Kronik Ağrılı Hastalarda Ağrı Duyarlılık Anketinin Türkçe Validasyonu Ferda YILMAZ İNAL, Kürşat GÜL, Yadigar YILMAZ, Hayrettin DAŞKAYA, Hasan KOÇOĞLU İstanbul Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı

Giriş Yüksek ağrı duyarlılığı; kronik ağrı gelişimi için bir risk faktörü olduğu gibi ağrı hastalarında tedavi başarısını da öngörebilir Bu nedenle, kronik ağrı hastalarında genel ağrı duyarlılığının değerlendirilmesi önemlidir Doğuştan ağrı duyarlılığının değerlendirilmesinde kullanılan deneysel metodlarda farklı stimulus tipleri (ısı, mekanik, iskemik veya elektrik vs.) uygulanır. Ancak özel ekipman gerekmesi, yüksek işgücü, zaman ve maliyet gerektirmesi, katılanlar için kötü bir deneyim olması gibi sebepler kısıtlayıcı olmaktadır.

Giriş Ağrı duyarlılık anketi (ADA); kısıtlayıcı sebepler olmayan, ağrı duyarlılığını ölçen, klinik olarak yararlı, geçerli, kendi kendini değerlendirme testi olarak geliştirilmiştir ADA, günlük yaşamdaki ağrılı durumların hayal edilerek ağrı şiddetinin derecelendirilmesine dayanmaktadır

Ağrı Duyarlılık Anketi(ADA) (0 = ağrılı değil 10 = düşünülebilecek en şiddetli ağrı ) Baldırınızı cam kahve masasının kenarı gibi sert bir kenara çarptığınızı düşünün.Bu sizin için ne kadar ağrılı olabilir? 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Dilinizi çok sıcak bir içecek ile yaktığınızı düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Kaslarınızın fiziksel aktivite sonucu hafifçe ağrıdığını düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Parmağınızı bir çekmeceye sıkıştırdığınızı düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Soğuk ile ılık arasındaki bir su ile duş aldığınızı düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Omuzlarınızda hafif bir güneş yanığı olduğunu düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Bisikletten düşerek dizinizin hafifçe sıyrıldığını düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Yemek yerken yanlışlıkla dilinizi veya yanağınızı kötü şekilde ısırdığınızı düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Soğuk fayans zemin üzerinde çıplak ayak ile yürüdüğünüzü düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10

Ağrı Duyarlılık Anketi(ADA) (0 = ağrılı değil 10 = düşünülebilecek en şiddetli ağrı ) Parmağınızda küçük bir kesi olduğunu ve yara yerine yanlışlıkla limon suyu değdiğini düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Parmağınızın ucuna bir gülün dikeninin battığını düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Çıplak ellerinizle kara birkaç dakika değdiğinizi veya kartopu oynarken gibi kara bir süre temas ettiğinizi düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Birinin normal şekilde elinizi tutarak el sıkıştığınızı düşünün.0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Birinin güçlü bir şekilde elinizi tutarak el sıkıştığınızı düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Sıcak bir tencereyi yanlışlıkla aynı sıcaklıktaki saplarından tuttuğunuzu düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Sandalet giydiğinizi ve birinin ağır botları ile ayağınıza bastığını düşünün. 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10 Dirseğinizi masanın kenarına çarptığınızı düşünün. (dirsek çarpınca karıncalanan yeri) 0__1__2__3__4__5__6__7__8__9__10

Amaç Çalışmamızda; orijinali Almanca olan bu ağrı duyarlılık anketinin Türkçe versiyonunu oluşturarak, kronik ağrılı hastalarda Türk toplumundaki güvenilirliğini ve geçerliliğini incelemeyi (Türkçe validasyonunu sağlamayı) amaçladık

Yöntem Çalışma, yerel etik kurul onayı alındıktan sonra 3 aydan uzun süredir kronik bel ağrısı olan ve lumbar epidural steroid enjeksiyonu (LESE), lumbar faset eklem enjeksiyonu (LFEE) veya sakroiliyak eklem enjeksiyonu (SİEE) yapılması planlanan, 18 yaş üzeri, ASA 1-2 katagorisindeki erişkin hastalara uygulandı. Hastalara, işlem öncesi preoperatif değerlendirme amacıyla Kısa Ağrı Anketi (KAA), Ağrı Felaketleştirme Ölçeği (AFÖ), Durumluk Anksiyete Ölçeği (DAÖ), Sürekli Anksiyete Ölçeği (SAÖ) ve Ağrı Duyarlılık Anketi (ADA) formları verilerek doldurmaları istendi ADA, uluslararası kurallara uygun olarak Almancadan Türkçeye çevrildi.

