Sıcaklık Meyve ağaçlarının gelişmesi ve verimliliği sıcaklık ile yakından ilgilidir. Sıcaklığın yüksekliği veya düşüklüğü metabolik olayları farklı şekillerde etkilemektedir. Genellikle iyi bir büyüme için asimilasyon hızı solunum hızından fazla olması istenmektedir. Bu olaylar ise ortam sıcaklığının yükselmesine bağlı olarak hızlanmaktadır. Bu nedenle tüm diğer koşullar aynı kaldığında ve sıcaklık arttığında bu artan sıcaklık büyümede hızlanmaya neden olmaktadır. Ancak bunun bir çok istisnaları bulunmaktadır. Tropikal bölgelerin dışındada her dem yeşil bitkiler bulunmaktadır.

Tropikal bölgelerde yetişen bitkiler ile kutup bölgelerinde yetişen bitkileri karşılaştırdığımızda sıcaklığın etkilerini kolayca anlarız. Tropikal bölgelerin dışında diğer bitkiler kışı dinlenme halinde geçirir yaz döneminde gelişmelerine devam etmektedir. Ekvator bölgelerinde ise bitkiler devamlı olarak fizyolojik gelişimlerine devam etmektedir.

Sıcaklığın kaynağı güneştir. Güneş enerjinin; %43 ü toprağa erişir, Geri kalanın %9 u difüzyona uğrar, %15’i absorbe edilir. %33 ü de bulutlar ile yansır. Hava sıcaklığı doğrudan bitkinin toprak üstü kısımlarını etkiler ve dolaylı yoldan ise atmosfer nemini değiştirmektedir.

Sıcaklık ve Isı Isı: Bir cismin kütlesi içinde sahip olduğu potansiyel enerjidir. Bu enerji cisimlerin sahip olduğu ve molekülleri hareket halinde tutan bu enerji bir iç enerjidir. Isı kalori veya jül ile ölçülür. Sıcaklık: Bir cismin ısısı arttıkça o cismin moleküllerinin her birine düşen enerji payı da artmakdır. Bu her moleküldeki enerji artışı da moleküllerin titreşimini arttırmakta yani kinetik enerjisini de arttırmaktadır. Bu artan molekül titreşimleri ise elektromanyetik dalgalar halinde çevreye etki yapmaktadır. Bu etkiye de sıcaklık denmektedir. Termometre ile ölçülmektedir. Yükseklik Güneş radyasyonunun şiddeti ve süresi Güneş enerjisinin atmosferden geçerken Uğradığı kayıp derecesi sıcaklığı etkilemektedir.

Sıcaklık Gradyanı Sıcaklığın dikey yönde, her 100 metre için gösterdiği değişme miktarına sıcaklık gradyanı denmektedir. Sıcaklık gradyanı mevsimlere göre değişmekle birlikte genellikle her 100 metre için 0,5 – 0,6 oC kadardır. Yükseklik değiştikçe bitki örtüsü de değişmektedir.

Termoperiyodizm Sıcaklığın günlük değişimi önemli bir çevre faktörüdür. Bir çok bitki bu günlük sıcaklık ritmine yani gündüz yüksek gece düşük sıcaklıklara kendilerini uydurmuşlardır. Böylece bitkilerin günlük sıcaklık rejimlerine adapte olmalarına termoperiyodizm adı verilir.

Termoperiyodizmin bitkilerin fizyolojik faaliyetlerinde önemli bir süreç olup büyüme ve fotosentez üzerine, özellikle gece ve gündüz sıcaklıkları bitkilerin fizyolojik faaliyetinde önemlidir.

Termoperiyodizm rejiminin tohumların çimlenmesindeki rolü oldukça fazladır. Örneğin Daucus carota, Lolium perenne gibi bitkiler sıcaklık değişiklerinden çok sabit sıcaklıklarda çimlenir. Bir çok bitki örneğin Apium graveolens, bitkisi bazı sıcaklık değişimlerinde daha iyi gelişir

Günlük sıcaklık değişimleri domates bitkisinde gövdenin uzamasını ve meyvelenmesini sağlar. Domates’in iyi gelişebilmesi için gündüz sıcaklığın 27 oC ve gece sıcaklığının ise 17-19 oC olması gerekir. Diğer taraftan bir çok çayır bitkilerinde çiçeklerin açması günlük sıcaklık rejimine göre bağlıdır.

KAYNAK Ağaoğlu, S. ve ark. 1995. Genel Bahçe Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve geliştirme Vakfı Yayınları No:4. Dokuzoğuz, M. 1974. Meyve Ağaçları ve Çevre İlişkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi yayınları, İzmir. Top, N. ve Zincirlioğlu, Ö. 1987. Bitkilerin Ekolojik Girdi İstekleri. Eser, D. 1997. Tarımsal Ekoloji. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayın No.1473, 176 s., Ankara. Akman, Y., Güney, K. 2006. Bitki Ekolojisi Botanik, Palme Yayınları No: 345. Akman, Y., Ketenoğlu, O., Kurt, L., Güney, K., Tuğ, M., Bitki Ekolojisi, Palme Yayınları No: 300.