Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dalı ZEKAMIZA DOKUNANLAR Dr. Bekir Faruk ERDEN Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 03.06.2019

ZEKA NEDİR? ZEKA TİPLERİ ZEKA GELİŞTİRİLEBİLİR Mİ? ZEKA BAŞARI PARALEL Mİ?

Zeka, karşılaşılan problemleri çözme yeteniğidir

DOĞUŞTAN – ÇEVRESEL??? (Nature vs. Nurture???) Zekânın doğuştan mı yoksa sonradan çevresel faktörlerle mi oluştuğu konusundaki tartışma halen sürüp gitmekle birlikte her iki faktörün de son derece önemli olduğu ortaya çıkmış gibidir. Genlerin önemli olduğunu ileri sürenlerin verdikleri örneklerden bazıları şöyle sıralanabilir: Tek yumurta ikizleri üzerinde yapılan deneyler göstermiştir ki, tek yumurta ikizlerinin I.Q. leri çift yumurta ikizlerinkine göre birbirine daha yakindir. Aynı evde büyüyen kardeşlerin I.Q. leri, o eve evlatlık olarak alınan ve diğer kardeşlerle birlikte büyüyen çocuklara göre birbirlerininkine daha yakindir. Çevresel faktörlerin daha önemli olduğunu ileri sürenlerin verdikleri örneklerden bazıları ise şu şekilde sıralanabilir: Aynı evde büyüyen tek yumurta ikizlerinin I.Q. leri farkı evlerde büyüyen tek yumurta ikizlerinin I.Q. lerine göre birbirine daha yakindir. Okula düzenli devam ediş ile I.Q. testinde alınan not arasında doğru bir orantı vardır. Intraüterin beslenme / doğum ağırlığı ile IQ arasında kuvvetli bir ilişki vardır Anne sütü ile beslenen çocuklar, anne sütü emmemiş olanlara göre daha yüksek I.Q. notu almaktadırlar. DOĞUŞTAN – ÇEVRESEL??? (Nature vs. Nurture???)

ÇOKLU ZEKA KURAMI ( MI THEORY )

Zeka tipleri Mantıksı (Critical) zekâ Düşünceli (Caring / Emotional) zekâ Kıvrak / Buluşçu (Creative) zekâ

Zeka nasıl geliştirilebilir? Mantıksı (Critical) zekâ: Zengin ve uyarıcı çevre: beceri öğrenme, ikinci dil Destek olan mutlu bir aile: Doğum ağırlığı, anne sütü Kaliteli eğitim: internet Düşünceli (Caring / Emotional) zekâ Kıvrak / Buluşçu (Creative) zekâ

Zeka nasıl geliştirilebilir? Düşünceli (Caring / Emotional) zekâ Kendini bil: kuvvetli ve zayıf yönlerini bil, kendine güven Kendini kontrol et: ani refleksice hareket ve davranışlardan kaçın Kendini başkalarının yerine koy: Empati geliştir Kendini doğru anlat: İlişkilerinde açık ve dürüst ol

Zeka nasıl geliştirilebilir? Kıvrak / Buluşçu (Creative) zekâ Gereksinim olduğunu hissetmeliyiz Gözlem yapmalıyız Bilgi sahibi olmalıyız Beyin fırtınası yapmalıyız Buluşa hazır olmalıyız Empati kurmalıyız Hayalci olmalıyız Soru sormalıyız Bilineni ya da bilindiği sanılanı yıkmaya cesaretli olmak Sürekli olarak her konuda değişik bir alternatif üretmeyi denemek İş yerinizi yaratıcılığı özendirici bir hale getirmek

GELİŞİMSEL SÜREÇTE PFC OLGUNLAŞIYOR. BİLİNÇTE DE AYNI MEKANİZMA GEÇERLİ

Dentritik Bağlantı artışı Orman olma

PASİF SAKINMA CİHAZI

AKTİF SAKINMA CİHAZI

Üç panelli pist 25 cm 36 cm 175 cm A B B C Furuya Y, et al: Jpn J Pharmacol,46:183, 1988

Esas oğlan Dopamin

Kokainin etki mekanizması ALTI ADET LİMBİK HAZ SAĞLAYICI - HEDONİK KİŞİLER

BİLİMSEL ÇALIŞABİLMENİN ÖNÜNÜ AÇAN TEKNOLOJİK GELİŞME ÖRNEĞİ

Dopamin PFC üzerinde inhibitör. Şizofrenide bilinç düşük

DALGINLAŞTIRTIRICILAR BULANIKLAŞTIRANLAR YA DA KESİNTİYE UĞRATANLAR

Dikkat nasıl keskinleştirilir. Gereksinim olduğunu hissetmeliyiz Satranç oynamak Çengel Bulmaca çözmek Beyin fırtınası yapmalıyız Tempolu yürüyüşler yapmak Yeşillik yiyin

Diğer İnsanlarla konuşun Bilineni ya da bilindiği sanılanı yıkmaya cesaretli olmak Sürekli olarak her konuda değişik bir alternatif üretmeyi denemek İş yerinizi yaratıcılığı özendirici bir hale getirmek

HAFIZA DİKKAT DEMEKTİR. MEŞGUL YA DA KARIŞIK BEYİN BOŞ YERE OKUR HAFIZA DİKKAT DEMEKTİR. MEŞGUL YA DA KARIŞIK BEYİN BOŞ YERE OKUR. ÖĞRENEMEZ..

ÖZELLİKLE ADAPTASYON AĞIRLIKLI

UMUDU TÜKETMEYİN İYİ UYKU ÖNEMLİDİR GÜLÜMSEMEYİ UNUTMAYIN

Kaynaklar Howard Gardner: Multiple Intelligences The Theory in Practice Scientific American: Limits of our intelligence by Douglas Fox, July 2011. Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Intelligence Evolution of the Brain and Intelligence. Gerhard Roth and Ursula Dicke in Trends in Cognitive Sciences, Vol. 9, No. 5, pages 250–257; May 2005. Cellular Scaling Rules for Primate Brains. Suzana Herculano- Houzel, Christine E. Collins, Peiyan Wong and Jon H. Kaas in Proceedings of the National Academy of Sciences USA, Vol. 104, No. 9, pages 3562–3567; February 27, 2007. Efficiency of Functional Brain Networks and Intellectual Performance. Martijn P. van den Heuvel, Cornelis J. Stam, René S. Kahn and Hilleke E. Hulshoff Pol in Journal of Neuro- science, Vol. 29, No. 23, pages 7619–7624; June 10, 2009.

Bazı slaytlarını kullandığım TEŞEKKÜR Bazı slaytlarını kullandığım Dr. Kerem DÜNDAR ve Prof. Dr. Kemal S. Türker’e İletişim için e-mail: farukerden@gmail.com berden@kocaeli.edu.tr