Hazırlayan: SELDA DEMİR Acıbadem Fulya Hastanesi 8. Kat Klinik Eğitim Hemşiresi Hazırlayan: Betül TOPCU Fatma ÖZDEMİR Akıncılar İlçe Hastanesi Toplum Sağlığı Birimi EL HİJYENİ

TIBBİ ASEPSİ Patojen mikroorganizmaların bir kimseden diğerine veya çevreye yayılmasını önlemek için yapılan işlemlerdir. Tıbbi asepsi ve dikkat edilecek noktalar: Eller, yapılacak işlemlerden önce ve sonra yıkanmalıdır. Kirli araç gereçler ve yatak takımları üniformaya değdirilmeden taşınır. Kirli yatak takımları ve diğer gereçler yere konmaz. Yatak takımları silkelenmez. Hastaların öksürüğü, hapşırığı ve solunumu ile temas etmemek için tedbir alınır. Araç gereçler yıkanırken, fırçalanırken veya tozu alınırken vücuttan uzakta tutulur. Temizlenme işlemi az kirli bölgeden çok kirli bölgeye doğru yapılır. Kirli veya kullanılmış araç gereçler, doğrudan doğruya uygun kapların içerisine konur. Vücut atıkları ve akıntılarıyla bulaşmış ıslak gereçler, naylon torbalar içine konulduktan sonra kirli arabasına atılır. Patojenlerle kirletildiğinden şüphe edilen gereçler sterilize edilir. Mikroorganizmaların yayılmaması için bireysel temizliğe ve düzene dikkat edilir.

ANTİSEPSİ Enfeksiyonun önlenmesi için vücut yüzeyinde (deri ve mukoza) ve yaralarda bulunan patojen mikroorganizmaların kimyasal maddelerle temizlenmesi işlemine, antisepsi denir. Canlı yüzeylerde, patojen mikroorganizmaları temizleyerek antisepsiyi sağlayan kimyasal maddelere, antiseptik solüsyon denir. El ve cilt antisepsisi için kullanılan antiseptik solüsyonlar Sabun Heksaklorofen (Phisohex) Klorheksidin Glukonat (hibiscrup, klorhex) İyodin ve İyodoformlar Triklosan Alkoller (%70) etil ya da izopropil alkol Paraklorometoksilin (PCMX)

El yıkama günlük yaşantı içinde her şeyden önce kişinin kendi sağlığıiçin önemliyken, çalışma ortamında, diğer kişilerin sağlığı için de önem kazanmaktadır. Başta sağlık sektörü olmak üzere bir çok iş kolunda, çalışanların elyıkamasındaki aksaklıklar, hızla toplumu tehdit eden ciddi sorunlara yol açabilmektedir. 4 El Hijyeni

El hijyeni, ellerin normal sıvı sabun / antiseptik ajan ve su ile yıkanarak yada; alkolsüz susuz el antiseptiği ile ovuşturularak geçicifloranın uzaklaştır ı lmasıyla sağlanır. Doğru el hijyeni tekniği, sıvı sabunun yada; alkollü el antiseptiğinin avuç içi, el sırtı, parmak araları, tırnak yüzeyleri ve bileklerin her tarafına temas ederek temizlenmesidir. 5 El Hijyeni

Hastaneye yatan hastaların % 5 ile % 15’ inde hastane infeksiyonu gelişir. Uygun el hijyeni, sağlık personeli ve hastalar arasındaki mikroorganizma transferini ve fekal-oral geçişi önlemede en etkiliyöntemdir. 6 EL YIKAMANIN ÖNEMİ

ELLERİN YIKANMASI GEREKEN DURUMLAR 7 + Göreve ba ş lamadan önce ve görev bitiminden sonra + Ki ş isel ihtiyaçlar ı n(yemek yeme, tuvalet) giderilmesinden önce ve sonra, + Gözle görülür kirlilik durumunda, + Hasta ile her temas öncesinde ve sonras ı nda, + Hasta bak ı m ı nda, kullan ı lan aletlere temas öncesinde ve sonras ı nda + Hastaya giri ş imsel bir i ş lem yapmadan önce ve sonra + İmmün sistemi baskılanmış ve yenidoğan ünitesindeki hastalar ile temas öncesi ve sonrası + Vücut s ı v ı ve sekresyonlar ı ile, bütünlü ğ ü bozulmus cilt veya mukoz membranlarla temas sonras ı nda + Eldiven giymeden önce ve sonra

El yıkama çeşitleri 8 + Sosyal el yıkama: Elde gözle görünür kir ve geçici mikroorganizma florasının uzaklaştırılmasıdır. + El yıkama öncesinde takı ve mücevherler çıkarılır, akmakta olan su altında eller ıslatılır, avuç içine sıvı sabun alınır bilekler avuç içi, parmak araları,tırnakların kenarları ve uçları iyice köpürtülerek yıkanır. En az 15 sn sürer.

