İŞLETMELERDE İÇ KONTROL Nedir? Neden Gereklidir? İÇ KONTROL Nedir? Neden Gereklidir?

İÇ KONTROL NEDİR? 1850 li yıllara kadar işletme içi usulsüzlüğün önlenmesi 1900 lü yıllardan sonra iç kontrolün gelişimi ABD kaynaklı 1933 yıllara gelindiğinde finansal raporların doğruluğunun belirlenmesi ve usulsüzlüklerin ve hataların tespit edilmesi 1933 Sonrası (SEC) ve mesleki örgütlenme kuruluşlarının çalışmaları 1972 yılında AICPA denetim prosedürleri SAS 30 yayınlanmıştır yılında “Finansal Tablo Denetiminde İç Kontrol Yapısının Önemi” başlıklı SAS 55 nolu standard 1992 yılında SAS 55 in uygulamasındaki zorluklar ve belirsizlikler COSO raporunun ortaya çıkmasına yol açmıştır.

İÇ KONTROL MODELLERİ COSO Turnbull Raporu CoCo Modeli

NELERE CEVAP VERİR? KARŞI KARŞIYA OLDUĞUM YASAL RİSKLER NELERDİR? YETİŞMİŞ ELEMANLARI NASIL ŞİRKETİME ÇEKEBİLİRİM? UZUN SÜRE ŞİRKETTE OLMASAM İŞLER OLMASI GEREKTİĞİ GİBİ YÜRÜR MÜ? BİR SÜRE ŞİRKETTE OLMASAM PARA ÇALINMASINI NASIL ENGELLERİM? KAR EDİYORUM AMA DAHA FAZLA NASIL KAR EDEBİLİRİM? ŞİRKET GİDERLERİNİ KISMANIN MALİYETLERİ AZALTMANIN BAŞKA YOLU VAR MI?

YENİ DÖNEM Kurumsal Sistemler Stratejik Hedefler Süreçlerin İyi Yönetimi Performans Artışı Değişim Analizi-Hızlı Tepki

İÇ KONTROL NEDİR? Kurumun yönetim kurulu, üst yönetimi ve diğer personeli tarafından etkilenen ve aşağıdaki hedeflerin yerine getirildiğine dair makul bir güvence sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir süreçtir. Operasyonların etkinliği ve verimliliği Raporlamanın güvenilirliği Yasa ve mevzuata uyum

HEDEFLERİ. Operasyonlar Standartlaşmış süreçler yardımıyla operasyonların etkinliğini ve verimliliğini arttırır. Kontrol faaliyetleri aracılığıyla varlıkların korunmasını sağlar. Finansal Ticari kararlarda kullanılan verinin doğruluğunu arttırır. Yolsuzluğun önlenmesine ve tespitine yardımcı olur ve denetim için kanıt oluşturur. Uygunluk Periyodik kontroller sayesinde kanunlar ve düzenlemelerle ilgili uygunluğun sağlanmasına yardımcı olur

İÇ KONTROL SİSTEMİ İŞLEVİ. Amaç ve hedef Performans ve Başarı Süreç Strateji k Riskler Süreç Riskleri İç Kontrol Sistemi İç Denetim

İÇ KONTROL. ORGANİZASYON Hedeflerimiz, süreçlerimiz ve görevlerimiz nedir? Bu hedef, süreç ve görevlerimize ilişkin risklerimiz nedir? Kontroller-Tedbirlerimiz Neler ? Yeterli mi? Ek Kontroller- İyileştirme eylemleri gerekli mi? Sistemli Yönetim Etkili Karar Alma Verimlilik Büyüme Karlılık

ETKİ ALANLARI İç Kontrol Sistemi Yönetim Raporlama Sistemi Bütçe Sistemi Muhasebe Sistemi / Mali Kontrol Organizasyon yapısı ve Yetkilendirme Sistemi Politikalar ve Yazılı Prosedürler İnsan Kaynakları Yönetimi Sistemi

RİSK YÖNETİMİ Doğal risk: Hiçbir kontrol olmadan, ortamın kendiliğinden oluşturduğu risk Kontrol riski: Mevcut kontrollerin riskleri önleyememe riski Artık risk: İç kontrol faaliyetleri ve diğer yönetim aksiyonlarından sonra kalan risk  İçsel Risk – Kontroller = Artık Risk

RİSK KAVRAMLARI Risk Kapasitesi: Kurumun batmadan, iflas etmeden mali olarak taşıyabileceği en yüksek risk seviyesidir. Risk İştahı: Kurumun her hangi bir aksiyon almadan ve değer yaratmak adına kabul edebileceği risk seviyesi, isteklilik düzeyidir. Kurumun risk yönetim felsefesini yansıtır. Risk Toleransı: Kurumun kabullenmek hedeflediği sayısal sınırı ifade eder.

