DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Destek ve hareket sistemi kemik, eklem ve kaslar olmak üzere 3 bölümde incelenir. Kemiklerin eklemlerle birbirine bağlanması sonucu oluşan yapıya iskelet denir. 

Destek ve Hareket Sisteminin Görevleri: Vücudun dik durmasını sağlar. Organları korur ve desteklik sağlar. Kaslara ve diğer organlara tutunma ortamı oluşturur. Vücuda şekil verir. Kaslarla birlikte vücudun hareketini sağlar. Vücudun ihtiyacı olan kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi temel mineralleri depo eder. Kan hücrelerinin üretilmesini sağlar

Bir kemiğin yapısında lif, protein ve mineraller bulunur Bir kemiğin yapısında lif, protein ve mineraller bulunur. Lif ve proteinler kemiğe esneklik sağlarken, mineraller sertlik kazandırır. Yeni doğan bir bebeğin iskeletindeki mineral oranı az olduğu için kemik esnektir, kolay kırılmaz. Yaş ilerledikçe mineral oranı arttığından esneklik azalır ve kemik daha kolay kırılır. Yeni doğan bir bebeğin yetişkin bir insana göre daha fazla kemiği bulunur. Bunun sebebi büyüme ve gelişme sırasında kemiklerin kaynaşıp büyük kemik oluşturmasıdır.

KEMİK ÇEŞİTLERİ 1-KISA KEMİK: Eni ve boyu yakın ölçülerde olan kemiklerdir. El ve ayak bilekleri, omurga kemikleri bu kemik çeşidine örnek gösterilebilir. Omurgadaki omur kemikleri El ve ayak bileklerindeki kemikler

2-UZUN KEMİK: Boyu eninden fazla olan kemiklerdir 2-UZUN KEMİK: Boyu eninden fazla olan kemiklerdir. Kol ve bacak kemikleri bu kemik çeşidine örnek gösterilebilir. Ön kol kemiği Pazı kemiği Bacak kemiği Uyluk kemiği Kaval kemiği Baldır kemiği Parmak kemikleri

3-YASSI KEMİKLER: İnce ve yüzeyi genişlemiş olan kemiklerdir.  Göğüs kafesi Kalça kemikleri Kafatası kemikleri Kaburga kemiği Kürek kemiği Göğüs kemiği

KEMİK KIKIRDAĞI: Kemiklerin uçlarında, kemiklerin birleşme yerlerinde ve kaburga kemiklerinin uç kısımlarında bulunur. Karşılıklı gelen kemik uçlarının hareket esnasında aşınmasını engeller. Uzun kemiklerin uç kısmında bulunan kıkırdak doku kemiğin boyuna uzamasını sağlar.

EKLEMLER Farklı kemiklerin birbiriyle birleştiği yerlere ‘eklem’ denir. Vücudumuzda hareket yeteneğine göre üç çeşit eklem bulunur.

Eklemler Oynar Eklem Oynamaz Eklem Yarı Oynar Eklem

Eklem Çeşitleri 1-OYNAR EKLEM: Günlük hayatta en çok kullanılan eklemdir. Kemiklere hareket etme imkânı verir. Oynar eklemlerin eklem boşluğunda hareket esnasında kayganlık sağlayan eklem sıvısı bulunur. Bu sıvı kemiklerin birbirine sürtünmesini önler. El, kol ve bacak kemiklerinde bulunur.

2-YARI OYNAR EKLEM: Bağladığı kemiklerin dar açılarda ve sınırlı hareketler yapmasına imkân sağlar. Omurgadaki omur kemikleri arasında bulunur.  Yarı oynar eklemler bel, sırt ve boyun omurları arasında bulunur. Omurganın sağa sola veya öne arkaya bükülebilmesine bu eklemler olanak sağlar.

3-OYNAMAZ EKLEM: Kemiklerin birbirine sıkıca bağlanmasını sağlayan eklemdir. Eklemler arasında hiç boşluk bulunmaz. Kafatası ve kuyruk sokumunda bulunur.

KASLARIN YAPISI VE GÖREVİ Kaslar lifli yapıda olup, demetler halinde düzenlenmiştir. Kas hücreleri kasılma ve gevşeme şeklinde faaliyet gösterirler. Kasılma ve gevşemeler sadece sinirlerin etkisiyle gerçekleşir.  Kaslar, kemiklerle birlikte iskelete hareket etme yeteneği kazandırır. Kasların kasılıp gevşemesi sırasında bol miktarda besin ve oksijen tüketilir. Aşırı ve sürekli hareketlerde vücuttaki oksijen yetersiz kaldığından enerji üretilemiyor. Bu yüzden kol ve bacaklarda yorulmalar gözlenir. Vücudumuzda üç çeşit kas bulunur.

1-DÜZ KASLAR: İç organların yapısında bulunur(mide, bağırsak…) İstemsiz olarak çalışırlar. Düzenli, yavaş ve uzun süreli çalışırlar. Çalışması sırasında yorulmazlar.

2-ÇİZGİLİ KASLAR: İnsan iskeletine bağlı olarak çalışırlar. Çene, kol ve bacaklarda bulunur. Vücudun aktif hareketine yardımcı olur. Hızlı, güçlü ve kısa süreli olarak çalışır. Dolayısıyla bol miktarda besin ve oksijen tüketir. Bu yüzden bir süre sonra yorulurlar.

3-KALP KASI: Kalbin yapısında bulunur. İstemsiz çalışır. Kalbin düzenli, hızlı ve uzun süreli çalışmasını sağlar. Ömür boyu sürekli olarak çalışır, yorulmazlar.

HAREKETTE İSKELET-KAS İLİŞKİSİ Kol ve bacaklardaki kemiklerin ön ve arkasında birbirine zıt çalışan büzücü ve gerici kaslar bulunur. Ön kısımdaki kaslar kol ve bacakların bükülmesini sağlarken, arka kısımdaki kaslar kol ve bacakların açılmasını sağlar. Zıt çalışan kaslardan biri gevşerken diğeri kasılır. Hareket sırasında kasların aşırı zorlanması krampların oluşmasına sebep olur. Kasların sağlığının korunması için düzenli spor yapma ve dengeli beslenmek zorundayız. Ağır yük kaldırmamalıyız. Sağlıklı beslenmeliyiz. Dik oturmalıyız.