Hijyenik el yıkama Hijyenik el yıkamanın süresi sosyal el yıkamadan daha uzundur. En az sn sürer Avuçiçi, parmak araları ve bilekler başta olmak üzereellerin her noktasıtitizlikle yıkanır. 9 El yıkama çeşitleri

Hijyenik el yıkama 10

11

10

TASLAKTIR! Üzerinde çalışılması için hazırlanmıştır.

Cerrahi el yıkama Cerrahi işlemler öncesinde, antiseptik solüsyon ile parmak ucundan başlanarak; parmak, parmak araları, el, kol ve dirsekten dört parmak yukarıya kadar olan kısımların ovalanarak yıkanmasıdır v e ortalama 3-5 dk sürer. El yıkama çeşitleri

Cerrahi el yıkama öncesi dikkat edilecekler + Deri ve tırnakların temiz olması sağlanır. + Tırnakların parmak uçlarını geçmemesi sağlanır. + Oje kullanılmaması, yapay tırnak takılmamalı. + Elde küçük kesikler var ise steril özel bantlar ile kapatılır. + Eldeki takıların tamamı çıkarılır. + Saçlar bone içerisine yerleştirilir, maske burun ve ağzı kapatacakşekilde bağlanır. + Yıkanma için tek kullanımlık fırça hazır bulundurulur. + Su ısısının yıkanmaya elverişli olması sağlanır.

Cerrahi el yıkama Yeteri kadar (5 ml) antiseptik içerikli povidon iyod/klorokhegsidin antiseptik solüsyon avuç içine alınır. Tırnak uçlarından başlanarak parmak, parmak araları el, kol dirsekten dört parmak yukarıya kadar ovalayarak yıkanır. Tırnaklar ve tırnak dipleri tek kullanımlık fırça ile fırçalanır. Fırçalamanın cildi travmatize etmemesine dikkatedilir. Uygun sertlikte fırça kullanılmalıdır.

Cerrahi el yıkama + Yıkanma işlemi parmak uçlarından dirseğe doğru yapılmalıdır. + Ellerden dirseklere doğru durulama yapılmalı + İşlem birkaç kez tekrarlanır. + Yıkama süresi solüsyonun türüne göre değişmekle beraber ortalama 3-5 dakika sürer.

+ Yıkanma sırasında herhangi bir yere dokunulursa eller kontamine kabul edilir. Yıkanma işlemi tekrarlanır. + Bir ameliyattan diğer ameliyata geçiliyorsa eller fırçalanmadan solüsyonun etki etme süresi kadar ovalayarak yıkamak yeterlidir. Cerrahi el yıkama

El Antiseptiği Kullanımı

+ El antiseptiği ellerde major bir kontaminasyon ve gözle görünür kir olmadığı sürece her işlem öncesi ve sonrası el hijyeni için kullanılır. + Ellerde major kontaminasyon olması durumunda el yıkama işleminden sonra kuru elde antiseptik kullanılmalıdır. + Avuç içerisinde el antiseptiği alınarak mekanik hareketler ile el yıkanıyormuş gibi en az saniye süre ile ovuşturulur. + El antiseptiği doz pompaları ile kullanılır. + El yıkama lavabosu bulunmayan alanlarda, bebek bakım alanlarında, girişim yapılan tüm alanlarda yoğun bakım ünitelerinde ve hasta başında el antiseptiği bulundurulur. + İzolasyonda olan tüm hastalarda mutlaka hasta odasında el antiseptiği temin edilir. El Antiseptiği Kullanımı

+ “ El hijyeni, enfeksiyonlar ı n yay ı l ı m ı n ı kontrol etmede en etkili metoddur Hastane infeksiyonlarının oluşmasında, tüm dünyada bu konuda çalışan uzmanlar tarafından en önemli faktör olarak gösterilen olay kişilerin el temizliğidir. + Eldiven kullan ı m ı asla el hijyeninin yerini alacak bir uygulama de ğ ildir.”

Hasta derisinde veya yakın çevrede bulunan organizmalar

YANLIŞ EL YIKAMA ÖRNEĞİ

Hasta bakımı sırasında ellerin temizliği, hasta içi çapraz iletimle sonuçlanır

KAYNAKLAR… 1.Usluer G. (2010). 21. Yüzyılda Hastane Enfeksiyonları: Neredeyiz? Türkiye Klinikleri 3(1). 2.Dokuzoğuz B.(2003). El Hijyeni, Mikrobiyoloji Enfeksiyon Degisi 3(1). 3.Tekin AN.(2010). El Yıkama Ve Hastane Enfeksiyonlarının Önlenimi, Türkiye Klinikleri. 3(1). 4.İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitim Etkinlikleri,Hastane infeksiyonları korunma ve kontrol sempozyum dizisi No:60, ocak 2008, s ………… heets/DOH-7680-TUR.pdf Erişim Tarihi: / 23:40http:// 6. ……….. Hastane enfeksiyonlarının önlenmesi ve kontrolünde olmazsa olmazı: El yıkama Erişim Tarihi: / 01:30http:// 7. ……. Erişimht p://halksagligi.uludag.edu.tr/Seminerler/hastane_enfeksiyonlari.pdf tarihi: 19 Nisan / / 22:15 8……… ?0 2929