İNTERNET PROGRAMCILIĞI 2 Öğr. Gör. Canan ASLANYÜREK
FONKSİYONLAR Web sayfalarında bazen sıklıkla yapılması gereken işlemler olabilir. Bu işlemler bir grup haline getirilip bu gruba da bir isim verilirse fonksiyonu oluşmuş olur. Artık bu işlemlere ihtiyaç duyulan her yerde fonksiyonu çağırmak yeterli olacaktır. Örneğin, internet üzerinden satış yapan bir sitede, ziyaretçi sepetine yeni ürünler eklediğinde veya sepette güncellemeler yaptığında ziyaretçinin alış veriş tutarının her defasında hesaplanması gerekir. Bu hesaplama işlemi fonksiyon olarak tanımlanırsa, her defasında hesaplama kodlarını yazmaya gerek kalmadan fonksiyonu çağırmak yeterli olacaktır.
Fonksiyon Tanımlama ve Çağırma Fonksiyonlar <?php …?> kodları içerisinde tanımlanmak ve çağrılmak zorundadır. Fonksiyonlar, sayfa içerisinde farklı yerlerde kullanılacağı için çoğunlukla sayfa başlarında tanımlanmaktadır ama istenirse daha sonraki bölümlerde de tanımlama yapılabilir. Kullanım Şekli Function fonksiyon_adi(arguman1,arguman2….arguman_n) { Yapılması istenen işlemler }
Fonksiyonu tanımlamaya function ifadesi ile başlanır ve daha sonra fonksiyonun ismi verilir. Fonksiyona verilecek isim kodlama standartlarına uygun olmalıdır. Fonksiyona gelecek değerler aralarına virgül konularak değişken ismi olarak belirtilir. Burada belirtilen değişkenlere argüman denir.
<html> <head> <?php function ekrana_yazdir() { print("Merhaba Dünya<br>"); } ?> </head> <body> ekrana_yazdir(); ekrana_yazdir();
<?php function ekrana_yazdir($gelen) { echo $gelen; } ekrana_yazdir("Pınarhisar MYO"); ?>
<?php unction kiyasla($sayi1,$sayi2) { if($sayi1>$sayi2) echo "Birinci sayı büyüktür.Değeri:".$sayi1; else echo "İkinci sayı büyüktür.Değeri:".$sayi2; } kiyasla(15,25); ?>
<html> <body> <?php function liste_yaz($gelen_dizi) { print("<ul>"); for($i=0;$i<count($gelen_dizi);$i++){ print("<li>".$gelen_dizi[$i]); } print("</ul>"); $gunler=array("Pazartesi","Salı","Çarşamba","Perşembe","Cuma","Cumartesi","Pazar"); liste_yaz($gunler); ?> </body> </html>
<?php function toplam($sayi1,$sayi2){ $sonuc=$sayi1+$sayi2; return $sonuc; } echo "Toplam:".toplam(15,25); ?>
<?php function topla($sayi1,$sayi2){ $sonuc=$sayi1+$sayi2; return $sonuc; } function cikart($sayi1,$sayi2){ $sonuc=$sayi1-$sayi2; function bol($sayi1,$sayi2){ $sonuc=$sayi1/$sayi2; function carp($sayi1,$sayi2){ $sonuc=$sayi1*$sayi2; return $sonuc; } $deger1=25; $deger2=5; echo "Toplama sonucu:".topla($deger1,$deger2)."<br> "; echo "Çıkartma sonucu:".cikart($deger1,$deger2)."<br >"; echo "Bölme sonucu:".bol($deger1,$deger2)."<br>"; echo "Çarpma sonucu:".carp($deger1,$deger2)."<br> "; ?>
Tarih – Saat Fonksiyonları Php sunucu taraflı çalıştığı için içerisinde tanımlı olan zamanla ilgili fonksiyonlar sunucuya ait zaman bilgilerini içermektedir. GETDATE Fonksiyonu :Zamanla ilgili değerleri bir dizi değişken içerisinde tutmaktadır.
