BOR MİNERALİ AD:ŞEVAL SOYAD :BAZ SINIF :11/A NO :509

BOR’U TANIYALIM ◦ Periyodik tabloda B harfiyle gösterilir. ◦ Atom numarası 5’tir ◦ Atom ağırlığı dir. ◦ Yarı iletkendir ◦ 3A grubundadır. ◦ Bu grubun ilk ve en hafif üyesidir

BOR NERELERDE KULLANILIR ◦ Bor madeni ◦ deri renklendirici ◦ böcek öldürücüler ◦ bitki öldürücüler ◦ elektronik rafinasyon ◦ kozmetik, ilaç ◦ çimento korozyon önleyiciler ◦ yapıştırıcılar, refrakter, dezenfekte ediciler, ◦ katalistler, naylon, gübre, yangına dirençli olan malzemeler ◦ Nükleer yakıt teknolojisi ◦ tıp sanayi, tekstil cam elyafı,

TÜRKİYE VE BOR ◦ Dünya bor rezervlerinin %73’üne sahip olan Türkiye’de bilinen bor yatakları; Eskişehir – Kırka, Kütahya- Emet, Balıkesir Bigadiç, Bursa-Kestelek’te bulunmaktadır. ◦ Türkiye’de rezerv açısından en çok bulunan bor mineralleri Tinkal ve Kolemanit’tir. Türkiye’de Tinkal yatakları Eskişehir – Kırka’da, kolemanit yatakları ise Kütahya – Emet, Balıkesir – Bigadiç ve Bursa – Kestelek’te bulunmaktadır. Ayrıca, Balıkesir – Bigadiç’te üleksit rezervi mevcut olup Bursa – Kestelek’te zaman zaman Üleksit yan ürün olarak elde edilmektedir. ◦ 2840 sayılı Kanun ile birlikte Türkiye’de bor ve bor ürünlerinin üretilmesi, işletilmesi ve pazarlanması faaliyetlerini gerçekleştirme görevi Eti Maden tarafından yürütülmektedir.

DÜNYA VE BOR ◦ Dünyada ham madde kaynaklarının hızla tükenmesi ve sanayinin birçok dalında kullanması sebebiyle borun, her geçen gün önemi artmaktadır. Dünyadaki en yüksek bor rezervine sahip olan Türkiye’yi Rusya, Güney Amerika ve Amerika Birleşik Devletleri takip etmektedir. ◦ Dünyada 2017 yılında 5,7 milyon ton (B2O3 bazında 2,7 milyon ton) civarında üretim kapasitesi olduğu bilinmektedir. ◦ Dünya bor ürünleri tüketimi ise 2000 yılında 3,1 milyon ton iken, bu değer 2014 yılında 4,3 milyon ton, 2015 yılında 3,8 milyon ton, 2016 yılında 3,77 milyon ton, 2017 yılında 3,87 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Dünyada sektörel bazda bor ürünlerinin tüketimi: %47 cam sektörü, %16 tarım-gübre, %15 seramik sektörü, %2 temizlik ve deterjan sektörleri ve %20 diğer sektörlerdir.

PEKİ BOR NEDEN ÖNEMLİ ◦ Bor madeni önemli olması, ülkeleri bu konuda ilgili şekilde davranmaya ve çıkarlarını düşünmeye sevk eder. Bor hakkında yapılmış olan çalışmaların ve sürdürülmekte olan araştırmaların, bor bileşenlerinin ileri teknoloji ile üretilen ürünlerde oluşan yeni kulanım alanları keşif etmesi, bor madenini gelecek yıllarda, petrolde olduğu gibi üstünde uluslar arası mücadele yaşanacak bir maden konuma getirecektir. ◦ Bor madenindeki yaşanmakta olan kullanımın artması, bu madenin yakıt taşıyıcısı şeklinde kullanılması ile sağlanacaktır. Birçok akü, pil vb. enerji üretimi sağlayan aygıtlarda yakıt olarak kullanılacak olan hidrojenin elde edilmesi, depolama ve nakil yöntemleri sayesinde bunların verimliliğin oldukça yüksek düzeylerde arttırılması en önemli olan sorunlar içindedir.

BOR’U KİM BULDU ◦ Borun saf elementi ilk kez, 1808 yılında Fransız kimyager J.L. Gay-Lussac ve Baron L.J. Thenard ile İngiliz kimyager H. Davy tarafından elde edilmiştir.