Barik topoqrafiya xəritələri və onların təhlili Mühazirəçi: Hacıyev Aqil

Aeroloji və ya yüksəklik xəritələri müxtəlif hündürlüklərdə temperatur, təzyiq, külək və rütubət paylanmasını xarakterizə edir. Hava xidməti orqanlarında 2 növ yüksəklik xəritələri tərtib edilir: Mütləq barik topoqrafiya xəritələri; Nisbi topoqrafiya xəritələri;

Mütləq barik topoqrafiya xəritələri Bu xəritələrə müəyyən izobarik səthdə, daha doğrusu atmosfer təzyiqi bütün nöqtələrdə eyni olan səthlərdə meteoroloji elementlər köçürülür. Bu xəritələr MT hərfləri ilə qeyd edilir və indeksində bu səthə müvafiq təzyiq yazılır. Məsələn: MT500— 500 hPa izobarik səthə malik mütləq topoqrafiya xəritəsinin işarəsi. Adətən, praktikada hava bürolarında 850, 700, 500, 300, 250, 200, 150, 100, 70, 50, 30, 20 və 10 hPa səth xəritələri tərtib edilirvə bu xəritələr təqribən 1,5; 3,0; 5,5; 9,0; 10,5; 12,0; 13,5; 16,0; 18,5; 20,5; 23,5; 26,5 və 31,0 km hündürlüyə müvafiq gəlir.

Məlumatlar mütləq barik topoqrafiya xəritələrinə şəkildə göstərilmiş sxem üzrə köçürülür. ТnТn Таn— havanın temperaturu; DnDn— şeh nöqtəsi çatışmazlığı; dndt— küləyin istiqaməti; fn fn fn— küləyin sürəti; hh hh hh — verilmiş izobarik səthin dəniz səviyyəsindən hündürlüyü.

Mütləq topoqrafiya xəritəsinə məlumatların köçürülmə sxemi

Nisbi topoqrafiya xəritəsi İki seçilmiş izobarik səth arasındakı nisbi xəritə hesab edilir. Bu xəritələr NT hərfləri ilə işarə olunur və indeksdə müvafiq təzyiq qeyd edilir. Məsələn NT 500-1000 Так, ОТ 500-1000 500 hPa-lıq izobarik səthin 1000 hPa-lıq səth üzərində nisbi xəritəsi deməkdir. Gündəlik operativ iş müddətində NT 500-1000 nisbi topoqrafiya xəritələri 2 vaxt üçün hazırlanır (00.00 və 12.00).

Hava xəritələrinin təhlili Məlumatların xəritələrə köçürülməsində sonra onların təhlili aparılır: izobarlar keçirilir (tam qara xətlərlə), atmosfer cəbhələri (qırmızı rənglə-isti, göy-soyuq, okklyuziya-qəhvəyi), yaşıl rənglə yağıntı zonaları qeyd edilir, sarı-duman, qırmızı buzbağlama, ildırım, smerç və digər atmosfer hadisələri qeyd edilir. Atmosfder cəbhələri və meteoroloji hadisələrin şərti işarələri şəkildə göstərilmişdir.

Soyuq cəbhə (yer səthi) Soyuq cəbhə (yüksəklik) İsti cəbhə (yüksəklik) İsti cəbhə (yer səthi) İsti cəbhə (yüksəklik) Okklyuziya cəbhəsi

MT-300

MТ-850

MТ-700

MТ-500