RİSKLER Risk Toleransı > Risk İştahı > İçsel Risk Gemicilik sektörüne kredi vermede sınırlı bir risk risk iştahı > Artık Risk Gemicilik sektörüne verilecek krediler, portföyün max %5’i ve 1 milyar TL ile sınırlı Suya Batmaz Denizcilik AŞ’ye verilen 1 milyon TL nakit kredi Firmadan alınan gayrimenkul ipotek değerinin 800 bin TL’ye inmesiyle oluşan 200 bin TL’lik açık

COSO KÜPÜ

ÜÇ KONTROL DÜZEYİ

KONTROL HİYERARŞİSİ

COSO BİLEŞENLERİ İÇ KONTROL BİLEŞENLERİİLKELERİÇ KONTROL İLKELERİ İLKELER BAZINDA ODAK NOKTALARI BİLEŞEN BAZINDA ODAK NOKTASI bileşen 1KONTROL ORTAMI İLKE-1Etik Değerler ve Dürüstlük4 20 İLKE-2İcradan Bağımsız YK-İç kontrol performansı4 İLKE-3Yetki ve Sorumlulukların Belirlenmesi3 İLKE-4Yetkin Bireyleri çekme-elde tutma4 İLKE-5 iç kontrol faaliyetlerinin yerine getirilmesinden çalışanların sorumlu tutulması 5 bileşen 2RİSK DEĞERLENDİRME İLKE-6Uygun Amaçlar Belirler15 27 İLKE-7Riskleri Tanımlar ve Analiz Eder5 İLKE-8Hile Riskini Değerlendirir4 İLKE-9Önemli değişiklikleri Belirler ve Analiz Eder3 bileşen 3KONTROL EYLEMLERİ İLKE-10Kontrol Eylemleri Seçer ve Geliştirir6 16 İLKE-11 Teknolojiye Uygulanacak Genel Kontrolleri Seçer ve Geliştirir 4 İLKE-12Politikalar ve Prosedürler Yoluyla Uygular6 bileşen 4BİLGİ VE İLETİŞİM İLKE-13İlgili Bilgiyi Kullanır5 14 İLKE-14Örgüt İçi İletişimi Kurar4 İLKE-15Dış Taraflarla İletişim Kurar5 bileşen 5İZLEME İLKE-16 Sürekli ve/veya Ayrı Değerlendirmeler Yapar 7 10 İLKE-17Yetersizlikleri Değerlendirir ve Bildirir3 TOPLAM EYLEM SAYISI 87

ÜÇLÜ SAVUNMA HATTI İ ç Denetim

HÜCRE BÖLÜNMESİNDE KONTROL MEKANİZMASI Hücrede bölünme esnasında gerçekleştirilecek işlemlerin doğru şekilde olup olmadığını ve bölünmenin devam edip edemeyeceğini belirleyen kontrol noktaları bulunur. Üçe ayrılan bu kontrol noktaları denetledikleri bölünme evresi ve özellik yönüyle farklılaşarak “G1”, “G2” ve “M” isimlerini alır. G1 Kontrol Noktası: Hücre, bölünme öncesi gelişmişlik derecesine göre değişen uzunca bir süre boyunca metabolizmasını hızlandırır ve sentez tepkimelerini artırır. Böylece hücrenin yüzey/hacim oranı azalır. Bu da bölünmeyi gerektirir. Hücre bu durumda DNA’sını eşlemeden önce kontrol edilir. Yeterli besin ortamına, büyüklüğe vb. özellikleri sahip olup olmadığına karar verir. Eğer bir problem görülmediyse sitoplazmik uyarılarla “devam et” emri verilir. Böylece DNA eşlenmesi başlar. G2 Kontrol Noktası: DNA eşlenmesinden sonra gerçekleşen bu denetim, eşlenmenin doğru yapılıp yapılmadığını kontrol eder. Eğer bir sorun yoksa tekrar hücreye “devam et” emri verilir ve hücre mitotik evreye geçmeye hazırlanır. M Kontrol Noktası: Kromozomlara iğ ipliklerinin doğru şekilde bağlanıp bağlanmadığını kontrol eden bu denetim, mitotik evrede gerçekleşir. Hücre problemle karşılaşmamışsa “devam et” emriyle bölünme son evrelerine gelir. Kontrol noktalarının herhangi birinde olumsuz bir sonuç oluştuysa uyarılarla “dur” emri verilir ve bölünme orada duraklatılır. Gerekli koşullar oluşana kadar bu hal sürer. “Dur” emrinin hücrede gerekli tepkiyi oluşturmaması sonucu hatalı veya eksik bölünme süreci devam eder. Bu durum “kanser” hastalığını ortaya çıkarır.