ANAKARTLAR
Anakartın yapısı ve çalışması Ana kartların temel görevi, üzerinde olan birimler ve genişleme yuvalarına takılacak birimler arasında veri akışını sağlamaktır. Anakart, üzerindeki tüm birimler, yonga seti(chipset) adı verilen entegre devrelere bağlıdır. Bu entegreler, ana kartın beynidir ve tüm sistemin uyumlu şekilde çalışmasını sağlar.
Anakartın yapısı ve çalışması Anakart bileşenleri, veri yolu(BUS) adı verilen iletken hatlarla veya doğrudan yonga setine bağlıdır. Anakart üzerindeki iki temel yonga seti, farklı birimlerin çalışmasını kontrol eder. Ayrıca saat frekansı sinyali sistemin bir düzen içinde çalışmasını sağlar.
1. Yonga Seti Ana kartın beynini oluşturan entegre devrelerdir. İşlemci, önbellek, sistem veri yolları, çevre birimler, kısaca bilgisayar içindeki her şey arasındaki veri akışını denetler.
Kuzey Güney Köprüleri Anakart üzerindeki iki temel yonga seti, farklı birimlerin çalışmasını kontrol eder. Kuzey köprüsü: RAM – mikroişlemci – ekran kartı arasındaki veri iletişimini düzenler. Güney köprüsü: PCI yolları- portlar ve mikroişlemci arasındaki veri iletişimini düzenler.
FSBN (Front Side Bus) Sistem veri yolu hızlıdır. Birimi MHz dir. İşlemci ve RAM arasındaki iletişim hızını ifade eder. İşlemci, RAM, Anakart alınırken FSB uyumluluğuna dikkat edilmelidir.
2. Veri Yolları Ana kart üzerindeki bileşenlerin birbirleriyle etkileşimde bulunmasını sağlarlar. Veri yolları geliştirilme sırası ile ISA (Industry Standard Architecture), PCI (Peripheral Componet Interconnect), AGP (Advanced Graphics Port) ve PCI (Peripheral Componet Interconnect Express)’ dir. ISA veri yolu kullanımı tamamen terkedilmiştir. Yeni üretilen ek donanım birimleri PCI veri yolunu destekleyecek şekilde üretilmektedir. Ekran kartları için kullanılan AGP veri yolu ise yerini daha hızlı veri akışı sağlayan PCI veri yoluna bırakmaktadır.
ISA (Industry Standard Architecture) 1984 yılında geliştirilmiş bir veri yoludur. Günümüz anakartlarında kullanılmayan bir veri yoludur.
PCI (Peripheral Component Interconnect) Günümüz masaüstü bilgisayarlarında en çok kullanılan veri yoludur.
AGP (Accelerated Graphics Port) Hızlandırılmış grafik port’u anlamına gelen AGP, ekran kartları için kullanılan veri yoludur. AGP veri yolları Pentium II ve üstünü destekleyen ana kartlarda bulunmaktadır. AGP veri yolunu sadece ekran kartları kullanmaktadır. Bu nedenle veri yolunun tüm bant genişliği ekran kartları için çalışmış olmaktadır.
PCI Express PCI Express, en gelişmiş veri yolu teknolojisidir. Günümüzde ekran ve ses kartları bu veri yolunu kullanırlar.
Portlar ve Konnektörler Ana kartın giriş/çıkış birimleriyle bağlantı kurduğu özel yapılardır. Portların bir kısmı kasanın içindedir ve bu portlara hard disk gibi kasa içine monte edilen birimler bağlanır. Bazı portlarda kasa yüzeyinde ana karta monteli şekilde bulunur.
Kasa içerisindeki portlar ve konnektörler 1. Floppy Bağlantısı Disket sürücüsünün ana karta bağlanması için kullanılır.
2. IDE Bağlantısı ATA Hard disk ve CD sürücülerinin ana karta bağlanması için kullanılır.
3. SATA Konnektörleri Serial ATA (SATA) birimi, günümüz HDD ve Optik (CD ve DVD) Sürücüler in kullandığı bağlantı türüdür. SATA saniyede en az 150 MB veri akışını desteklemektedir. SATA kabloları çok daha incedir. SATA ara birimini destekleyen bir sabit disk seçilirken, seçilen ana karta da dikkat edilmelidir. Çünkü standart IDE bağlantı noktalarına bağlanmak mümkün değildir.
4. Fan konnektörü Soğutucu fanların kablosunun takıldığı konnektörlerdir. Fan kablosunun takmayı unutmamalısınız aksi taktirde sistem içinde yetersiz hava akışından dolayı anakart zarar görebilir.
5. Dijital Audio Konnektör Bu konnektörler, dijital seslerin çıkışı için kullanılır. Track tipindeki ses CD lerini herhangi bir programa ihtiyaç duymadan dinlemek için kullanılır.
6. ATX Güç Konnektörleri Güç kaynağının ana karta bağlandığı konnektörlerdir.
7. USB Konnektörler Ana kartın üzerinde bulunan USB portlar ise ara kablolar ile kasanın ön veya yan tarafına uzatılabilir.
8. Sistem Panel Konnektörleri Ana kartın kullanıcılar tarafından kontrol edilmesini veya sistemin çalışma durumunun ledler ile bildirlmesini sağlayan paneldir. Sistem güç LED’i (yeşil 3-pin PLED) Sabit disk aktivite LED’i (kırmızı 2-pin IDE-LED) PC hoparlörü (turuncu 4-pin SPEAKER) Güç/uyku düğmesi Yeniden başlat düğmesi(mavi 2-pin RESET)
9. İşlemci Soketi Ana kart üzerinde işlemciyi takmak için bir soket veya slot bulunur.
10. Bellek Yuvaları Sistem belleklerinin (RAM bellek) takıldığı yerlerdir.
3. Bios ve Bios Pili Bios’da sistem açılışında gerekli olan bilgiler ve sistemin neleri desteklediği ile ilgili bilgiler mevcuttur. Kullanıcı tarafından değiştirilen BIOS ayarları CMOS adı verilen chipte tutulur. Bios Pili ana kart üzerinde elektrik akımı olmadığı durumlarda CMOS daki bilgilerin tutulması amacıyla kullanılan çok küçük bir güce sahip pildir.
ANAKART ÇEŞİTLERİ Anakartların yapı, ebat, güç ve çevre birimlerinin bağlanış şekli bakımından çeşitleri vardır. XT Anakartlar AT Anakartlar ATX Anakartlar
XT Anakartlar İlk kişisel bilgisayarlarda kullanılan anakartlardır. 8086 veya 8088 mikroişlemcileri üzerinde sabit olarak taşıyan bu ana kartın ek donanım birimi sadece 8 bit olmalıdır.
AT Anakartlar Sadece 5 ve 12 volt güç alan anakartlardır. PS/2 desteği yoktur. ISA, PCI VE AGP veri yolları ve değiştirilebilir işlemci desteği sunar.
ATX Anakartlar Kendinden önceki ana kart standartlarına göre daha fazla giriş/çıkış birimi sunar. Bellek yuvaları orta kısımda yer alır ve erişimi kolaydır. ATX ana kartları kullanmak için ATX kasalar gerekir.
Uygulama E-ticaret sitelerinden 1 tane ıntel tabanlı, 1 tane AMD tabanlı Anakart seçiniz, karşılaştırınız ve fiyatına etki eden faktörleri tespit ediniz.