Burak Erken, Ayşegül Ceylan, Ersin Özeren Cerrahi Endikasyonu Olmayan Lomber Disk Hernisinin Tedavisinde Radyofrekans Yöntemi İle Epiduroskopinin Karşılaştırılması Burak Erken, Ayşegül Ceylan, Ersin Özeren

Lomber Disk Hernisi (LDH) İntervertebral disk hernisi lumbosakral radikülopatinin sık sebebidir ve hastaların % 10-15’inde cerrahiye ihtiyaç duyulur. Hastaların büyük çoğunluğu konservatif tedaviye yanıt verir. Konservatif tedaviler arasında oral medikasyonlar, egzersiz, yaşam tarzı değişiklikleri, yatak istirahatı, bel korsesi kullanımı, fizik tedavi sayılabilir.

Bel ağrısı disk, sinir kökü, dura, kaslar, ligamentler, fasyalar ve faset eklemden kaynaklanabilir. LDH’de ağrı sinir kökü kompresyonu, anulus veya posterior longitudunal ligamentteki nosiseptörlerin stimülasyonu sonucunda oluşabilir. Nöral yapılardaki bu bası sonucu enflamasyon ve ödem gelişmekte ağrı, uyuşukluk ve motor kayıp gibi nöropatolojik süreçlere yol açmaktadır. Radiküler ağrı için parsiyel aksonal hasar, nöroma formasyonu, fokal demyelinizasyon, intranöral ödem ve bozulmuş mikrosirkülasyonu da içeren pek çok mekanizma öne sürülmüştür. İnflamasyon sebebiyle hasarlı dokudan, nosiseptörleri çevreleyen ekstrasellüler sıvıya endojen kimyasal maddeler (sitokinler, seratonin, lökotrienler, norepinefrin, bradikinin, histamin, prostoglandinler vb.) salınır.

LDH DE RİSK GRUPLARI 30-50 yaşlar arasında daha sık görülür. Hamilelerde, kilo alımına ve progesteron hormonu etkilerine bağlı olarak LDH görülme sıklığı artmaktadır. Obezitede daha sık görülür. Sigara kullanımı riski artırır. Bazı meslek gruplarında hastalığa yakalanma oranı daha fazladır: Ağır yük taşıma ve bedene yük bindiren meslekler, uzun süre otomobil kullananlar, masa başında sürekli oturma gerektiren meslekler.

Materyal Metod 2014-2016 yıllarında LDH tanılı cerrahi endikasyonu olmayan toplam 142 hasta, VAS > 5, ASA 1-2, kanama pıhtılaşma parametreleri normal, nörolojik defisiti bulunmayan, sistemik ya da işlem bölgesinde lokalize enfeksiyonu olmayan, en az 3 ay süresince konservatif tedavilerden fayda görmemiş hasta grubu işleme alındı. Tüm hastaların işlem öncesi MRI görüntüleri alındı. MRI da ekstrüde diski olan hastalar çalışma dışı bırakılarak protrüze diskler çalışmaya dahil edildi. Motor defisiti olan, Daha önce lomber disk cerrahisi yapılmış olan, Morbit obesitesi olan hastalar çalışma dışı bırakıldı.

LDH tedavisi hastanın kliniğine göre çeşitli yolla yapılmaktadır LDH tedavisi hastanın kliniğine göre çeşitli yolla yapılmaktadır. Gelişen teknolojik yöntemlerle beraber endoskopik, perkütan minimal invaziv yöntemler, çoğalmıştır. Disk içi radyofrekans ve epiduroskopi bunlardandır. Disk protrüzyonunun yanında disk içi dejenerasyon, black disk, annüler fissür tespit edilen hastalara radyofrekans (RF) yapılması uygun görüldü. Toplam 48 hastaya floroskopi eşliğinde perkütan RF işlem uygulandı. Disk içi ablasyon dekompresyon uygulanarak disk basıncı azaltılıp kök bası bulguları azaltılmaya çalışıldı.

55 hastaya transsakral yaklaşımla posterior yaklaşımla epiduroskopi uygulandı. 2cc opak madde kullanılarak disk mesafesi skopi eşliğinde tespit edildi. Posterior epidural alanda patolojik kök basılı taraf transforaminalden steroid enjeksiyonu (16mg deksometazon) yapıldı. Epidural alan serum fizyolojik ile yıkandı. Toplamda 60-80 cc sf den fazla mayii kullanılan hasta olmadı. İşlem sonunda dural zedelenme olmadığı tespit edilen hastaların kök etrafına 2 cc marcaine uygulanarak işlem sonlandırıldı.

Epiduroskopi : İşlemin sonunda uygulanan lokal anestezik ajan ile taburculuk döneminde işleme bağlı akut ağrının hafifletilmesine, Epidural alanı serum fizyolojik ile yıkanarak olası ağrı yapıcı pekçok inflamatuar mediatörün uzaklaştırabilmesine, Epidural alana uygulanan steroid ile de antinflamatuar etki yaratmaya çalışıldı.

Radyofrekans : Perkütan intradiskal radyofrekans tedavisinde ile disk içi ablasyon dekompresyon işlemi uygulandı. Hastalara özellikle ilk 5 gün sedanter bir yaşam, 1. hafta sonunda yürüyüş ve hafif egzersiz, 3. haftada ihtiyaç duyarlarsa fizik tedavi görebilecekleri bildirildi.

Bulgular konservatif

Sonuç Hastaların başvurduklarında ortalama VAS skor değeri ile tedavi sonrası 3. ayda VAS değerleri karş̧ılaştırıldığında, istatiksel olarak anlamlı farklılık bulundu. 3 yöntemle tedavi edilen hastaların VAS ağrı skorları kendi aralarında karşılaştırıldığında radyofrekans yöntemi istatistiksel olarak anlamlı düşük bulundu. Özellikle cerrahi olmamış LDH tanısı konulmuş hastalarda fizik tedaviden, istirahat ve medikal tedaviden fayda görmeyen hastalarda konservatif tedavi konusunda ısrarcı olmak yerine devam tedavi olarak; RF ile disk ablasyonu yöntemi veya epiduroskopi uygulanmalıdır. RF > EPİDUROSKOPİ > KONSERVATİF TEDAVİ.

Teşekkür ederim