<?php $zaman=getdate(); echo("Saniye:".$zaman["seconds"]."<br>"); echo("Dakika:".$zaman["minutes"]."<br>"); echo("Saat:".$zaman["hours"]."<br>"); echo("Ayın kaçıncı günü:".$zaman["mday"]."<br>"); echo("Haftanın kaçıncı günü:".$zaman["wday"]."<br>"); echo("Yılın kaçıncı ayı:".$zaman["mon"]."<br>"); echo("Yıl:".$zaman["year"]."<br>"); echo("Yılın kaçıncı günü:".$zaman["yday"]."<br>"); echo("Haftanın günü:".$zaman["weekday"]."<br>"); echo("Ay:".$zaman["month"]."<br>"); echo "<br>Tarih:".$zaman["mday"]." ".$zaman["month"]." ".$zaman["year"]; echo "<br>Saat:".$zaman["hours"].":".$zaman["minutes"].":".$zaman["seconds"]; ?>
TIME Fonksiyonu: Time fonksiyonu parametre almadan kullanılmaktadır. O anki sunucu zaman bilgisini içeren bir tamsayı değeri döndürür. Çoğunlukla farklı günlerin hesaplanmasında kullanılır.
Matematiksel Fonksiyonlar Abs() Fonksiyonu, parametre olarak verilen değerin mutlak değerini verir. <?php $abs=abs(-4.2); $abs2=abs(5); $abs3=abs(-5); ?> Pow() Fonksiyonu, üstel ifadelerin hesaplanmasında kullanılır. Birinci parametre asıl sayıyı , ikinci parametre üssü ifade eder. echo pow(2,8); Echo pow(-1,20);
Sqrt() fonksiyon, karekök hesaplamalarında kullanılır Sqrt() fonksiyon, karekök hesaplamalarında kullanılır. Parametre olarak verilen değerin karekökünü bulur. <?php Echo sqrt(9); Echo sqrt(10); ?> Max() fonksiyonu parametre olarak aldığı değerlerden en büyük olanı, Min() fonksiyonu parametre olarak aldığı değerlerden en küçük olanı bulur.
<?php Echo max(11,3,6,64,7); Echo max(array(3,7,9)); Echo max(‘abc’,0); Echo min(11,3,64,7); Echo min(array(3,7,9)); echo min(-11,’abc’); ?>
FORM İŞLEMLERİ Hazırladığımız web sayfalarında anket, ziyaretçi defteri, iletişim gibi birçok işlemde kullanıcıdan veri almak için formlar kullanılmaktadır. Web sunucu ve istemci arasındaki iletişim ve veri alışverişini sağlayarak ziyaretçiden aldığı verileri sunucuya ulaştıran en önemli araçtır.
<form> Etiketi <form> etiketi form elemanlarını içerisine alan ve bu elemanlara yapılacak girdileri parametre olarak hangi yapıya devredileceğini belirleyen en temel ve genel form etiketidir. Kullanım Şekli <form method="deger" action="deger" name="deger" ></form> Action: Formun hangi adrese gönderileceğini belirler. Formu doldurduktan sonra gönderme işlemi (submit) yapıldığında form üzerindeki bilgiler burada belirtilecek adrese gönderilecektir.
Method: Formun hangi yöntemle action kısmında belirtilen adrese gönderileceğini belirler. GET ve POST olmak üzere iki değer alır. Name: Formun adını belirler. Kullanılması zorunlu değildir. <html> <body> <form method="POST" action="deneme.php"> <input type="text" name="T1" size="12"> <input type="submit" value="gönder" name="B1"> <input type="reset" value="Sil" name="B2"> </form> </body> </html> Oluşturulan bu form içeriği deneme.php adresine gönderilir.
<INPUT> Etiketi, form üzerine çeşitli işleve sahip form nesneleri eklemek için kullanılır. Form nesnesinin çeşidini type özelliği belirler. Text=Metin kutusu ekler. Password=Metin kutusu ekler. Bu metin kutusuna tek satır yazı yazılabilir. Basılan karakterler * veya yuvarlak biçimde metin kutusuna yazılır. Checbox= Seçim düğmesidir. Radio= Seçim düğmesidir. Submit= onay(Gönder) düğmesi oluşturur. Reset= Sil butonu oluşturur. Button= Herhangi özel bir işleve sahip olmayan standart bir buton oluşturur.
