Sendikalar Hukuku

Sendikalar Hukuku Konuları: İşçi ve işveren sendikalarının kuruluşu, İşleyişi-Faaliyetleri-Yönetilmesi, Sendika türleri ve kurulma koşulları, Kuruculuk koşulları ve kuruluş işlemleri, Sendika üyeliğinin nasıl kazanılıp, kaybedileceği, Sona ermeleri...

Sendikanın Tanımı Sendika, İşçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek amacıyla serbestçe kurulan, demokratik esaslara göre işleyen, bağımsız, tüzel kişiliğe sahip kuruluşları ifade eder.

Unsurları a) Ortak Amaç: Çalışma ilişkilerinden doğan ortak ekonomik ve sosyal hak ve menfaatleri korumak ve geliştirmek b) Serbest Kuruluş: Ülkemizde, önceden izin almaksızın kurulabilirler. c) Bağımsızlık: Devlete, siyasi partilere, meslek kuruluşlarına, dernek ve vakıflara karşı bağımsız olmalıdırlar. d) Demokratiklik: Anayasa’ya, Cumhuriyetin ve demokrasinin temel niteliklerine aykırı hareket edemezler. e) Özel Hukuk Tüzel Kişiliği:

SENDİKALAR İşçi Sendikaları İşveren Sendikaları İşkolu esasına göre, Bir işkolunda çalışan işçiler tarafından, En az yedi işçinin bir araya gelmesi ile İşveren Sendikaları İşkolu esasına göre, Bir işkolunda çalışan işverenler tarafından, En az yedi işverenin bir araya gelmesi ile

İşçi ve İşveren Sendikalarının Kurulacağı İşkolları (Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 4.md.) Avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık Gıda sanayi Madencilik ve taş ocakları Petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç Dokuma, hazır giyim ve deri Ağaç ve kâğıt İletişim Basın, yayın ve gazetecilik Banka, finans ve sigorta Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar Çimento, toprak ve cam Metal İnşaat Enerji Taşımacılık Gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk Sağlık ve sosyal hizmetler Konaklama ve eğlence işleri Savunma ve güvenlik Genel işler

Sendikanın Kurulması Kuruculuk Koşulları İşçi sendikası kurucusu ise işçi niteliğine, işveren sendikası kurucusu ise işveren niteliğine sahip olmak, Fiil ehliyetine sahip olmak, Sendikaların kurulacağı işkolunda fiilen çalışıyor olmak, Zimmet-irtikap-rüşvet-hırsızlık-dolandırıcılık- sahtecilik-güveni kötüye kullanma-hileli iflas-ihaleye fesat karıştırma-suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ve kaçakçılık suçlarından birinden mahkum olmamak.

Kuruluş İşlemleri Sendika ve konfederasyonların kurulması serbest ve isteğe bağlıdır. Dolayısıyla, herhangi bir makamdan izin ya da ruhsat alınmasına gerek olmadığı gibi, devlet dahil hiç kimsenin bir sendikanın kurulması veya kurulmaması konusunda emir vermesi veya baskıda bulunması söz konusu değildir. İşçi ve işverenler aynı işkolunda ayrı ayrı ve diledikleri sayıda kendi sendikalarını serbestçe kurabilirler. Sendika ve konfederasyonların kurulması yalnızca, hazırlanan tüzüğün kanunda gösterilen diğer belgelerle birlikte sendika ve konfederasyonun merkezinin bulunduğu ilin valiliğine bir dilekçe ile verilmesi koşuluna bağlıdır. Not: Tüzük mutlaka gerekli, yazılı olmalı ve içerdiği bilgiler kanuna aykırı olmamalı.

