AİLE

AİLE Aile hukuku, kişilerin aile ilişkisi kapsamındaki ilişkilerini düzenler. Anayasada aile bir toplumun temeli olarak gösterilir. Devlet ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile plânlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alma ve teşkilatları kurma görevini üstlenmiştir.

AİLE Hukuken dar anlamda aile; karı ve kocadan meydana gelen topluluktur. Geniş anlamda aile; karı, koca ve çocuklardan meydana gelen topluluktur. En geniş anlamda aile; ev reisinin otoritesi altında, aynı çatı altında yaşayan kimselerden meydana gelmiş topluluktur

I. NİŞANLANMA Nişanlanma, bir erkekle bir kadının karşılıklı evlenme vaadinde bulunmasıdır. Nişanlanacak kişilerin ayırt etme gücüne sahip olmaları gerekir. Tek taraflı açıklama nişanlanma sonucunu doğurmaz. Nişanlanma vaadinin yapılması herhangi bir şekle bağlanmamıştır. Bunun temsilci vasıtasıyla yapılması mümkün değildir, bizzat yapılmalıdır.

I. NİŞANLANMA Bir kimse nişanlısının evlenmesini dava yoluyla isteyemez. Buna karşın nişan haklı olarak bozulursa veya karşı taraf haksız olarak bozarsa tazminat hakkı ortaya çıkabilir. Evlenme ile nişanlanma normal olarak sona erer.

I. NİŞANLANMA Nişanın haksız bozulması iki şekilde ortaya çıkar: Nişanı bozan taraf haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozmuştur yada kendisinin kusuru ile nişanın bozulmasını haklı kılacak bir sebebin doğmasına yol açmış ve karşı taraf nişanı bozmuştur. Bu durumda karşı taraf tazminat isteyebilir. Bu tazminat menfi zarara göre hesaplanır. Ayrıca manevi tazminat da istenebilir. Bunlar dışında, nişanlanma dolayısıyla bir nişanlıya verilen ve ekonomik değeri olan her türlü kazandırma yani hediye de geri istenebilir. İadesi istenen hediyenin, alışılmışın dışı hediye olması gerekir. Mutad (olağan) hediyeler geri istenemez.

II. EVLENME Evlenme, nişanlıların evlilik birliğini meydana getirmek için yaptıkları hukukî işlemdir. Evlilik ayrı cinse mensup kişilerin, tam ve sürekli bir hayat ortaklığı kurmak üzere, hukukun aradığı koşullara uygun olarak birleşmesidir. Evlenme için ayırt etme gücünün bulunması şarttır. Ayrıca tarafların kural olarak ergin olmaları gerekir. Ancak 17 yaşını tamamlayan kişiler de ana ve babasının veya vasisinin izniyle evlenebilirler. Küçüğün 16 yaşını tamamlaması ve önemli bir sebebin varlığı halinde, hakim evlenmeye izin verebilir.

II. EVLENME Kanun bazı durumlarda kesin evlenme engeli getirmiştir. Bunlar hısımlık, evlatlık ilişkisi, evli bulunma, akıl hastalığıdır. Özellikle hısımlık engeli, kan ve sıhri olarak alt ve üst soy hısımlığını, üçüncü dereceye kadar kan hısımlığını kapsar.

III. EVLİLİĞİN SONA ERMESİ Evlilik ilişkisi eşlerden birisinin ölümü, evliliğin iptal veya feshine karar verilmesi, boşanma ve eşlerden birisinin cinsiyet değiştirmesi hallerinden birisinin varlığı halinde sona erer.

A. ÖLÜMLE SONA ERME Eşlerden birinin ölümü ile, evlilik birliği kendiliğinden sona erer. Burada hakim kararına ihtiyaç yoktur. Kocanın ölmesi halinde kadın, kocanın soyadını taşımaya devam eder. Ölümüne mutlak gözüyle bakılacak biçimde ortadan kaybolan kişi hakkında mahallin en büyük mülki amir tarafından nüfus siciline öldü kaydı işlenmişse (ölüm karinesi) kişi ölmüş kabul edilir.

A. ÖLÜMLE SONA ERME Ölümün meydana getirdiği bütün sonuçlar, burada da kendiliğinden ortaya çıkar. Evlilik de kendiliğinden sona erer. Gaiplik, evlilik birliğini kendiliğinden sona erdirmez. Eşin gaiplik başvurusu ile birlikte veya gaiplik kararından sonra evliliğin feshi davası açması gerekir. Evlilik ancak bu kararla birlikte sona erer

B. EVLİLİĞİN İPTAL VEYA FESHİNE KARAR VERİLMESİ Evlenmeden önce veya evlenme sırasında ortaya bazı sakatlık halleri, sakatlığın ağırlığına göre evliliği bazen yokluk yaptırımına maruz bırakır yada bazı kişilerin evliliğin feshine (butlanına, hükümsüzlüğüne) karar verilmesini isteme hakkı verir. Eğer evlilik evlendirmeye yetkili memur önünde akdedilmemişse veya iki ayrı cinsden kişi arasında gerçekleşmemişse yahut evlenen kişilerden birisinin olumlu iradesi alınmaksızın işlem gerçekleşmişse evlilik yoktur. Yani evlilik yokluk müeyyidesine tabidir.

