İdrar tahlilinde neler test edilir ? Standart bir idrar tahlilinde test edilen kimyasal ve mikroskopik maddeler aşağıda sıralanmıştır. Bunların dışında idrar 100’den fazla testin yapılabileceği bir vücut sıvısıdır. Örneğin kadınlar hamile olup olmadıklarını belki de en kolay şekilde bir miktar idrarlarını kullanarak eczaneden aldıkları bir hamilelik testi ile öğrenebilirler. İdrar tahlili olarak adlandırılan test içinde farklı maddelerin araştırıldığı ve bir arada değerlendirildiği bir testtir. Basit bir tahlil olarak görülse de standart bir idrar tahlilinde değerlendirilen testler şunlardır:

1. MAKROSKOPİK ANALİZ: Berraklık; Normal: Normal: İdrar berraktır. Anormal: Anormal: İdrarda iltihap, kan, spermi bakteri, maya, kristal, parazit veya mukus bulunması durumunda idrar bulanıklaşır.

Renk; Normal: Normal: Açık sarı ile koyu sarı arasında değişir. Anormal: Anormal: Birçok yiyecek ve ilaç idrarın rengini değiştirebilir. Uzun dönem böbrek hastalıklarında ve kontrolsüz şeker hastalığında idrar renksiz olabilir. Susuz kalındığında idrarın rengi koyu sarıya dönerken, idrarda kan bulunması durumunda idrar rengi kırmızılaşır.

2. KİMYASAL ANALİZ:

Yoğunluk; Normal: arasındadır. Anormal: İdrarın 1030’dan daha fazla yoğunluğa sahip olmasının nedenleri arasında az su içilmesi, kusma, terleme veya ishal gibi nedenlerle vücudun sıvı kaybetmesi, idrarda şeker bulunması gibi sebepler sayılabilir. İdrar yoğunluğunun 1005’in altında olması ise idrar yoğunluğunu azaltıcı; bol sıvı alımı, ağır böbrek hastalıkları veya idrar söktürücülerinin kullanımı gibi etmenler sayılabilir.

Asidite (pH); Normal: arasındadır. Anormal: Süt ürünleri veya limon gibi bazı besinler ile antiasit gibi bazı ilaçlar idrarın pH’sını değiştirebilir. İdrar pH’sının alkali, yani 8 ve üzerinde olması; aşırı kusma, böbrek hastalıkları, idrar yolu enfeksiyonları ve astım gibi hastalıklarda görülür. İdrar pH’sının asit, yani 7’nin altında olması; akciğer hastalıklarında, kontrolsüz şeker hastalığında, yüksek doz aspirin alımında, ishal, susuzluk, açlık ve aşırı alkol alımı gibi durumlarda görülür.

Protein; Normal: Normal: İdrarda protein bulunmaz. Anormal: Anormal: Böbrek hastalıkları, enfeksiyonlar, kanser, tansiyon yüksekliği, şeker hastalığı, kalp yetmezliği, lösemi gibi durumlarda idrarda protein tespit edilir. Glukoz; Normal: Normal: İdrarda şeker bulunmaz. Anormal: Anormal: Şeker hastalığı, böbreküstü bezi hastalıkları, karaciğer hasarı, çeşitli zehirlenmeler ve böbrek hastalıklarında idrarda şeker bulunabilir.

Keton; Normal: Normal: İdrarda keton bulunmaz. Anormal: Anormal: Karbonhidrattan fakir bir diyet yapıldığında, kontrolsüz şeker hastalığında, açlıkta, alkolizmde, oruçta keton pozitif hale gelir. Nitrit; Normal: Normal: İdrarda nitrit bulunmaz. Anormal: Anormal: İdrarda bakterilerin bulunması ve bir enfeksiyon varlığında nitrit pozitif hale gelir.

Bilirubin; Normal: Normal: İdrarda bilirubin bulunmaz. Anormal: Anormal: İdrarda bilirubin bulunması başta karaciğer hasarı olmak üzere çeşitli hastalıkları düşündürür. Ürobilinojen; Normal: Normal: İdrarda miktarı çok düşüktür. Anormal: Anormal: İdrarda ürobilinojen bulunması da siroz, hepatit gibi karaciğer hastalıklarını düşündürür.

3. MİKROSKOPİK ANALİZ: Akyuvar; Normal: Normal: İdrarda akyuvar çok nadirdir veya bulunmaz. Anormal: Anormal: İdrar yolu enfeksiyonu, mesane tümörleri, böbrek iltihabı gibi durumlarda idrarda akyuvarlar görülebilir. Alyuvar; Normal: Normal: İdrarda alyuvar çok nadirdir veya bulunmaz. Anormal: Anormal: Böbrek veya mesane yaralanmalarında, böbrek taşlarında, böbrek iltihaplarında, böbrek ve mesane tümörlerinde idrarda alyuvarlara rastlanır.

Kristaller; Normal: Normal: İdrarda kristal bulunmaz. Anormal: Anormal: İdrarda kristal bulunması idrar yollarında bir taş veya kum olduğunu gösterir. Sağlıklı bireylerin idrarında bulunan bazı kristaller şunlardır: 1.Amorf üratlar 2.Ürik asit kristalleri 3.Kalsiyum okzalat 4.Amorf fosfatlar Kristaller normal olarak idrarda olmayan maddelerden oluşuyorsa, bunlar "anormal" kabul edilir. Anormal kristaller anormal bir metabolik süreci gösterebilir. Bunlardan bazıları: 1.Kalsiyum karbonat 2.Sistin 3.Tirozin 4.Lösin

Hücreler; Normal: Normal: İdrar yollarından dökülen hücreler idrarda bulunabilir. Bu hücreler idrar yollarında bulunan normal hücrelerdir. Anormal: Anormal: İdrar yollarının herhangi bir yerinde bulunan bir kanser nedeniyle kanser hücreleri görülebilir.

EPİTEL HÜCRELER Lökositler

İdrar tahlili öncesinde nelere dikkat edilmelidir ? İdrar tahlilinden önce kullandığınız ilaçları doktorunuza bildirmekte fayda vardır. Çünkü bazı ilaçlar idrarın rengini değiştirebilir. Bu ilaçlara örnek olarak; vitaminler, rifampini fenitoin gibi ilaçlar verilebilir. Ayrıca, idrar söktürücüler de idrar tahlilini etkilemektedir.