NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ İMAL USULLERİ DÖKÜM TEKNOLOJİSİ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Mühendislik Mimarlık Fakültesi mmf.nisantasi.edu.tr
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © DÖKÜM TEKNOLOJİSİ Metallerin ergitilerek önceden hazırlanmış bir kalıp boşluğuna doldurulması ve sıvı metalin iç boşluk geometrisini alarak katılaşması işlemidir. Dökümün avantajları Dökümün dezavantajları METALLERİN ERGİTİLMESİ VE KATILAŞMASI ERGİTME FIRINLARI Elektrik ark fırını İndüksiyon fırını Nüvesiz Nüveli Potalı fırınlar Kupol ocağı NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © METALLERİN KATILAŞMA SAFHALAARI Çekirdek oluşması Homojen çekirdekleşme Heterojen çekirdekleşme Tane büyümesi Kolonsal büyüme Kolonsal dendritik büyüme Dendritik büyüme NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KATILAŞMA SIRASINDA OLAN OLAYLAR Sıvıda gaz çözünürlüğü Katıda gaz çözünürlüğü Sıvıda çözünmüş gazların açığa çıkışı Hacim azalmaları Sıvının soğuması Sıvı katılaşırken Katı soğurken NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İç gerilme teşekkülü Gerilme şiddeti Çatlama oluşumu Kalıntı gerilmelerin oluşması Çarpılma meydana gelmesi Segregasyon oluşumu Lunker teşekkülü Gaz boşlukları NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © YAŞ KUM KALIBA DÖKÜM YÖNTEMİ Yaş kum kalıp yöntemi en eski ve en yaygın kullanılan döküm yöntemidir. Nemli kalıp kumundan yapılmış kalıp içerisine döküm yapılmaktadır. Her metale uygulanabilen, uygulaması kolay, gerektiğinde mekanize edilebilen ve en ekonomik döküm yöntemidir. KALIP KUMLARI Doğal kumlar Sentetik kumlar Yarı sentetik kumlar Kalıp kumlarının üç temel bileşeni vardır. (1) ana kütleyi oluşturan ve ateşe dayanıklığı sağlayan kum tanecikleri, (2) Kum tanelerini bir arada tutan bağlayıcı (kil, reçine, çimento vb.) ve (3) Diğer katkı malzemeleri. Yaş kum kalıplarında bağlayıcı kil olduğundan mutlaka kuma belli oranda su katılır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KUM TANE TÜRLERİ Silis Zirkon Olivin Kromit KALIP KUMU KATKI MALZEMELERİ Kömür tozu Talaş Silis tozu Mısır unu Demir oksit NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KALIP KUMUNUN GERİ KAZANIMI Katık ayırımı Manyetik ayırma Eleme Depolama Yeni kum ile harmanlama KUM TANELERİNİN ÖZELLİKLERİ Kimyasal bileşimi Tane boyutu Tane şekli NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KALIP KUMUNUN ÖZELLİKLERİ Gaz geçirme kabiliyeti Plastisite Yaş mukavemet Kuru mukavemet Sıcak mukavemet Ateşe dayanıklık Isı iletim katsayısı NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KAYNAKLAR İmal Usulleri, S. Anık, A. Dikicioğlu, M. Vural, Birsen Yayınevi, İstanbul, 2006 İmal Usulleri, M. Çiğdem, Çağlayan Kitabevi, İstanbul, 1996 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©