katları ve temelleri inşa edebilmek için 8.40m derinlikte bir kazı yapılması gerekmektedir. Bu kazının güvenle yapılması ve çevre yapılara zarar vermemesi için bir destekleme sistemine ihtiyaç vardır. İnşa olunacak 12 katlı betonarme yapının bulunduğu konum ve DD-2 deprem düzeyi için kısa periyot tasarım spektral ivme katsayısı SDS=1.11 ve buna bağlı Deprem Tasarım Sınıfı DTS=1 olarak belirlenmiştir. İnşaat alanı yerel zemin sınıfı Tablo 16.1’e göre zemin araştırmaları kapsamında yapılan jeofizik ölçüm sonuçları ve sondajlar sırasında elde edilen SPT Darbe Sayıları dikkate alınarak, ZC olarak belirlenmiştir.

Z-I-1.3.6. Temel Sistemi Seçenekleri ve Önerilen Temel Sistemi TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.3.6. Temel Sistemi Seçenekleri ve Önerilen Temel Sistemi İnşası planlanan yapının kat yüksekliği ve oturtulacağı alanın depremselliği göz önünde bulundurularak radye jeneral bir temele oturtulmasının en uygun mühendislik çözümü olduğu düşünülmektedir. İnşa edilecek yapı için yaklaşık 8.40 m derinliğinde bodrum kazısı yapılarak, bina temeli sert-çok sert siltli kil tabaka üzerine oturtulacaktır.

Temel derinliği=Df =8.40 m, Temel boyutları (BxL) =24.40m x56.40m TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.3.7. Statik ve Deprem Durumu için Taşıma Gücü, Olası Zemin Yer Değiştirmeleri ve Oturmalar 𝑞 𝑘 =𝑐 𝑁 𝑐 𝑠 𝑐 𝑑 𝑐 𝑖 𝑐 𝑔 𝑐 𝑏 𝑐 +𝑞 𝑁 𝑞 𝑠 𝑞 𝑑 𝑞 𝑖 𝑞 𝑔 𝑞 𝑏 𝑞 +0.5 𝛾𝐵′𝑁 𝛾 𝑠 𝛾 𝑑 𝛾 𝑖 𝛾 𝑔 𝛾 𝑏 𝛾 Temel derinliği=Df =8.40 m, Temel boyutları (BxL) =24.40m x56.40m 𝑢 =0 için  𝑁𝑐=5.70, 𝑁𝑞 =1, 𝑁 𝛾 =0 qk 1800 kN/m2

olmalıdır. Burada qt tasarım dayanımı değeri olup TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Hesaplanan taşıma gücü değerinin, statik ve depremi içeren yükleme durumlarındaki tasarım etkilerini karşılamalıdır. Statik ve deprem durumlarında tüm tasarım yükleri (yük katsayıları ile çarpılmış yükler) q0 için 𝑞 𝑜 ≤ 𝑞 𝑡 olmalıdır. Burada qt tasarım dayanımı değeri olup 𝑞 𝑡 ≤ 𝑞 𝑘 𝛾 𝑅𝑣 eşitliğinden hesaplanmaktadır. Bu eşitlikte 𝛾 𝑅𝑣 temel taşıma gücü için dayanım katsayısı olup TDBY Tablo 16.2’de 𝛾 𝑅𝑣 =1.4 olarak tanımlanmıştır. Buna göre inceleme konusu inşaat alanında 8.4m derinlikte ve 24.4m genişlikte temel için tasarım dayanımı qt = 1285 kPa olarak dikkate alınmalıdır.

olacağına göre temel zeminine aktarılacak net gerilme ∆𝜎=80 kPa TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Oturma Hesabı: Binadan temel zeminine sabit (zati) yük ve hareketli yüklerden (G+Q) aktarılacak ortalama temel taban basıncının 240 kPa değerini aşmayacağı tahmin edilmektedir. Bodrum ve temel kazısı ile kaldırılacak yük yaklaşık 8.4mx19kN/m3=160 kPa olacağına göre temel zeminine aktarılacak net gerilme ∆𝜎=80 kPa mertebesinde olacaktır. Geniş alan kaplayan binanın altında kalınlığı H=40 m olan bir tabaka durumu göz önüne alınarak oluşabilecek konsolidasyon oturması s c =𝐻 𝑚 𝑣 ∆𝜎 eşitliğinden hesaplanabilir. Burada mv hacimsal sıkışma katsayısı olup yukarıda tabloda verilen efektif elastisite modülünden mv =1.25x10-5 m2/kN olup s c =0.04m olarak hesaplanabilir. Bu değerin inşası planlanan betonarme yapı tarafından tolere edilebilecek düzeyde olduğu düşünülmektedir. İnşa olunacak yapının yüksekliği ve kat sayısı ile temel zeminin heterojen durumu dikkate alındığında oturmaların daha ayrıntılı sayısal analizler ile belirlenmesi önerilir.