<Textarea> Etiketi, çok satırdan oluşan metin kutusudur. Cols: Metin alanının karakter cinsinden genişliğini belirler. Rows: Metin alanının kaç satırlık olacağını belirler. <Select> etiketi açılır liste kutuları oluşturur. <option> etiketi select etiketi ile kullanılır. Listeye seçenek eklemek için kullanılır.
GET Metodu ile Bilgi Gönderme ve Alma Forma girilen bilgilerin action bölümünde belirtilen adresin sonuna eklenerek gönderilmesidir. Formun method özelliği GET olarak ayarlanmalıdır. GET metoduyla gönderilen bilgileri adres çubuğunda görebiliriz. Doğal olarak güvenlik düzeyi düşüktür. Ayrıca adres çubuğundaki karakter sayısı kısıtlaması nedeni ile uzun verilerin gönderiminde sorunlar yaşanabilir. Form.html <html> <body> <form action="deneme.php" method="get"> Adınız: <input type="text" name="adiniz"><br> Soyadınız: <input type="text" name="soyadiniz"><br> <input type="Submit" value="Gönder"> </form>
Kodlar çalıştırılıp ad, soyad bilgileri girildikten sonra gönder butonuna tıklandığı zaman adres çubuğu aşağıdaki gibi gözükecektir. http://localhost/DERS/deneme.php?adiniz=canan&soyadiniz=aslanyüre k Adresin sonuna form elemanı olmayan yeni bir değişken ve değeri de eklenerek deneme.php adresine gönderilebilir. http://localhost/DERS/deneme.php?adiniz=canan&soyadiniz=aslanyüre k&meslek=ogrgor şeklinde meslek değişkeni de eklenebilir. Bu şekilde kullanıldığında deneme.php sayfasında form elemanı olmadığı halde meslek değişkenin değeri okunabilir. Formdan action kısmında belirtilen adrese bilgiler GET metoduyla gönderildiğinde bu adresten gelen bilgiler $_GET["degişken"] komutuyla alınabilir. Değişken olarak belirtilen bilgi form üzerinde kullanmış olduğunuz form elemanının ismi veya adresin sonuna eklenen bilgidir.(meslek=ogrgor)
Aşağıdaki php kodlarımız kendisine GET metoduyla gönderilen adiniz, soyadiniz ve meslek bilgilerini almak için kullanılır. <html> <body> Adiniz: <?php echo $_GET["adiniz"]; ?><br> Adiniz: <?php echo $_GET["soyadiniz"]; ?> <br> Mesleğiniz: <?php echo $_GET["meslek"] ?> </body> </html>
GET metoduyla bilgi gönderilmek istenildiğinde form oluşturmak zorunlu değildir. Sayfalara link oluştururken verilen adresin sonuna ? karakteri ile gönderilmek istenilen değerler eklenebilir.
UYGULAAMA Form1.html dosyasından kullanıcının bilgi girişini sağlayarak bu bilgileri gelen.php dosyasına gönderelim, gelen.php dosyası gelen değerleri okuyarak ekrana yazdırsın. Form1.html <html> <body> <form action="gelen.php" method="get"> Adınız: <input type="text" name="adiniz"><br> Soyadınız: <input type="text" name="soyadiniz"><br> <input type="Submit" value="Gönder"> </form> </body> </html>
gelen.php <body> <?php $ad=$_GET["adiniz"]; $soyad=$_GET["soyadiniz"]; Echo "Adınız:" .$ad."<br>"; Echo "Soyadınız:" .$soyad; ?> </body> </html> Not: Kullanıcı adı ve şifre gibi kritik bilgiler gönderilirken bu metod kullanılmamalıdır.
KAYNAK Ebubekir Yaşar, Turgut Özseven, İnternet Programcılığı 2