Tüzük İçeriği Adı, merkezi, adresi Amacı Sendikanın faaliyet göstereceği işkolu Sendika kurucularının ad ve soyadları, kimlik bilgileri, meslek ve sanatları ve yerleşim yerleri; üst kuruluşları kuran sendikaların işkolları ile ad ve adresleri Üye olma, üyelikten çıkma ve çıkarılmanın şartları Genel kurulun oluşumu, toplanma zamanı, görev ve yetkileri, üye ve delegelerinin oy kullanmaları, çalışma usul ve esasları ile toplantı ve karar yeter sayıları Genel kurul dışında kalan organlar, bu organların oluşumu, görev, yetki ve sorumlulukları, çalışma usul ve esasları ile toplantı ve karar yeter sayıları Şube veya bölge şubelerinin nasıl kurulacağı, birleştirileceği veya kapatılacağı, görev ve yetkileri, genel kurullarının toplantılarına ve kararlarına ilişkin usul ve esaslar ile sendika genel kurulunda şube ve bölge şubelerinin nasıl temsil edileceği Üyelerce ödenecek aidat ve sendika yöneticilerinin ücretleri ile ilgili usul ve esaslar Demirbaşların satış ve terkininde uygulanacak usul ve esaslar İç denetim usulleri Tüzüğün değiştirilme usulleri Sona erme hâlinde mallarının tasfiye şekli Organlarının oluşumuna kadar kuruluşun işlerini yürütmeye ve kuruluşu temsile yetkili geçici yönetim kurulu üyelerinin ad ve soyadları ile yerleşim yerleri

Sendikaların Organları Zorunlu Organlar Genel Kurul Yönetim Kurulu Denetleme Kurulu Disiplin Kurulu İsteğe Bağlı Organlar Başkanlar Kurulu Onur Kurulu Temsilciler Kurulu Araştırma Kurulu Eğitim Kurulu vb.

Genel Kurul Genel Kurulun Toplanma Biçimi ve Zamanı İlk Genel Kurul En üst düzeyde yetkiye sahip organıdır. İlke olarak genel kurul üyelerden oluşur. Genel Kurulun Toplanma Biçimi ve Zamanı İlk Genel Kurul Sendika ilk genel kurulu, tüzel kişiliğin kazanılmasından itibaren başlayarak altı ay içinde yapılır. Olağan Genel Kurul En geç dört yılda bir toplanır. (Dolayısıyla, tüzüklere olağan genel kurulun 4 yıldan daha kısa bir süre içinde toplanmasına ilişkin hükümler konulabilir.) Olağanüstü Genel Kurul Yönetim Kurulu veya Denetleme Kurulunun gerekli gördüğü hallerde ya da genel kurul üye veya delegelerinin beşte birinin yazılı isteği üzerine 60 gün içinde toplanır. (Ancak olağan genel kurul tarihine altı aydan az bir süre kalmışsa olağanüstü genel kurula gidilemez.)

Genel Kurulun Toplantı ve Karar Yeter Sayıları Genel kurulun toplantı yeter sayısı üye veya delege tam sayısının salt çoğunluğudur. Tüzükte daha yüksek bir yeter sayı belirlenebilir. İlk toplantıda yeter sayı sağlanamazsa ikinci toplantı en çok on beş gün sonraya bırakılır. Bu toplantıya katılanların sayısı, üye veya delege tam sayısının üçte birinden az olamaz. Her üye veya delegenin bir oy hakkı vardır. Genel Kurulun karar yeter sayısı toplantıya katılan üye veya delege sayısının salt çoğunluğudur. Ancak bu sayı üye veya delege tam sayısının dörtte birinden az olamaz.

Genel Kurulun Görev ve Yetkileri Üst kuruluş kurucusu olma, üst kuruluşlara üye olma veya üyelikten çekilme Şube açma, birleştirme veya kapatma, bu konuda tüzükte belirlenen esaslar doğrultusunda yönetim kuruluna yetki verilmesi Birleşme veya katılma Uluslararası kuruluşun kurucusu olma, uluslararası kuruluşlara üye olma veya üyelikten çekilme Kuruluşun feshi Mevzuat veya tüzükte genel kurulca yapılması öngörülen diğer işlemleri yerine getirme ve başka bir organa bırakılmamış konuları karara bağlama Organların seçimi Tüzük değişikliği ilgili makamlar veya mahkemelerce kanuna aykırı görülerek düzeltilmesi istenen konular hakkında yönetim kuruluna yetki verilmesi Yönetim kurulu ve denetleme kurulu raporları ile yeminli mali müşavir raporlarının görüşülmesi Yönetim kurulu ve denetleme kurulunun ibrası Bütçenin kabulü Yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu üyelerine verilecek ücret, tazminat, ödenek ve yolluklar ile sosyal hakların belirlenmesi Taşınmaz satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilmesi

Genel Kurul Dışındaki Organlar Üyelerini genel kurul seçer. Sendikaların genel kurul dışındaki organları, en az 3 en çok 9 üyeden oluşur.

