TIBBİ KENEVİR’İN TAKSONOMİSİ ve KULLANIMI

Cannabis sativa; Bilinen adıyla kenevir (kendir), içerdiği maddeler ve liflerinden dolayı birçok kullanım alanı olan az sayıda bitkiden birisidir. Görmesi gereken rağbeti yasal düzenlemeler ve psikolojik şartlandırmalardan dolayı görememiştir. Legal olarak en yaygın kullanım alanı şimdilik sağlık alanıdır. Tohum yağı kullanımı haşhaş tohumu gibi serbesttir. Sağlık alanında da sadece anti-kanser ve glokom tedavisinde üstüne düşülmüştür.

Hakkında (yanlış) bildiklerimiz! Kenevir (esrar) bir uyuşturucudur. Kenevir az miktarda sedatif olmakla beraber bağımlılık söz konusu olmadığından uyuşturucu değildir, yanlızca zevk bağımlılığı (kahve gibi) yapar. En önemli yan etkisi içeriğindeki THC nin psikoaktif olmasından dolayı öforidir. Kenevir yetiştirmek suçtur. Türkiye’de yakın zamana kadar öyle olmakla beraber artık 19 ilde yasal şekilde kenevir yetiştirilmektedir ama eski kültür kaybolduğu için bitkinin verimi ve yetiştirici sayısı azalmıştır.

Cannabis sativa’nın içerdiği ana etken maddeler; ∆9-tetrahidrokannabinol Cannabindiol α-Pinen Myrcen Linalool Limonen Trans-β-ocimen α-Humulen Karyofilen α-Terpinolen Lifler ve mumsu maddeler. Bunların dışında aromasını veren 110 tane daha madde vardır.

∆9-tetrahidrokannabinol (THC); Ekstraksiyon metoduna bağlı olarak yüzdesi değişir. Kenevirin etken maddesi olarak piyasadadır. Cannabis indica’da Cannabis sativa’ya oranla daha fazladır. Erkekten ayrı yetişen dişi bitkilerde 4-5 kat fazladır. Bilinen en güçlü sinir sistemi antioksidanıdır. Beta amiloid plak oluşumunu engeller. Asetilkolinesteraz inhibitörüdür. Glokoma tedavisinde kullanılır. Lipit formundadır. Güneş koruması sağlar.

Cannabidiol; Bitkinin ekstresinde %40 oranında bulunur. THC kadar psikoaktif değildir. Bu yüzden de yan etkileri azdır. THC ile 1:1 oranında karıştırılarak ağrı kesici olarak kullanılır.

Diğer maddeler; a-Pinen: Tek başına çok etkili değildir ancak soğuk algınlığı gibi enflamatuar hastalıklara iyi gelir adaçayı ve biberiyede de bulunur. Limonen: Adını limondan alır iyi bir temizlik maddesidir. a-Humulen: Cannabis sativa’ya kokusunu veren maddedir. Karyofilen: Narkotik köpekleri bu madde ile eğitilir ayrıca karabiber, karanfil ve biberiyede de vardır.

Kenevirin preparatları: Cesamet ve Idrasil; İki preparat da ağrı kesici olarak kullanılır, tek farkları birisinde sentetik THC türevi (nabilone)içerirken diğeri ise ekstresini içerir. FDA onayı 1985 ve 2005 Şimdilik onaysız

Sağlık ve Ekonomiye katabileceği değerler; Biyouyumluluğu çok yüksek olduğundan ve sıkıştırıldığında aynı kalınlıktaki plastikten daha sağlam olduğu için protez yapımında kullanılması düşünülmelidir. Aynı zamanda bu plastiği elde ederken yanında THC de elde edilebilir. Aynı şekilde THC polimerleri elde edilip hedefli ilaç taşıyıcı sistemleri veya bitkisel kapsül üretimi amacı ile kullanılabilir. Bu iki amaca hizmet ederken de kendisi antioksidan olduğu için oksitlenmeyi (paslanma, asitle bozulma gibi) engeller.

Kullanımının yaygınlaştırılabileceği alanlar; Tohumunun besleyici özelliği çok yüksektir. Tam bir sporcu yiyeceğidir. Bu bağlamda yeni bir kullanım alanı oluşturulabilir. İçerisinde %25 protein, %73 yağ, %2 karbonhidrat içerir.İçinde vitamin yoktur, ancak çinko ve magnezyum kaynağıdır. Tohumuna soğuk sıkım yapıldığında ise koyu renkli ve yine besleyici olan yağı elde edilir. Bu yağ ise içerdiği omega 3 ve 6 içerdiğinden kalp ve beyin sağlığına pozitif etkisi vardır. İçinde antiimflamatuar GLA’nın ve bir sürü mineralin kaynağıdır ve özellikle D vitamininin şimdilik bilinen bitkisel tek kaynağıdır. Bu yüzden sabun ve vücut yağlarında kullanılır. Koruyucu ve antioksidan özelliğinden dolayı şelak ve cila olarak endüstride kullanılır. Eldesi çok ucuz olduğundan ve sıkımdaki artan kısım ile yağı ayrı kullanıldığından tohumun verimi yüksektir.

Kenevir ile yapılabilecekler: Elde edilen yağdan biyoyakıt yapılabilir ve şu anda kullanılan motorlara (dizel) hiçbir ekleme yapılmadan kullanılabilir. Lifleri ve THC’si beraber kullanılarak yapay deri veya zarlar yapılabilir yanık ve diğer yaralanmalarda hem ağrı kesici hem de biyouyumlu bir araç olarak kullanılabilir. Yüksek kalitede tekstil malzemesi üretilebilir ve uygun modifikasyonlarla tedavi edici kıyafetler yapılabilir. Aynı şekilde kağıtlar da elde edilip değişik formüllerle birleştirilerek yeni bir ilaç formülasyonu ortaya çıkarılabilir. Polimerleri 150º de bozulduğu için 3D tasarıma uygundur. Toprağı temizlemek için de kullanılabilir.

Sonuç olarak: Kenevir çok yönlü olarak kullanılabilen bir bitkidir. Uzun yıllar boyunca kullanılmasına rağmen potansiyelini gören ‘süpergüç’ler kullanımını kısıtlamıştır. Önü çok açık olan neredeyse sınırsız çalışma alanı vardır. Ana kullanım alanları geliştirilip yeni alanlar yaratılması gereklidir. Gerekli düzenlemelerin yapılıp kaybettiği popülariteyi geri kazanması lazımdır.

Teşekkürler…

Kaynaklar; https://www.huffingtonpost.com/maria-rodale/9-ways-to-use-hemp-oil- in_b_10145990.html http://www.wikizero.net/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3J nL3dpa2kvSGVtcF9vaWw https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16795020 http://www.ccguide.org/uses.php http://www.wikizero.net/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3J nL3dpa2kvTmFiaWxvbmU https://www.medicaljane.com/category/cannabis-classroom/extractions- methods/