Yöntem Hastaların yaş, cinsiyet, primer kronik ağrı ilişkili diagnozu, ağrı süreleri, analjezik (opioid/nonopioid) kullanım verileri kaydedildi. Deneysel ağrı uyaranı olarak lidokainin subkütanöz infiltrasyonu kullanıldı. Hastalara el üstünden IV kanül takılmadan önce 25 gauge iğne ile subkutan 1 ml. %1 lidokain lokal anestezik uygulandı ve hastalardan bu enjeksiyonla ilişkili ağrıyı değerlendirmeleri istendi(VAS 1). Aynı şekilde enjeksiyon yerine de 25 gauge iğne ile 1 ml. %1 lidokain subkutanöz uygulandı ve hastalardan ikinci enjeksiyonla ilişkili ağrıyı değerlendirmeleri istendi (VAS 2). Hastalara sedasyon uygulanarak floroskopi altında, lumbar epidural steroid enjeksiyonu (LESE), lumbar faset eklem enjeksiyonu(LFEE) veya sakroiliyak eklem enjeksiyonu (SİEE) işlemi gerçekleştirildi.

Yöntem Ağrı şiddetine göre ADA-toplam, ADA-orta, ADA-minör değerleri hesaplanarak; ağrı süresi, Kısa Ağrı Anketi (KAA)-ağrı skoru, Kısa Ağrı Anketi (KAA)-engelleme skoru, Durumluk Anksiyete Ölçeği (DAÖ), Sürekli Anksiyete Ölçeği (SAÖ), Ağrı Felaketleştirme Ölçeği (AFÖ), Vizüel Ağrı Skoru (VAS) 1 ve Vizüel Ağrı Skoru (VAS) 2 değerleri ile korelasyonları araştırıldı

Bulgular ADA-toplam, ADA-orta, ADA-minör değerleri ile; KAA-ağrı skoru, VAS1 ve VAS2 değerleri arasında anlamlı pozitif korelasyon olduğu görüldü ADA-toplam, ADA-minör değerleri ile; KAA-engelleme skoru arasında yine pozitif anlamlı ilişki gözlemlendi

Bulgular ADA-toplam ADA-minör ADA-orta (n=73) r p Yaş -0,110 0,353   ADA-toplam ADA-minör ADA-orta (n=73) r p Yaş -0,110 0,353 -0,137 0,249 -0,128 0,281 BMI 0,049 0,678 -0,023 0,848 0,066 0,582 Ağrı süresi 0,026 0,825 0,044 0,711 0,012 0,920 KAA-ağrı skoru 0,279 0,017 0,238 0,310 0,008 KAA-engelleme skoru 0,305 0,009 0,337 0,004 0,216 0,067 DAÖ 0,143 0,227 0,196 0,097 0,102 0,390 SAÖ -0,008 0,946 0,098 0,411 -0,044 0,710 AFÖ 0,024 0,839 0,117 0,324 -0,016 0,893 VAS 1 0,701 0,000 0,677 0,633 VAS 2 0,821 0,759 0,791

Bulgular KAA-ağrı skoru ve KAA-engelleme skoru ile VAS1 ve VAS2 arasında anlamlı pozitif ilişki olduğu, bunun dışında VAS1 ve VAS2’ yi etkileyen faktör olmadığı görüldü   VAS 1 VAS 2 r p Ağrı süresi 0,012 0,922 -0,083 0,488 KAA-ağrı skoru 0,266 0,024 0,313 0,007 KAA-engelleme skoru 0,253 0,032 0,345 0,003 DAÖ 0,092 0,442 0,190 0,110 SAÖ 0,051 0,671 -0,013 0,915 AFÖ 0,113 -0,043 0,718

Sonuç olarak; Bu çalışma, ADA’nin geçerli ve güvenilir bir anket olduğunu ve Türk populasyonunda ağrı duyarlılığını değerlendirmek için bir araç olabileceğini göstermektedir. Bu sonuçlar ile biz bu anketin Türkçe versiyonunun validasyonu ile ilgili olumlu sonuç almış olduk. Bu versiyonun klinik ortamlarda kullanılıp kullanılamayacağını araştırmak için yeni klinik çalışmalara ihtiyaç olduğu kanısındayız

TEŞEKKÜR EDERİM