Sendikaların Tutacakları Defter ve Kayıtlar Üye kayıt ve üyelik sona erme listeleri Genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kurulu karar defterleri Gelen ve giden evrak kayıt defterleri ile zimmet defteri Aidat kayıtları, yevmiye ve envanter defterleri ile defterikebir Gelirlere ilişkin kayıt ve defterler Not: Vergi Usul Kanununa göre demirbaş sınıfına giren her türlü eşya veya malzeme demirbaş defterine kaydedilir.

Sendika Özgürlüğü Bireysel Sendika Özgürlüğü: - Sendika kurucusu olma, - Sendikaya üye olma, üye olmama, - Sendikal faaliyetlere katılma... gibi konularda serbest davranabilme hakkına sahip olunmasıdır. Kollektif Sendika Özgürlüğü: Sendika tüzel kişisinin özgürlüğüdür. Toplu iş sözleşmesi yapma hakkı ve grev hakkı, sendika özgürlüğünün bir parçasıdır.

Sendika Özgürlüğünün Korunması Sendikalı-sendikasız işçi ayrımı yasağı Sendika yöneticiliğinin korunması İşyeri sendika temsilcilerinin atanması ve güvencesi Sendika tüzel kişiliğinin korunması

Sendikalı-Sendikasız İşçi Ayrımı Yasağı İşçilerin işe alınmaları, çalıştırılmaları ve iş sözleşmesinin sona erdirilmesinde sendikalı-sendikasız işçi ayrımı yapılmayacaktır. İşveren, sendikasız işçilere sendikalı işçilerden daha yüksek ücret ödeyemez. İşçiyi işe alırken, sendikaya üye olma veya olmama şartı konulamaz. Sendikaya üye olma, sendikal faaliyette bulunma işten çıkarma sebebi olamaz. İşçi iş güvencesinden yararlanıyorsa işe aynen iadesi gerekir. Sendikal özgürlüğün ihlalinde, sendikal tazminat ödenir. (İşçinin bir yıllık ücreti kadar)

Sendika Yöneticiliğinin Korunması Sendika yönetim ya da denetim kuruluna seçildiği için işyerini terk etmek zorunda kalan işçilerin, bu görevleri sona erdikten sonra, talep etmeleri durumunda, eski işyerlerine 1 ay içinde işe alınmaları gerekmektedir.

İşyeri Sendika Temsilcilerinin Atanması ve Güvencesi Toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili sendika, işyerinde çalışan işçi sayısına bağlı olarak, işyerinde sendika temsilcisi atayacaktır. İşyeri sendika temsilcisi, işyerinde sendika adına hareket ederek, uygulamaları takip eder, sorunları işveren ve sendikayla görüşür. Bu faaliyetleri çalışma saatleri dışında yapmak zorundadır.

Sendika Tüzel Kişiliğinin Korunması Sendikalar mahkeme kararı olmadan kapatılamaz, faaliyetleri durdurulamaz. Kamu kurumlarından, siyasi partilerden, dini kuruluşlardan, meslek birliklerinden mali yardım alamaz ve mali yardımda bulunamazlar. Üye gelirlerinden dolayı vergi mükellefiyeti yoktur. Gelirleri haczedilemez, iflası istenemez.

Konfederasyon İşçi Konfederasyonları Konfederasyon Değişik işkollarında en az beş sendikanın bir araya gelmesi suretiyle meydana getirilen tüzel kişiliğe sahip üst kuruluşlardır. İşçi Konfederasyonları Konfederasyon İşveren Konfederasyonları Konfederasyonların yönetim kurulları, en az 5 en çok 22 üyeden oluşur.