B. EVLİLİĞİN İPTAL VEYA FESHİNE KARAR VERİLMESİ Buna karşın bir evlilik işlemi; eşlerden birisinin evli olması, ayırt etme gücünden sürekli yoksun olması, aralarında yasak derecede hısımlık bulunması (örneğin kardeşi, amca, hala, teyze gibi), evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması, irade bozukluğu hallerinden birinin varlığı (hata, hile, ikrah), ayırt etme gücünden geçici yoksunluk veya yasal temsilcinin izninin bulunmamasına rağmen gerçekleşmişse evlilik batıldır (hükümsüz, geçersiz).

B. EVLİLİĞİN İPTAL VEYA FESHİNE KARAR VERİLMESİ Yok evlilikten farklı olarak batıl evlenmede(butlanla sakat evlenmede), şeklen meydana gelmiş olmakla beraber bazı noksanlıklardan dolayı sonradan ortadan kaldırılabilecek bir evlenme mevcuttur. Başka bir deyişle batıl evlenmede bir evlenme gerçekleşmiştir, fakat bu evlenme butlanla sakat (geçersiz, hükümsüz) bir evlenmedir.

B. EVLİLİĞİN İPTAL VEYA FESHİNE KARAR VERİLMESİ Batıl evlilik hakkında mahkemece verilen karar geçmişe etkili sonuç doğurmaz; geleceğe ait hükümler doğurur. Dolayısıyla doğmuş çocuk varsa düzgün soybağı bu karardan etkilenmez.

C. CİNSİYET DEĞİŞTİRME Medeni Kanun cinsiyet değiştirme imkanını sıkı koşullara bağlamış ve bu çerçevede, cinsiyet değiştirmek isteyen kişinin diğer koşullar yanında evli olmaması da gereklidir. Ancak her nasılsa evli kişi (kadın yada erkek) cinsiyetini değiştirmişse cinsiyet değişikliği anında evlilik kendiliğinden sona erecektir. Zira evlilik iki farklı cins üzerine kurulu bir aile hukuku sözleşmesidir.

D. BOŞANMA Boşanma sadece kanunda öngörülen sebeplerin varlığı halinde açılacak bir dava ile mümkündür. Boşanma sebepleri, zina, hayata kast ve pek kötü ve onur kırıcı davranışlar, suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme, terk, akıl hastalığı ve evlilik birliğinin sarsılmasıdır. Eşlerin anlaşmasıyla da boşanmaya karar verilebilir. Ancak bunun için evliliğin en az bir yıl sürmüş olması lazımdır.

D. BOŞANMA Boşanma davasını açma hakkına sahip olan taraf, dilerse boşanma, dilerse ayrılık isteyebilir. Hakim, evlilik birliğinin devam edeceğine kanaat getirmişse, boşanma istenmiş olsa bile, ayrılığa karar verebilir. Ayrılığa karar verilebilmesi için de, boşanma sebeplerinden birinin varlığı gerekir. Hakim ayrılığı 1 ila 3 sene arasında hükmedebilir ve ayrılık devam ederken evlilik birliği de devam eder.

D. BOŞANMA Süre, ayrılık kararının kesinleşmesiyle işlemeye başlar. Eşlerden birinin boşanmaya değil de ayrılığa karar verilmesini talep etmesi halinde, hakim ayrılığa karar vermek zorundadır, boşanma kararı veremez. Hakim ayrılığa karar vermiş, süre sona ermiş, fakat eşler bir araya gelmemişlerse, taraflar boşanma davası açabilirler. Boşanma kararı ile evlilik birliği hukuken ortadan kalkar.

ÖRNEK SORU Tehdit altında evlenmiş bir kimsenin kural olarak başvurması gereken hukuki çare aşağıdakilerden hangisidir? A) Boşanma B) Ayrılık C) Evliliğin feshi D) Başvurulabilecek hiçbir hukuki çare yoktur

CEVAP: C EVLİLİĞİN FESHİ

ÖRNEK SORU Aşağıdakilerden hangisi Medeni Kanun’da öngörülen mal rejimlerinden değildir? A) Mal ortaklığı B) Mal birliği C) Mal ayrılığı D) Paylaşmalı mal ayrılığı

CEVAP: B MAL BİRLİĞİ

ÖRNEK SORU Türk Medeni Kanunu’na göre olağanüstü durumlarda evlenme yaşı en az kaçtır? A) 14 B) 15 C) 16 D) 17

CEVAP: C 16

ÖRNEK SORU Aşağıdakilerden hangisi MK’da sayılan boşanma nedenlerinden birisi değildir? A) Zina B) Eşin evi terk etmesi C) Eşin gaipliğine karar verilmesi D) Eşin akıl hastalığına yakalanması

CEVAP: C EŞİN GAİPLİĞİNE KARAR VERİLMESİ