Z-I-1.3.8. Kazı ve İksa Sistemlerinin Tasarımına Yönelik Tavsiyeler TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.3.8. Kazı ve İksa Sistemlerinin Tasarımına Yönelik Tavsiyeler İnşası planlanan binanın bodrum katları ve temelini inşa edebilmek için 8.40m kazı yapılması gerekmektedir. Bu kazının güvenle yapılabilmesi ve çevre yapılarını etkilememesi için bir iksa sistemi ile desteklenmesi gerekir. İksa sisteminin tasarımında yukarıda verilen geoteknik tasarım parametrelerinin kullanılması ve yer değiştirmelerin esas alındığı bir çözüm yaklaşımının kullanılması tavsiye olunur. Z-I-1.3.9. Kazıdan Çıkan Malzemelerin Geri Dolgularda Kullanımı Temel kazısından çıkan malzeme siltli killi malzeme olacağından bina inşaatı sonrası yapılacak bodrum perdeleri arkası geri dolguları imalatında kullanılmaması tavsiye olunur. Bunun yerine geçirimliliği çok daha yüksek olan çakıllı malzeme ile dolgu yapılması yoluna gidilmelidir.

Z-I-1.3.10 Sonuçlar ve Genel Tavsiyeler TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması Z-I-1.3.10 Sonuçlar ve Genel Tavsiyeler İnşası planlanan yapının temel zemininin statik, dinamik ve deprem etkileri dikkate alınarak yapılan zemin araştırmalarına dayalı hazırlanmış Veri Raporu esas alınarak arazi zemin modeli ve temel zeminini oluşturan tabakaların geoteknik tasarım parametreleri ile temel tasarımına ilişkin değerlendirmeler yukarıda sunulmuştur. Bu değerlendirmelerden aşağıda sonuçlara ulaşılmış ve tavsiyeler yapılmıştır. İnceleme konusu inşaat alanında zemin yüzünden 40.0 m derinliklere kadar yer alan zemin tabakalarının yapımı planlanan 12 katlı bina için taşıma gücü ve oturmalar açısından yeterli temel zemini özelliklerine sahip olduğu belirlenmiştir. Zemin yüzünden 40m derinliğe kadar yer alan zemin tabakalarının olası bir şiddetli deprem sırasında sıvılaşma veya mukavemet/rijitlik kaybına uğraması beklenmemektedir. İnşa olunacak yapının bulunduğu konum ve DD-2 deprem düzeyi için kısa periyot tasarım spektral ivme katsayısı SDS=1.11ve buna bağlı Deprem Tasarım Sınıfı DTS=1 olarak belirlenmiştir.

olarak dikkate alınmalıdır. TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ (TBDY-2018) EĞİTİMİ Açıklamalar ve Uygulama Örnekleri Kısım – Z-I-1 : Zemin Araştırmaları, Veri Raporu ve Geoteknik Rapor Hazırlanması İnşası planlanan yapının kat yüksekliği ve oturtulacağı alanın depremselliği göz önünde bulundurularak radye jeneral bir temele oturtulması tavsiye olunur. Bu temelin taşıma gücü için tasarım dayanımı qt = 1285 kPa olarak dikkate alınmalıdır. İnşa sonrası yapıdan aktarılacak yükler toplam yükler (G+Q) altında temel zemininde meydana gelebilecek konsolidasyon oturması miktarının yapıda soruna yol açmayacak düzeyde olduğu tahmin edilmektedir. İnşa olunacak yapının yüksekliği ve kat sayısı ile temel zeminin heterojen durumu dikkate alındığında oturmaların daha ayrıntılı sayısal analizler ile belirlenmesi önerilir. İnşası planlanan binanın bodrum katları ve temelini inşa edebilmek için derin kazı yapılması gerekmektedir. Bu kazının güvenle yapılabilmesi ve çevre yapılarını etkilememesi için bir iksa sistemi ile desteklenmesi önerilir. Temel kazısından çıkan malzeme siltli killi malzeme olacağından bina inşaatı sonrası yapılacak bodrum perdeleri arkası geri dolguları imalatında kullanılmaması tavsiye olunur. Bunun yerine geçirimliliği çok daha yüksek olan çakıllı malzeme ile dolgu yapılması yoluna gidilmelidir. Yüzey sularının zemine sızmasını önlemek için bina çevresinde drenaj önlemleri alınması tavsiye olunur.