VIII. Kabul Edilebilirlik İncelemesi Kabul edilebilirlik kavramı – başlıca kabul edilebilirlik koşulları – eksiklerin incelenmesi ve yaptırımı

«Kabul Edilebilirlik Kavramı» Bireysel Başvurunun «Kabul Edilebilirliği»; Anayasa Mahkemesi’nin, Başvurucunun temel bir hakkının ihlâl edildiğine karar verdiği anlamına gelmemektedir. «Kabul Edilebilir» bulunan başvuru, bireysel başvurunun şekli ve maddi şartları açısından herhangi bir eksiklik taşımayan; aynı zamanda Mahkeme’nin kişi, yer ve zaman bakımında yetkisi içinde kalan bir başvuru anlamını taşır. Bir başvurunun «kabul edilebilir» olması, yapılan inceleme sonucunda mutlaka bir ihlâl bulunacağı anlamına gelmez.

Bireysel Başvuruların Başlıca Kabul Edilebilirlik Koşulları - I «Başvuru Yollarının Tüketilmesi» İhlale neden olduğu ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının bireysel başvuru yapılmadan önce tüketilmiş olması gerekir. «Olağanüstü Kanun Yolları», tüketilmesi gereken bir başvuru yolu mudur ? Aynı anda hem hukuk hem de ceza yargılaması yapılabilecek konularda, Başvurucunun her iki yolu da tüketmesi gerekli midir?

Bireysel Başvuruların Başlıca Kabul Edilebilirlik Koşulları - II «Yasama İşlemleri» ile «Düzenleyici İdari İşlemler» Kategorisi Bireysel başvuru kural olarak «kamu gücünden» kaynaklanan işlemlerine karşı yapılır. Kamu gücü kavramından anlaşılması gereken şey; Devlet tüzel kişiliği içinde yer alan yasama, yürütme ve yargı organları ile bu organlara tâbi olan merciler ile yerinden yönetim kuruluşlarıdır. Buna rağmen, 6216 sayılı Kanun’da Yasama işlemleri ile düzenleyici idari işlemler aleyhine doğrudan bireysel başvuru yapılamayacağı düzenlenmiştir. Düzenleme Anayasa’ya aykırı mı «Örtülü İdarî İşlem» niteliğinde yasama işlemlerinin akıbeti ne olacak?

Bireysel Başvuruların Başlıca Kabul Edilebilirlik Koşulları - III «Süre» Koşulu Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten; başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir. Başvurucu mücbir sebep veya ağır hastalık gibi haklı bir mazereti nedeniyle süresi içinde başvurusunu yapamadığı takdirde, mazeretinin kalktığı tarihten itibaren onbeş gün içinde ve mazeretini belgeleyen delillerle birlikte başvurabilir. (Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü, m. 64)

Form ve eklerinin ön incelemesi ve eksiklikler Bireysel Başvuru Bürosu Gelen başvuruları şeklî eksiklikler bulunup bulunmadığı yönünden inceler. Başvuru formunda veya eklerinde herhangi bir eksiklik tespit edilmesi hâlinde, bunların tamamlattırılması için başvurucuya, varsa avukatına veya kanuni temsilcisine onbeş günü geçmemek üzere bir süre verilir. Eksikliklerin tamamlattırılmasına dair yazıda başvurucuya geçerli bir mazereti olmaksızın verilen sürede eksiklikleri tamamlamadığı takdirde başvurusunun reddine karar verileceği bildirilir. Başvurunun; Süresinde yapılmadığı, 59 uncu ve 60 ıncı maddelerdeki şekil şartlarına uygun olmadığı ve Tespit edilen eksikliklerin verilen kesin sürelerde tamamlanmadığı hâllerde Komisyonlar Başraportörü tarafından reddine karar verilir ve başvurucuya tebliğ edilir. Bu karara tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde Komisyona itiraz edilebilir. Bu konuda Komisyonların verdiği kararlar kesindir. (Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü, m. 6)